BRICS, uitdager van de traditionele machtsdynamiek

Voor Iran komt de beslissing om lid te worden van de BRICS op een cruciaal moment. Het worstelt met de gevolgen van de strenge Amerikaanse sancties die zijn opgelegd vanwege beschuldigingen van het aanwakkeren van wereldwijde onrust en terrorisme. Deze sancties hebben de Iraanse economie hard getroffen en een neergang veroorzaakt, die is verergerd door een vermindering van de internationale handel en financiële steun. Ehsan Khandoozi, de Iraanse minister van Financiën en Economie, benadrukt het belang van het lidmaatschap als middel om vitale buitenlandse investeringen aan te trekken. In 2023 trad Iran ook al toe tot de Shanghai Corporation Organization (SCO), waardoor banden met belangrijke partners, zoals China, werden versterkt. Het implementeren van gezond beleid is nu gericht op het beteugelen van inflatie en het herstellen van financiële stabiliteit.

Een fundamenteel onderdeel van de BRICS is de multilaterale New Development Bank (NDB). Deze ontwikkelingsbank is opgericht tijdens de zesde BRICS-top in de Braziliaanse stad Fortaleza, in juli 2014. De bank heeft als doel het verstrekken van financiering voor infrastructurele projecten en duurzame ontwikkeling in opkomende markten en ontwikkelingslanden. De NDB is bedoeld als alternatief voor de door westerse machten gedomineerde financiële instellingen, zoals de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds (IMF). De BRICS-bank richt zich op het financieren van transport, energie, water en informatietechnologie-projecten. Aan het einde van 2022 was er door de NDB $ 32 miljard geïnvesteerd in ontwikkelingslanden voor de aanleg van nieuwe wegen, bruggen, treinrails en watervoorzieningen. Voor China zijn bovenstaande trajecten een zwaarwegend doel van de BRICS. Het land kan daarmee zijn macht en invloed verder uitbreiden, met name in Afrika.

De NDB heeft recentelijk aangekondigd zes biljoen yuan (ongeveer $ 844 miljard) aan vijfjarige panda-obligaties uit te brengen op de Chinese interbancaire obligatiemarkt. Dit is de grootste uitgifte ooit van dergelijke waardepapieren en markeert een belangrijk historisch moment. Het toont namelijk de grote interesse van beleggers, maar benadrukt ook het vertrouwen in de bank als toonaangevende financier van infrastructuren en duurzame oplossingen. India en Rusland hebben begin dit jaar bovendien overeenstemming bereikt over een nieuwe valuta-deal, het zogenaamde roepie-roebel-uitwisselingsmechanisme. Hiermee worden de historische banden tussen de landen verder versterkt. Door de handel in hun nationale valuta eenvoudiger te maken, worden ze minder afhankelijk van de dollar en kunnen ze hun economische interacties afschermen, zonder de huidige geopolitieke druk.

De BRICS ontwikkelt een betalingssysteem op basis van onafhankelijke blockchain-technologie. Het moet state-of-the-art zijn, zo zegt de alliantie. Het zorgt ervoor dat de rol van de BRICS in het internationale monetaire systeem vergroot wordt en de afhankelijkheid van de dollar vermindert. Het op blockchain gebaseerde platform is onderdeel van het Contingent Reserve Arrangement (CRA) en moet een kader bieden voor liquiditeit en ondersteuning om de betalingsbalans tussen de lidstaten te vereenvoudigen. Het CRA werd in 2014 opgericht en kwam overeen een buffer te bieden tegen de wereldwijde liquiditeitsdruk. De lidstaten hebben collectief $ 100 miljard toegezegd aan de CRA, waarbij o.a. China $ 41 miljard voor zijn rekening neemt en Zuid-Afrika $ 5 miljard. Het gaat echter over meer dan alleen een nieuw financieel systeem. Yury Ushakov, topadviseur van het Kremlin, zegt dat het nieuwe betalingssysteem toepasbaar moet zijn voor regeringen, gewone mensen en bedrijven, maar ook kosteneffectief moet zijn en vrij van politieke inmenging.