Hoe ging het verder aan de vele fronten

De volledige capitulatie van Oekraïne komt naderbij. De verdedigingslinies langs de rivier de Dnjepr staan intussen op instorten, waarna het Russische leger nagenoeg vrij spel heeft tot aan Kiev, Charkov en Odessa. Het enige dat de Russische opmars kan stoppen is, zoals Lavrov ook zegt, uitzicht op een onderhandelde vrede, inclusief een alomvattend veiligheidsarrangement. De kans is echter gering dat dit op relatief korte termijn gaat lukken. Het betekent dat de ‘special military operation’ gewoon doorgaat, tot aan de volledige capitulatie van Oekraïne.

Syrië wordt nu geplunderd en de facto gekoloniseerd als gevolg van de val van het Assad-regime, eind vorig jaar. Turkije heeft controle over grote delen van het noorden van Syrië en de VS bezet het oosten, alwaar de olie en de zeer vruchtbare grond grote winst opleveren. De Verenigde Staten hebben hun manschappen in Syrië intussen van 900 naar 2.000 uitgebreid. Deze Amerikaanse militairen werken samen met de zogenaamde Syrian Democratic Forces, dit is een Koerdische groepering die feitelijk een Amerikaans proxyleger is. Een belangrijk doel daarvan is om Syrië zwak en verdeeld te houden. Het westen van Syrië wordt bezet gehouden door de terroristische Hayat Tahrir al-Sham (HTS), deze groepering wordt momenteel gepositioneerd als de nieuwe leiding van Syrië. Zij hebben tevens controle over de hoofdstad Damascus.

Het Israëlische leger blijft zijn bezetting in Zuid-Syrië uitbreiden. Zo lanceerde de Israëlische luchtmacht op 2 januari jl. een grootschalige aanval in de buurt van de Syrische hoofdstad Damascus. Een belangrijk doelwit was de militaire locatie Tal al-Shahem. Deze bevat communicatiecentra, radarsystemen, raketten en antitankwapens. Israël heeft verder de controle gekregen over de zes meest strategische waterbekkens in het zuiden. Daarmee heeft Israël de controle over 30% van de watervoorziening van Syrië en 40% van die van Jordanië. Dit vormt niet alleen een grote bedreiging voor de bevolking van Syrië, maar ook voor die van Jordanië. Nu het Israëlische leger Damascus nadert, zijn Amerikaanse troepen langs de Turkse grens begonnen met het bouwen van een militaire basis in de stad Kobani. Deze stap is bedoeld om Turkije uit te lokken tot een confrontatie tussen het Koerdische proxyleger van de VS en het door Turkije gesteunde Syrische Nationale Leger.

De situatie is met gevaar beladen, omdat het de kans vergroot dat de twee NAVO-leden binnenkort in het noordoosten van Syrië zullen botsen. Daarnaast vertoont de HTS een meer assertieve benadering richting het militaire offensief van Israël met zijn omvangrijke bombardementen. Dit zal de spanningen verder vergroten en Turkije mogelijk dwingen zijn militante jihadistische posities door manschappen van het eigen Turkse leger in Zuid-Syrië te versterken. Hierdoor zal er in feite tussen Israël en Turkije een directe grens ontstaan, die een bron van directe gewapende confrontatie kan zijn.

De Duitse minister van Buitenlande Zaken, Annalena Baerbock, heeft samen met de Franse minister van Buitenlandse Zaken een bezoek gebracht aan Damascus, waar zij de nieuwe leider van Syrië, Al-Jolani, heeft ontmoet. Saillant detail is dat Al-Jolani wel de hand schudde van de Franse minister, maar dit gebaar niet herhaalde bij Bearbock. Het respect voor vrouwenrechten, dat werd gepropageerd door Al-Jolani tijdens zijn interview met CNN, is niets meer dan holle retoriek. Baerbock heeft gezegd dat Rusland zijn militaire bases in Syrië moet verlaten. De Verenigde Staten hebben zeker twaalf legerbases in Syrië en maar liefst veertig militaire bases in Duitsland, met daarbij 40.000 aldaar gevestigde manschappen. Rusland heeft om die reden gereageerd dat Baerbock zich beter druk kan maken over de militaire bases in haar eigen land.

Gaza. De regering van premier Benjamin Netanyahu gaat onverminderd door met het uitvoeren van haar uitroeiingsplannen. Een VN-rapport, dat werd gepubliceerd op 31 december vorig jaar, geeft aan dat de vernietiging van het gezondheidszorgsysteem in Gaza, de omvang van het doden van patiënten, medisch personeel en andere burgers een direct gevolg is van de Israëlische minachting voor de internationale humanitaire en mensenrechtenwetgeving. Rusland heeft Israël opgeroepen onmiddellijk een einde te maken aan de agressie in Gaza.

Palestijnse verzetsbewegingen lanceerden op 3 januari jl. meerdere raketaanvallen op Israëlische troepen en nederzettingen, waardoor voor het eerst in bijna een jaar in nabijgelegen joodse gemeenschappen het alarm afging. Israëlische media hebben bevestigd dat het Palestijnse verzet in Gaza een substantiële comeback maakt door na meer dan een jaar van genocide nieuwe manschappen te rekruteren. Terwijl de bloedbaden doorgaan, kondigde Hamas aan dat de indirecte onderhandelingen over een staakt-het-vuren zullen worden hervat.

Turkije. President Erdoğan heeft een waarschuwing gegeven aan de Koerdische strijdkrachten die aanwezig zijn in Syrië. Hij zei dat de Koerden hun wapens moeten neerleggen, of anders zullen ze vernietigd worden. De Koerden worden door hem gezien als een existentiële bedreiging. Erdoğan heeft verder gezegd dat de steden Aleppo, Damascus en Hama in het verleden deel uitmaakten van het Ottomaanse rijk. Hij heeft zelfs zeer ferme retoriek geuit waarbij hij zei dat de volgende stad die terug moet komen Jeruzalem is. Deze uitspraken van hem zijn niet serieus te nemen, maar laten wel zien dat Erdoğan onder enorme druk staat en hij de situatie in Syrië niet meer onder controle kan houden. Daarnaast heeft de HTS gezegd dat ze samen willen werken met Turkije, om de Koerden te bestrijden. Dit alles moet Erdoğan de legitimatie geven om zijn leger naar Oost-Syrië te sturen en te gaan vechten tegen de Koerden. Vervolgens kan dit leiden tot een conflict met de Verenigde Staten en Israël. Voor Israël en de VS zijn de Koerden namelijk van essentiële strategische waarde.

Iran. De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Abbas Araghchi, heeft gezegd dat Iran bereid is om onmiddellijk constructieve gesprekken te beginnen met westerse landen over hun nucleaire programma. Het gaat hier om het Joint Comprehensive Plan of Action nucleaire programma (JCPOA). Dit werd in 2015 ondertekend door Frankrijk, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, China, Rusland, de VS en de Europese Unie. De deal voorzag in de versoepeling van sancties in ruil voor beperkingen op het nucleaire programma van Iran. De VS trok zich in 2018 echter terug en legde opnieuw sancties op aan Teheran, dat een geleidelijke vermindering van zijn verplichtingen rond nucleair onderzoek en uraniumverrijking aankondigde. Verder heeft Iran laten weten in het voorjaar van 2025 twee nieuwe satellieten te gaan lanceren.

Jemen. Het conflict tussen Israël en de Houthi’s is in de afgelopen maand geïntensiveerd. Na een reeks raket- en droneaanvallen, gelanceerd vanuit door Houthi’s gecontroleerde gebieden in Jemen, voerde Israël op 19 december aanvallen uit op de Jemenitische hoofdstad Sanaa en het gouvernement Al Hudaydah, wat resulteerde in burgerslachtoffers. Als reactie hebben de Houthi’s een aanval uitgevoerd op het Amerikaanse vliegdekschip USS Harry S. Truman. Daarnaast hebben ze een aanval met twee hypersonische ballistische raketten uitgevoerd op een Israëlische energiecentrale in de buurt van de stad Haifa.

Roemenië en Georgië. De zogenaamde ‘TikTok-beïnvloeding’ van de Roemeense verkiezingen blijkt inmiddels een actie te zijn geweest van een van de gevestigde partijen. Călin Georgescu had hier niets mee te maken. Het hooggerechtshof heeft niettemin het annuleren van de verkiezingen bekrachtigd en daarmee deze staatsgreep niet alleen gelegitimeerd, maar ook definitief gemaakt. Het is onduidelijk of en wanneer er nieuwe verkiezingen gaan komen en wat de Roemeense autoriteiten nog meer in petto hebben om deelname van Georgescu te verhinderen.

De machtsoverdracht in Georgië is alsnog rustig verlopen en Salome Zoerabisjvili heeft het presidentiële paleis toch tijdig verlaten om ruimte te maken voor Micheil Kavelasjvili. De ‘protesten’ nemen af en Georgië is nu bezig buitenlandse huurling-demonstranten het land uit te zetten. Deze poging tot kleurenrevolutie lijkt mislukt en voorbij te zijn. Rusland heeft aangekondigd bereid te zijn tot normalisatie van de relaties.