Jeroen van den Berg
In de muziekindustrie heeft de verschuiving van fysieke media – zoals cd’s en langspeelplaten – naar streamingdiensten, voor een drastische verandering gezorgd. Streaming houdt in dat muziek vanaf het internet digitaal wordt afgespeeld via een app op je telefoon, computer of ander audioapparaat. Deze manier van muziek beluisteren domineert intussen de markt, waarbij het Zweedse Spotify – opgericht in 2006 – een van de grootste en meest toonaangevende spelers is. Het bedrijf biedt gebruikers toegang tot een uitgebreide bibliotheek van muziek, podcasts en andere audioproducten. Muziekproducent Rick Beato zegt dat AI de doodsteek wordt voor muzikanten; ze zijn straks simpelweg niet meer nodig. Er zijn meer ontwikkelingen; Spotify is bijvoorbeeld beschuldigd van in het geheim toevoegen van AI-gegenereerde muziek om royalty-kosten te besparen.
In Europa vertegenwoordigt streaming meer dan 60% van de totale muziekmarkt, in de Verenigde Staten is dit zelfs meer dan 80%. Dit blijkt uit cijfers van de Recording Industry Association of America (RIAA). Spotify heeft meer dan 515 miljoen maandelijks actieve gebruikers, waarvan meer dan 210 miljoen betalende abonnees zijn. De dienst is beschikbaar in meer dan 180 landen. Het verdienmodel voor artiesten is door de enorme omvang en de macht van de online streamingbedrijven radicaal veranderd. In plaats van directe verkoop van muziek, ontvangen artiesten nu een deel van de inkomsten (royalty’s) uit de hoeveelheid streams (aantal keren dat een liedje is afgespeeld). Hoewel Spotify korte periodes van winstgevendheid heeft gekend, blijft het bedrijf kampen met grote verliezen, voornamelijk vanwege de hoge kosten van de royaltybetalingen. Eind vorig jaar rapporteerde het bedrijf een netto verlies van $ 166 miljoen. In 2022 was dit een verlies van $ 194 miljoen.
In 2016 liet het nieuwsplatform Music Business Worldwide (MBW) weten dat Spotify was begonnen met het maken van eigen platen. De producenten van deze muziek worden betaald om nummers te maken binnen specifieke muzikale richtlijnen. Ze ontvangen daarvoor een vast bedrag, naast studio- en muzikantenkosten, maar Spotify houdt het hoofdauteursrecht van de muziek. De gemaakte nummers verschijnen vervolgens op het streamingplatform onder nep-artiestennamen. Deze nep-artiesten worden door Spotify gecrediteerd voor het bezitten van eigen muziekrechten, maar het is bedrog, het zijn immers geen echte mensen. In de muziekindustrie wordt dit ‘Ghost Music’ (spookmuziek) genoemd. Deze werkwijze is bekend binnen de wereld van muzikanten en liedjesschrijvers, maar wordt voor het grote publiek onder de pet gehouden. MBW geeft aan dat Spotify de producenten instrueert om nummers te maken – veelal zonder zang – die passen bij bepaalde genres en thema’s. Door deze werkwijze wordt door het bedrijf enorm bespaard op uit te keren royalty’s.
Deze liedjes worden door het algoritme van Spotify met voorrang op afspeellijsten gezet en hebben veelal miljoenen volgers. Een algoritme kunnen we in dit geval zien als een set van regels die door de computer wordt uitgevoerd, waardoor een gebruiker een persoonlijk geoptimaliseerde lijst met muziek te zien krijgt. Een afspeellijst, of playlist, is een vooraf bepaalde lijst van muzieknummers. Afspeellijsten kunnen gemaakt worden per muziekgenre, artiest, sfeer of doelgroep of voor een bepaalde gelegenheid. De streamingdiensten maken hier veelvuldig gebruik van en kunnen zelfs dynamisch op basis van het luistergedrag de afspeellijsten aanpassen. Het functioneert in de praktijk als een soort persoonlijke radiozender. Aangezien de muziekconsument steeds passiever wordt, kan Spotify hier heel sluw op inspelen.
Met behulp van kunstmatige intelligentie gaat het bedrog nog een stap verder. Het wemelt namelijk op het streamingplatform intussen van de ‘muziek’ die gecreëerd wordt met AI, waarbij er op muzikaal niveau geen mens meer aan te pas komt. De mens is volledig buitenspel gezet. Op internet circuleert het inmiddels beruchte voorbeeld van onderzoeker Adam Faze. Hij kwam erachter dat er letterlijk dezelfde AI-liedjes, met allemaal andere titels, andere artiestennamen en andere componisten op Spotify staan. Het blijkt nep te zijn, de artiesten bestaan helemaal niet. Faze maakte een ludieke afspeellijst van vijftig van deze AI-nummers, die feitelijk allemaal zo’n beetje hetzelfde zijn.
De algoritmes van Spotify forceren op agressieve wijze de argeloze beluisteraar van afspeellijsten in de richting van de generieke ‘AI-muzak’. Deze afspeellijsten zijn steeds populairder geworden in het streamingtijdperk. Veel mensen gebruiken dit soort lijsten tijdens het werken, studeren, koken, romantiek of bij visite. De zogenaamde ‘mood music’ vertegenwoordigt een van de snelst groeiende genres in de branche. Adam Faze noemt AI-muziek “een beerput van rommel”. Het bedrog gaat nog verder, want als klap op de vuurpijl worden in de streamingbranche veel zogenaamde bots (automatische robots) ingezet om het aantal streams van de AI-muziek te verhogen, waardoor ze door hun ‘hoge populariteit’ door het algoritme op nog meer afspeellijsten worden geplaatst. Het merkwaardige effect hiervan is dat de mens volledig aan de kant wordt gezet en alleen nog een passieve rol mag spelen als achteloze luisteraar. Intussen heeft platenmaatschappij Universal Music Group er bij Spotify op aangedrongen om AI-muziek te belemmeren, opdat ze het inkomen van levende artiesten niet teveel schaden. Spotify heeft hier echter nog niet op gereageerd.
Een zeer grote ‘geheime’ componist is de Zweedse Johan Röhr.
- Het artikel gaat hieronder verder -
Het cartoonboek bevat een bonte verzameling van de beste, scherpste, mooiste en meest treffende cartoons uit Gezond Verstand.
Je maakt kennis met de cartoonisten, die je vervolgens meenemen in het creatieproces en stap voor stap laten zien hoe de cartoons tot stand komen. Waar komen de ideeën en inspiratie vandaan? Welke materialen gebruiken ze en wat vinden ze het mooiste en moeilijkste aan hun vak?
Normaal €42,50 voor abonnees €39,50
Hij is de persoon achter 650 verschillende nep-artiesten, met maar liefst 2.700 nummers die in totaal 15 miljard keer zijn afgespeeld, dat is meer dan bijvoorbeeld Michael Jackson of Abba. Een ander berucht voorbeeld van de handel in nep-artiesten is het Zweedse bedrijf Firefly Entertainment. Uit een onderzoek van de Deense krant Dagens Nyheter blijkt dat er 850 nep-artiesten zijn gekoppeld aan Firefly Entertainment, en dat ten minste 495 van deze ‘artiesten’ muziek hebben staan op populaire Spotify-afspeellijsten. Firefly beschikt over een groeiende catalogus van meer dan 7.000 liedjes en heeft wereldwijd meer dan 5 miljard streams. Het management van Firefly heeft volgens de krant persoonlijke banden met een voormalige Spotify-manager.
De Zweedse krant Svenska Dagbladet berichtte vorig jaar over nog een ander geval van een bedrijf met nep-artiesten. Het gaat hier om het platenlabel Chillmi, dat alleen al op Spotify 2.500 nummers heeft staan, met in totaal meer dan 2,5 miljard streams, gemiddeld 1 miljoen per nummer. De pionier van de handel in nep-artiesten is de Zweedse componist, zanger en muzikant Christer Sandelin. Hij kreeg in 2015 rechtstreeks van Spotify de opdracht om instrumentale muziek te produceren. Al zijn nummers verschenen in afspeellijsten die specifiek ontworpen waren om in de achtergrond aan te staan tijdens het studeren, mediteren of slapen. Spotify is dus al jaren bezig manieren te bedenken om het uitbetalen van royalty’s te voorkomen. Het gebrek aan transparantie spreekt boekdelen.
Muziek is een van de oudste en meest universele kunstvormen die de mensheid kent. Al duizenden jaren speelt het een centrale rol in verschillende culturen over de hele wereld. Het overstijgt taalbarrières, verbindt gemeenschappen en geeft uitdrukking aan de diepste emoties van mensen. Muziek is niet alleen een vorm van vermaak, maar ook een krachtig medium voor zingeving. Dit komt doordat muziek direct communiceert met het limbisch systeem van de hersenen, het deel dat betrokken is bij gevoel en geheugen. Hierdoor kan het een krachtige troost zijn in tijden van rouw, een bron van energie en motivatie, of een middel om te ontspannen en tot rust te komen. Wanneer AI betrokken raakt bij het creatie- en luisterproces, verliest muziek haar authenticiteit en menselijke impact. Het ontbreekt dan aan een ziel en de ongrijpbare uitingsvormen die artiesten van vlees en bloed in hun werk leggen.
Uit een recente studie van meer dan 12.000 Engelstalige nummers over de laatste veertig jaar, blijkt dat muziek steeds simpeler, voorspelbaarder en eentoniger wordt. Daarnaast treedt bij veelvuldig luisteren naar kunstmatige (AI) muziek een vorm van gewenning op. Hierdoor verloopt het proces van muzikale ontmenselijking voor menig persoon ongemerkt en geleidelijk, maar terdege gestaag. Muziekhistoricus Ted Gioia heeft in dit kader een bittere boodschap. Hij zegt: “Alleen creatieve mensen kunnen ons nog redden.” Het wordt namelijk voor veel mensen steeds normaler dat hun muzikale beleving letterlijk losgezongen is van de muziekvormen die nog iets met werkelijke menselijke expressie te maken hebben.
– einde artikel –
Je las een Premium artikel uit Gezond Verstand
Volg ons op social media
Kijk en beluister Gezond Verstand via
Gerelateerde berichten
