Spionage-lantaarnpalen vernietigen privacy en vrijheid

Er bestaan – naast de genoemde Sustainder – diverse andere observer-fabrieken, die elkaar internationaal op allerlei innovatieve vlakken beconcurreren. Men vindt bij andere fabrikanten ook innovaties terug op het gebied van snelheidsmetingen, die de ouderwetse flitspalen langs de wegen moeten gaan vervangen. Observer-technieken worden ook toegepast in slimme verkeersinstallaties als verkeersborden en stoplichten – wat iVRI genoemd wordt, oftewel ‘intelligente verkeersregelinstallatie’. Er zijn al iVRI-systemen die kunnen communiceren met de mobiele telefoon van weggebruikers. Een beter bekend iVRI-systeem kennen we als de bediening van slagbomen en toegangspalen bij parkeerterreinen en het toelaten van bestemmingsverkeer in afgesloten winkelstraten door ANPR (kentekenherkenning). Vaak komt de techniek voor de observer en iVRI dan ook uit dezelfde fabriek. Al deze systemen vloeien uiteindelijk samen tot één groot samenwerkend net.

Wie de eigenaar is van al de verzamelde data is een cruciale vraag. Er zijn al gevallen bekend dat gemeenten voor veel geld de data aan bedrijven doorverkochten. De gemeente Apeldoorn is daar een paar jaar geleden zwaar de fout mee ingegaan. Dit was geen incidenteel geval, want er zit duidelijk een potentieel verdienmodel achter het verzamelen van zoveel informatie, hetgeen misbruik en corruptie in de hand werkt. De daarmee verbonden vraag is: wie heeft er toegang tot al die gevoelige data? Gemeenteambtenaren? Stagiaires? Politie? Ministeries? Verkeersdeskundigen? Medewerkers datacenters? ICT-personeel? Hackers? Grote databedrijven? Nog niemand heeft hier tot nu toe een zinnig antwoord op kunnen geven.

Wat wel overduidelijk is, is dat de privacy van de burger met deze slimme palen in groot gevaar komt, alleen al gezien het feit dat wat er in de eigen tuin gezegd en gedaan wordt, door middel van video en audio opgenomen kan worden. De observers zijn immers hoger dan de gemiddelde tuinschutting. Gemeenten en politie zijn in principe wettelijk bevoegd om met videobewaking de openbare orde te handhaven. Volgens de wet zijn gemeenten verantwoordelijk en aansprakelijk voor al deze data. Politie mag de beelden maximaal vier weken bewaren, behalve als er concrete vermoedens van strafbare feiten op de camerabeelden te zien zijn, in dat geval mogen de opnames voor onbepaalde tijd bewaard blijven. En daar begint al een grijs gebied in de wetgeving.

Het ligt weer totaal anders bij andere verzamelde data, zoals audio en kentekenregistratie, waar de overheidsinstantie Autoriteit Persoonsgegevens op toeziet. De wettelijke grenzen verschuiven steeds opnieuw en de toezichthouders hollen daar juridisch achteraan. Een soort van kat-en-muisspel, waarbij een echt vaste grens niet kan worden vastgesteld. Kan er nog wel gehandhaafd worden door Autoriteit Persoonsgegevens, wanneer er straks miljarden videobeelden, foto’s, audiobestanden en andere data per dag binnenstromen? En waar stromen die dan allemaal naartoe? Dit is een enorme uitdaging waar de waakhonden van onze privacy voor staan. De privacy van gebruikers op internet heeft men ook nooit kunnen waarborgen. Google bleef ondanks al het juridisch touwtrekken toch eigenaar van de data van ons gehele internetgedrag. Gps-gegevens van auto’s en telefoons worden ook allang ‘ergens’ opgeslagen. Dit is met de data van Smart City Hubs (observers) niet anders. Er valt niet te achterhalen waar en bij wie die gegevens zich precies bevinden. In het kader van onze ‘veiligheid’ en de ‘openbare orde’ moet steeds meer van onze privacy, vrijheid en zelfs wetgeving wijken, en is de Wet bescherming persoonsgegevens al met al niet meer dan een vage belofte van de autoriteiten, een belofte waarvan niet valt te controleren in hoeverre die nog wordt nagekomen.

De strijd om de Smart City is een strijd tussen overheid en burger. De overheid wil het liefst totale controle – vermomd als ‘zorgen voor onze veiligheid’ – en de burger wil privacy en vrijheid. Die strijd wordt steeds vaker op gemeentelijk niveau gevoerd, waarbij toch opvallend vaak met succes voor de burger. Maar we weten niet in hoeverre de gemeenten aansprakelijk blijven wanneer de gecentraliseerde landelijke politie meer bevoegdheden van de gemeenten overneemt. De toekomst hiervan is niet bepaald helder, omdat dit alles ook nog eens aangestuurd wordt door autoriteiten als de EU en de VN, die de nationale wetgeving overstijgen. Gemeenten krijgen steeds meer Smart City-richtlijnen van de EU en de VN, die gewoon openbaar en ruimschoots op hun websites te vinden zijn.

Het bovenstaande is allemaal in het kader van de uitvoering van onderdelen van Agenda 2030, dat ons in de afgelopen jaren al veel misère en beperkingen heeft opgeleverd. Men spreekt al geruime tijd over een mogelijke toekomstige klimaat-lockdown. Bij een volgende lockdown en avondklok kan de burger niet meer ongezien de straat op; de slimme palen houden ons dan overal in de gaten. Dit kan met de Smart City Hubs allemaal gehandhaafd worden, zonder dat er nog een mens op een directe manier aan te pas hoeft te komen. Bestuur zonder dat iemand ter verantwoording kan worden geroepen.