Suzanne van Eijck
De kweek van insecten begint een steeds meer gezien fenomeen te worden. Zo zijn er in Thailand al meer dan 20.000 kwekerijen en wint het eten van insecten daar aan populariteit. Ook in Nederland beginnen steeds meer veehouders met de productie van insecten, voor zowel veevoer als menselijke consumptie. Nederland loopt voorop in de insectenkweek en er wordt gesteld dat deze zich heeft ontpopt tot een volwassen agrarische sector. De Europese wetgeving biedt steeds meer mogelijkheden hiervoor en grote investeerders beginnen zich bij deze ontwikkeling aan te sluiten. De insectenteelt wordt steeds professioneler ingericht en de Nederlandse insectenkwekers werken met de Universiteit van Wageningen samen om ontwikkeling en innovatie in de keten verder te organiseren. In een kamerbrief over de Green Deal, genaamd Insecten voor feed, food en farma, is bekend gemaakt dat de Nederlandse overheid zich inzet om de toepassingsmogelijkheden van insecten te verruimen. Zo zullen insecten wijdverbreid gebruikt gaan worden voor zowel voedselproducten als veevoer. Deze zullen onderdeel worden van de zogenaamde ‘kringlooplandbouw’, wat betekent dat insecten gevoerd gaan worden met ‘reststromen’, wat niets anders is dan afval. Daarnaast is chitine, het eiwit waar het insectenskelet van gemaakt is, een gewild product voor de farmaceutische industrie.
In sommige delen van de wereld zijn insecten onderdeel van het dieet. Dit verschilt sterk per land en kan zelfs significant verschillen per regio en bevolkingsgroep. In gebieden met een relatief grote beschikbaarheid van vlees, zuivel en vis komt de consumptie van insecten weinig voor. Het eten van insecten heeft daarom in Noordwest-Europa geen plaats in de cultuur gekregen, hoewel er indicaties zijn dat in tijden van hongersnood dat soms wel voorkwam. Zo zijn tijdens het beleg van Londonderry in Noord-Ierland in 1688 bijvoorbeeld meikeverlarven gegeten. Het beleg duurde 105 dagen en de helft van de bevolking kwam om door de honger. Maar ook bijvoorbeeld in de tijd van de tirannie van Mao Zedong, tijdens de belegering van de Noord-Chinese stad Changchun, hebben mensen zich door uithongering moeten voeden met insecten, boomschors en gras. Insecten werden vroeger vooral gezien als voedsel voor arme mensen. Zo zijn grote delen van de bevolking van tropisch Afrika vegetarisch als gevolg van armoede. En India heeft een oude zuivelcultuur, maar het deel van de bevolking dat onder de armoedegrens leeft, consumeert dit niet.
– Het artikel gaat verder onder de afbeelding –
Waar eerst vooral insecten werden gegeten in de tropische delen van de wereld, begint nu dus ook de introductie van insecten in Europa. Verschillende insecten mogen voortaan als ingrediënt gebruikt worden in voedingsmiddelen als brood, pasta, snacks, soepen, pindakaas en chocoladeproducten, veelal in poedervorm. Op deze manier willen de uitvoerders van Agenda 2030 de consumptie van insecten als een paard van Troje in onze voedselproducten ongemerkt naar binnen smokkelen.
Het eten van insecten is echter niet zonder risico’s. Uit onderzoek is gebleken dat zo’n 81% van de insecten parasitaire infecties bij zich draagt, waarvan meer dan 30% pathogeen kunnen zijn voor mensen. Daarnaast kunnen insecten allergische reacties opwekken. Het is gebleken dat een groot deel van de mensen het risico loopt allergische reacties te ontwikkelen op bepaalde soorten insecten. Zo is in China bijna een vijfde van de dodelijke reacties op voedsel het gevolg van de consumptie van insecten en blijkt 7,6% van de insecten consumerende mensen in Laos allergische reacties te vertonen. Daarbij wordt er gesteld dat gevoeligheid voor een potentieel allergeen wordt verhoogd door herhaaldelijke blootstelling.
Insecten kunnen daarnaast giftige stoffen bevatten die afkomstig kunnen zijn van het gebruik van pesticiden, van het voedsel dat de insecten krijgen, of de ondergrond waarop ze gekweekt worden, het zogenaamde substraat. In dat substraat kunnen schadelijke schimmels zitten die toxines produceren, zoals bijvoorbeeld aflatoxines. Deze stoffen zijn bewezen kankerverwekkend en daarnaast resulteert blootstelling hieraan in een verminderde groei bij kinderen. In Thailand hebben met pesticiden verontreinigde insecten voedselvergiftiging veroorzaakt bij mensen die insecten consumeren. Uit regelgeving blijkt dat insectenmeel 5 mg cyanide per kilo mag bevatten.
Hier blijven de risico’s echter niet bij. Zo heeft een studie uit Thailand gemeld dat er verschillende potentiële pathogene bacteriën in insecten kunnen zitten die bij consumptie kunnen worden overgedragen op mensen, en bovendien kunnen insecten zware metalen bevatten. Verbindingen die vaak zijn gedetecteerd, zijn bijvoorbeeld cadmium, koper en lood, die vooral bij in het wild gevangen insecten werden aangetroffen. Vermeldenswaardig is een uitbraak die in 2007 kinderen en zwangere vrouwen trof in een gemeenschap in Californië, die verband hield met het eten van uit Mexico geïmporteerde sprinkhanen met een hoog gehalte aan lood.
Vervolgens zijn er nog de risico’s van chitine, hoofdbestanddeel van het omhulsel van een insect. In studies wordt vermeld dat dit kankerverwekkend kan zijn, omdat onze darmen dit niet kunnen verwerken. Dit zou daarom darmkanker kunnen veroorzaken. Ook wordt in een Spaanse studie vermeld dat chitine – en bepaalde andere stoffen in insecten – de opneembaarheid van andere voedingsstoffen uit voedsel belemmeren of verhinderen, wat kan leiden tot tekorten en verstoringen in het metabolisme van mensen. Ook zijn er sommige verbindingen en giftige stoffen die insecten zelf kunnen aanmaken. Deze stoffen kunnen volgens diezelfde studie groeivertraging, vermannelijking bij vrouwen, oedeem, geelzucht en leverkanker veroorzaken.
- Het artikel gaat hieronder verder -
In dit nummer onder meer:
‘Doodsengel’ Dijkstra zet onfrisse werk Ernst Kuipers voort
Etnische uitroeiing onder leiding Netanyahu
Verdienmodel achter hypothetische ziekteverwekkers
Schade aan en moord op zwangeren, foetussen en zuigelingen
Amerikaanse verdeeldheid door Texas-crisis kraakhelder
In het rapport Agenda ontwikkeling en innovatie in de Nederlandse insectenketen wordt gemeld dat de insectenkweek via een gesloten systeem moet functioneren. Volgens het rapport is het daarom de bedoeling dat insecten gevoerd gaan worden met mest en reststromen. Het is de vraag wat de invloed hiervan is op de voedselkwaliteit en voedselveiligheid. Zo is onlangs in twintig van de drieëndertig gecontroleerde noordelijke vergistingsbedrijven de stof amfetamine gevonden, welke vrijkomt bij het synthetiseren van drugs. Hoe dit erin is gekomen is nog altijd onduidelijk, maar wanneer deze mest gevoerd gaat worden aan insecten, is dat een groot gevaar.
De eiwittransitie en Agenda 2030 beginnen steeds meer grip op het dagelijks leven van burgers te krijgen. Het is duidelijk dat overheden en machthebbers de gewone burgerbevolking heel graag aan de insecten willen hebben. Ze zien het gebrek aan acceptatie van insecten door de consument als een van de belangrijkste obstakels. Verschillende organisaties proberen dit te overbruggen door mensen langzaam steeds meer aan het eten van insecten te laten wennen. Het Museon in Amsterdam heeft bijvoorbeeld een tentoonstelling over de consumptie van insecten als oplossing voor voedseltekorten. Er wordt daar gezegd dat 80% van de wereldbevolking insecten op het menu heeft staan (wat gelogen is) en dat je zelf ongemerkt een halve kilo insecten per jaar eet, omdat de EU per 2023 goedkeuring verleende om insecten ongemerkt in bijvoorbeeld koekjes, ketchup, soep, brood, chocolade en meel te verwerken.
Ook de Universiteit van Wageningen geeft lezingen over insecten als voedsel en veevoeder, en een aantal basisscholen in Engeland laten kinderen insecten eten. Het blijkt evenwel dat veel mensen moeite hebben met het idee van insecten in hun eten. De Jumbo- en Albert Heijn-ketens hebben enige tijd insectenburgers verkocht, maar door het tekort aan belangstelling daarvoor zijn deze uiteindelijk weer uit de schappen gehaald. En enkele restaurants die insecten op het menu hadden staan, hebben deze er later weer vanaf gehaald omdat bijna niemand die gerechten bestelde.
Omdat mensen niet uit zichzelf insecten gaan eten, ligt het gebruik van zwaarder materieel op de loer. In een rapport van het RIVM wordt vermeld dat er prijsmaatregelen voor verduurzaming moeten komen. Volgens hen zou er een CO2-belasting moeten komen op dierlijke producten, of producten met een bovengemiddelde ‘broeikasgasuitstoot’. Abstracties als ‘verduurzaming’ en gewauwel over onmeetbare door mensen geproduceerde CO2-uitstoot horen bij de Agenda 2030-retoriek. En het ziet ernaar uit dat we daar nog lang niet vanaf zijn.
– einde artikel –
Je las een Premium artikel uit Gezond Verstand
Volg ons op social media
Kijk en beluister Gezond Verstand via
Gerelateerde berichten
