fbpx
Scroll Top

Hoe nepwetenschap wordt omgetoverd tot echte wetenschap

85 Hoe nep­wetenschap wordt omgetoverd tot echte wetenschap
Hoe nepwetenschap wordt omgetoverd tot echte wetenschap

Gerard van Ham

Om iets wat niet bestaat toch wetenschappelijk aan te tonen, gebruikt men bepaalde methoden die zo geraffineerd in elkaar steken, dat zelfs veel wetenschappers het niet zien. Politiek en media zien dit dan al helemaal niet. Hiermee bedoelen we niet pseudowetenschap, maar letterlijk wetenschap die op fraude gebaseerd is om een bepaald doel te bereiken. In dit artikel wordt dieper ingegaan op de medicijnenindustrie waarin deze methoden het meest zichtbaar zijn. Er worden elf verschillende methoden toegepast waarvan we de belangrijkste eruit lichten.
Dit artikel is alleen voor abonnees
Word nu abonnee van Gezond Verstand Magazine

Kies uit een jaar– of kwartaalabonnement en ontvang de meest kritische en onafhankelijke kijk op actuele onderwerpen.
Wil je liever digitaal lezen? Voor slechts €60 per jaar heb je al een digitaal abonnement.
Je krijgt na je bestelling direct toegang tot alle uitgaven op de website.

De eerste methode die gebruikt wordt door de medicijnenindustrie is het inschakelen van onafhankelijk universitair onderzoek. Specifieke onderzoeken worden gesponsord door ngo’s (zoals de Bill & Melinda Gates Foundation) of door de industrie zelf, iets wat in principe legaal is, maar onafhankelijk is dit zeker niet. De WUR (Wageningen University & Research) is in dit verband vaak in opspraak gekomen. Een volgende methode is de zogenaamde ‘derde partij’. Dit is vaak een vak- of belangenvereniging, kanker- of hartstichtingen, organisatoren van websites die voorlichting geven, enzovoorts. Zulke partijen hebben de schijn van onpartijdigheid, maar verkopen wel de boodschap van de producent waarvan ze sponsoring ontvangen. Zulke partijen worden vaak ingezet als lobbygroep voor de overheid en medicijnagentschappen. Zo hebben patiëntenverenigingen inspraak bij de EMA (het Europees Geneesmiddelenbureau). Daarnaast zijn ze promotor voor het grote publiek. Uit enkele onderzoeken is gebleken dat sommige van deze non-profitorganisaties tot 80% van hun inkomsten rechtstreeks van de farmaceutische industrie ontvangen. Dit worden ‘dekmantels’ genoemd die weer aangestuurd worden door internationale ‘dekmantelgroepen’, zoals ILSI, PRRI, EUFIC, ESWI, IFIC, om alleen de bekendste van vele te noemen. Vakorganisaties moeten verantwoording afleggen, terwijl dekmantelgroepen dat niet hoeven te doen. Dus deze omweg heeft een groot voordeel omdat het uiteindelijk de noodzakelijke ‘derde partij’ is om nepwetenschap goedgekeurd te krijgen.

De belangrijkste methode is ‘ghostwriting’ (spookschrijven). Hier worden door elke fabrikant speciale bureaus voor ingehuurd. Een van de bekendste is Rx Communications. Deze bedrijven hebben professionele medische-tekstschrijvers in dienst die zich op veel verschillende vlakken kunnen richten. Spookschrijvers gebruiken nooit hun eigen naam of die van de firma waar ze voor werken. De teksten die ze schrijven staan onder de naam van veelal bekende en soms vooraanstaande wetenschappers, die vaak geen enkele letter aan het artikel of rapport hebben bijgedragen. Uiteraard ontvangen zij wel compensatie. Spookschrijvers schrijven veel artikelen in vakbladen. Soms om een bepaalde denkrichting te bevorderen, maar soms ook om een overvloed aan informatie te creëren waardoor hoofdredacteuren misleid worden en geen behoorlijke controle meer kunnen uitvoeren.

Ook worden spookschrijvers losgelaten op onderzoeksrapporten die ter keuring ingediend moeten worden. Zulke rapporten worden opgeklopt tot soms wel duizenden onnodige pagina’s met veel complexe uitwijdingen en verwijzingen naar andere rapporten. Met deze methode kunnen de spookschrijvers gevaarlijke passages, die ingaan tegen wat de nepwetenschapper wil verkondigen, verstoppen en verspreiden in het rapport. Vanwege de vracht aan pagina’s leest geen enkele controleur het complete rapport. Tijdsdruk en kosten spelen hier een doorslaggevende rol. Vaak controleert men dan door het onderzoek te verspreiden onder meerdere personen, wat uiteindelijk verwarring en zeker geen juist beeld tot stand brengt. Men focust dan vaak alleen op de conclusie die wél heel nauwkeurig is opgezet en overmatig vol staat met abstracties en positieve stemmingmakerij voor het te beoordelen product.

– Het artikel gaat verder onder de afbeelding –

85 Hoe nep­wetenschap wordt omgetoverd tot echte wetenschap

Spookschrijvers kunnen ook worden ingezet op ‘peerreviewed’ artikelen die ze de richting opsturen van hun opdrachtgever, uiteraard onder naam van corrupte wetenschappers die daar dan weer een bonus voor ontvangen. Vaak plaatst men ook negatieve berichten over het product om nog negatievere berichten in de mist van te veel informatie te laten verdwijnen. Vaak leest men dan het advies om een ander medicijn erbij te nemen ter onderdrukking van nare bijwerkingen van het te beoordelen product.

Spookschrijvers dienen de medische nepwetenschap op veel fronten. Ze worden ingezet om niet-bestaande ziektes ‘wetenschappelijk’ aan te tonen, of om onschuldige ziektes op te kloppen als zeer gevaarlijk. Ze worden ook veelvuldig ingezet in de voedingsindustrie, die nauw verweven is met de medicijnenindustrie. Zo kunnen bijvoorbeeld bepaalde vitaminen of mineralen in een kwaad daglicht worden geplaatst. Er zijn gevallen bekend van neponderzoeken die de gevaren aantonen van bijvoorbeeld teveel vitamine C. Of geneeskrachtige kruiden worden ‘wetenschappelijk’ als gevaarlijk bestempeld. Spookschrijvers worden ingezet om via de massamedia angst te zaaien waarmee de overheid kan worden beïnvloed en aangespoord om medicijnen aan te kopen. Een goed voorbeeld hiervan was Ab Osterhaus met de aankoop van 34 miljoen vaccin doseringen voor de Mexicaanse griep in 2009.

Als fenomeen wordt spookschrijverij in medische kringen gezien als een probleem. De medicijnenindustrie heeft veel rechtszaken verloren op dit vlak, waarbij het miljarden aan boetes kreeg opgelegd. Ondanks de vele rechtszaken neemt spookschrijven steeds verder toe. Men vindt steeds betere wegen om spookschrijven juridisch te omzeilen.

Nepwetenschap komt natuurlijk ook in het lesmateriaal terecht, waardoor artsen worden misleid. Daarna wordt dit nog verder aangescherpt in de verplichte nascholingen en symposiums voor artsen. Hierbij komen nieuwe onderzoeken ter sprake die aantonen dat iets veel erger is dan de wetenschap eerder aannam. Daarom wordt aangeraden om eerder, meer en duurdere medicijnen voor te schrijven. De drempels van waardes worden verlaagd waardoor meer mensen medicijnen moeten slikken. Een bekend geval was het bloedverdunnermedicijn dat dankzij nascholing en symposiums te vaak en onnodig werd voorgeschreven. Daarom wordt er door de industrie zoveel geld geïnvesteerd in symposiums. Dit wordt aantrekkelijk gemaakt door kosteloos reizen aan te bieden, geheel verzorgd naar veel exotische plaatsen in de wereld, voor zowel de artsen als hun hele gezin. Men laat vooraanstaande artsen die positief zijn over het aangeprezen product of over de nieuwe bevindingen in de wetenschap, spreken op zulke symposiums. Hun voordrachten worden vaak weer door medische spookschrijvers verzorgd.

Met uitzondering van in de vakbladen, mogen de medicijnfabrikanten geen reclame meer maken voor hun product. Daarom maakt men reclame voor de ziekte zelf, wat men ‘symptoomreclame’ noemt. Dit heeft hetzelfde effect. Speciale pr-firma’s verzorgen deze marketing zodat de naam van het product en de fabrikant verborgen kunnen blijven. Daarnaast maken deze pr-firma’s veelvuldig gebruik van populaire tv-programma’s. Er zijn gevallen bekend waarin veelvuldig Goede Tijden, Slechte Tijden van RTL4 werd ingezet.

- Het artikel gaat hieronder verder -

Doe Gezond Verstand cadeau met 15% korting!

De Gift Card is een leuke manier om Gezond Verstand een kwartaal of een jaar lang cadeau doen. De Gift Card is digitaal verkrijgbaar én als pasje met daarop een unieke code + een feestelijke cadeau-enveloppe.
Abonnees krijgen 15% korting!

Gezond Verstand 6x cadeau doen
Op papier én digitaal
Normaal €24,- voor abonnees €20,-

Gezond Verstand 24x cadeau doen
Op papier én digitaal
Normaal €80,- voor abonnees €70,-

De filmindustrie wordt ook gebruikt. Dat is niet strafbaar omdat alleen aandacht aan de ziekte wordt geschonken. Om wetenschappelijke beweringen in advertenties in medische vakbladen meer kracht bij te zetten, wordt verwezen naar RCT’s (Randomized controlled trials, gerandomiseerde onderzoeken met controlegroep) als bronverwijzing. RCT is het experiment van een nieuw product op een groep proefpersonen. Voor RCT’s worden meerdere technieken toegepast om de testresultaten te manipuleren.

Om ervoor te zorgen dat vooraanstaande wetenschappers handelen naar de wensen van de industrie, zijn er de bekende ‘draaideur-functies’, wisselfuncties tussen politiek, agentschappen en de industrie. Steeds nieuwe hogere functies worden aangeboden. Veel controleurs van agentschappen houden daardoor banden met de industrie, waar ze vaak vandaan komen. Nog een voordeel daarvan is dat bij vermoedens van fraude de fraudeur alweer vertrokken is naar een andere baan. Men heeft dan vaak geen actieve herinneringen meer aan de vorige functie en men is er tevens niet meer voor verantwoordelijk.

Door al deze methoden en met elkaar samenwerkende instellingen krijgt nieuwe nepwetenschap vaste grond onder de voeten. Het laat zien hoe in de praktijk nepwetenschap tot echte wetenschap wordt omgetoverd. Medische en voedingswetenschap zijn goede voorbeelden, maar veel van de genoemde methoden komen in andere sectoren ook voor. Denk daarbij aan het IPCC dat nepklimaatwetenschap moet omvormen tot echte wetenschap.

Nepwetenschap is vooral zo gevaarlijk omdat het leidt tot nepmedicijnen, nepziektes, neppandemieën, nepklimaatverandering, het nepstikstofprobleem en ga zo maar door. Tot zo’n twintig jaar geleden werd zulke fraude vaak ontmaskerd door de onafhankelijke media. We zagen dit o.a. met de ontmaskering van de Mexicaanse griep in 2009. Maar nu zowel media als rechterlijke macht onder totale controle staan van oligarchische machthebbers, hebben de fraudeurs vrij spel gekregen. Integere wetenschappers uit de branche zelf treden soms op als klokkenluiders of spannen rechtszaken aan. Ze verliezen hierdoor vaak hun baan, worden financieel uitgekleed, soms overleven ze het niet, soms krijgen ze een jarenlange gevangenisstraf. Op z’n minst worden zulke klokkenluiders zwartgemaakt en in de media uitgescholden voor gevaarlijke complotdenkers. De meerderheid van de bevolking beseft nog onvoldoende hoe belangrijk deze klokkenluiders zijn. We moeten zuinig op hen zijn want ze behoren tot de belangrijkste strijders tegen de ondergang van onze maatschappij door nepwetenschap.

– einde artikel –

Je las een Premium artikel uit Gezond Verstand

Volg ons op social media

Kijk en beluister Gezond Verstand via

X


Dit artikel is alleen voor abonnees
Login als abonnee of abonneer je om onbeperkt alle artikelen te lezen.
Word nu abonnee van Gezond Verstand Magazine

Kies uit een jaar– of kwartaalabonnement en ontvang de meest kritische en onafhankelijke kijk op actuele onderwerpen.
Wil je liever digitaal lezen? Voor slechts €60 per jaar heb je al een digitaal abonnement.
Je krijgt na je bestelling direct toegang tot alle uitgaven op de website.

Gerelateerde berichten

Privacybeleid
Wanneer u onze website bezoekt, dan kan deze informatie via je browser opslaan voor specifieke services, meestal in de vorm van cookies. Hieronder kunt je je privacyvoorkeuren wijzigen. Houd er rekening mee dat het blokkeren van cookies van invloed kan zijn op je ervaring op onze website en de diensten die we aanbieden.