Diana Saaman
Per 1 juli 2025 gaat een wettelijk bestrijdingsprogramma tegen koeiengriep gelden. Boeren hebben twee opties. Óf al hun runderen twee keer per jaar vaccineren, óf dieren bij wie antistoffen zijn geconstateerd afvoeren naar het slachthuis. Net voor het zomerreces presenteerde de nieuwe landbouwminister dit als haar eerste wetsvoorstel. Haar doel is om griep onder runderen voor eens en voor altijd uit te roeien. De achterliggende motieven om griep helemaal uit te willen bannen blijven vaag in de ‘Toelichting op het wetsvoorstel’. Het zou gaan om het beschermen van exportbelangen en het streven naar meer diergezondheid en welzijn in de rundveesector. Verwijzing naar actuele bronnen of onderzoek ontbreekt. Nederland exporteert jaarlijks miljarden liters zuivel en tonnen vlees, en dat laat geen teruglopende trend zien.
Een zeldzame en ongevaarlijke kwaal
Koeiengriep heet officieel Infectieuze Bovine Rhinotracheïtis (IBR). Zieke dieren hebben koorts, een infectie aan de voorste luchtwegen, zijn sloom en de melkproductie neemt tijdelijk wat af. Binnen een week zijn de dieren weer hersteld, alleen in zeldzame gevallen sterft er een koe aan IBR. De ziekte is niet besmettelijk voor mensen of andere dieren. Gewoon griep. Er zijn in Nederland circa 2,5 miljoen runderen, waarvan een paar honderd dieren per jaar griep krijgen en slechts een enkeling daaraan het leven laat.
In de ‘Toelichting op het wetsvoorstel’ staan verschillende opvallende zaken. Bijvoorbeeld over de kalverensector, die voorlopig buiten schot blijft. Deze sector mag de komende vijf jaar doorgaan met het jaarlijks vanuit heel Europa naar Nederland importeren van 800.000 kalfjes, met of zonder IBR-antistoffen. Dat is een vorm van rechtsongelijkheid en een teken dat de ziekte IBR allesbehalve een drama is, want anders zou je elk importdier toch op zijn minst willen testen? Ook de organisatie Vee en Logistiek kan gewoon doorgaan met het importeren van runderen overal vandaan, zonder IBR-vrije status.
Onnodig antistoffenonderzoek
Een verplicht bestrijdingsprogramma gaat ver; concreet betekent het dat de melkveehouder al zijn runderen moet laten onderzoeken op IBR-antistoffen. Worden er antistoffen aangetoond bij een of meerdere dieren, dan heeft de boer twee opties. Al zijn runderen vanaf de leeftijd van drie maanden, dus tot en met oudere melkkoeien, twee keer per jaar laten vaccineren, óf de boer moet de runderen waarbij antistoffen in het bloed zijn aangetroffen afvoeren naar het slachthuis.
De dieren met antistoffen zijn echter asymptomatisch; deze koeien zijn niet ziek en hebben geen ziekteverschijnselen. Het betreft hier vaak oudere koeien die ooit een keer IBR hebben gehad. De opvattingen in de diergeneeskunde zijn de laatste jaren aan het veranderen. Een dier met antistoffen betekent beredenerend vanuit boerenverstand een sterk dier, dat weerbaar is tegen de ziekte. Onder de nieuwe inzichten van het ministerie en de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) moeten deze runderen met antistoffen juist worden afgevoerd.
Melkveesector bang gemaakt
Ondertussen blijft het ijzig stil in de melkveesector. Vorige week sloot de internetconsultatie, de plek waar individuen en organisaties op het wetsvoorstel konden reageren. Slechts een tiental reacties zijn ingediend, waaronder de zienswijze van twee melkveeorganisaties, die beide tegen wettelijke verplichting zijn. Bij navraag blijkt dat ZuivelNL (een organisatie van zuivelfabrieken, LTO en enkele andere melkveeorganisaties) er wel bij het ministerie op hebben aangedrongen IBR-bestrijding in de wet te gaan verankeren. Sinds 2018 regelde de zuivelsector dit, maar zij hebben geen dwangmiddelen om alle melkveehouders mee te krijgen. Volgens ZuivelNL wil een meerderheid van de melkveehouders een verplichte bestrijding van koeiengriep. Of dit waar is, valt te betwijfelen. Want op basis van welke argumenten maken de veehouders een keuze? De informatie vanuit ZuivelNl en de Gezondheidsdienst voor Dieren is alles behalve objectief. Boeren worden bang gemaakt en laten zich bang maken.
- Het artikel gaat hieronder verder -
De Gift Card is een leuke manier om Gezond Verstand een kwartaal of een jaar lang cadeau doen. De Gift Card is digitaal verkrijgbaar én als pasje met daarop een unieke code + een feestelijke cadeau-enveloppe.
Abonnees krijgen 15% korting!
Gezond Verstand 6x cadeau doen
Op papier én digitaal
Normaal €24,- voor abonnees €20,-
Gezond Verstand 24x cadeau doen
Op papier én digitaal
Normaal €80,- voor abonnees €70,-
Wie de ‘Toelichting op het wetsvoorstel’ grondig leest, kan niet anders dan tot de conclusie komen dat er geen onderbouwing is. Er zijn geen recente data of risicoanalyses beschikbaar. De laatste dertig jaar zijn er geen noemenswaardige uitbraken van IBR geweest.
Sterfte van duizenden koeien door vervuilde vaccinatie
Wel was er 25 jaar geleden sprake van plotselinge sterfte bij tientallen melkveebedrijven. Duizenden koeien stierven acuut, of teerden in een paar maanden weg. De oorzaak? Vervuilde batches van, jawel, een IBR-vaccinatie. De prikcampagne kwam na dit ernstige incident stil te liggen. Gedupeerde boeren wachten nog steeds op schadeloosstelling. De minister wil onder druk van een bepaald deel van de rundveesector de prikcampagne nieuw leven inblazen. De Gezondheidsdienst voor Dieren heeft alle belang bij een verplicht bestrijdingsprogramma. Als enige speler kan zij alle bloedonderzoeken doen.
Verwarring en tweespalt
Verder valt op, dat het voorstel van het ministerie afwijkt van de bijsluiter. In het wetsvoorstel staat dat een rund minimaal twee keer per jaar een IBR-vaccinatie moet krijgen, terwijl in de bijsluiter het prikadvies één keer per jaar is.
Het ultieme doel van de minister is een IBR-vrije status van Nederland, haar verwachting is dat over een jaar of vijf te kunnen behalen. Koeiengriep is uitgeroeid wanneer alle positief geteste koeien zijn geslacht en alle overige runderen zijn gevaccineerd. Er staat nergens te lezen wat het draaiboek is wanneer er bij een bedrijf in de toekomst onverhoopt toch een uitbraak van IBR zou zijn. Wanneer het scenario dat in geval van varkenspest of MKZ zou worden gevolgd, betekent dit dat het hele bedrijf zou moeten worden geruimd. Maar daarover wordt met betrekking tot melkvee geen uitsluitsel gegeven.
Begin november zullen twee van de zeven Nederlandse melkveeorganisaties (NMV en Netwerk GRONDig) een petitie aan de Vaste Commissie van Landbouw in Den Haag aanbieden. Zij verzoeken de Kamerleden om de minister te vragen het wetsvoorstel te parkeren. Zij dringen aan op openheid, die in de toelichting op het wetsvoorstel afwezig is. Zij willen onderzoek naar belangenverstrengeling tussen ZuivelNL en de Gezondheidsdienst voor Dieren; zij willen actuele cijfers van de schade die volgens de minister door IBR ontstaat. Daarnaast zijn zij tegen vaccinatiedwang en zetten grote vraagtekens bij de noodzaak van de prik of het ruimen van runderen. Het gaat tenslotte maar om griep.
– einde artikel –
Je las een Premium artikel uit Gezond Verstand
Volg ons op social media
Kijk en beluister Gezond Verstand via
Gerelateerde berichten
