Jeroen van den Berg m.m.v. Franziska Zeller
Regionale partners moeten aldaar in toenemende mate zelf de politieke, economische en militaire lasten gaan dragen, zij het onder strategische supervisie van Washington. In Europa krijgt dit vorm als een weinig verhulde uitnodiging – of eerder een eis – om de eigen veiligheid radicaal te herzien, de defensie-inspanningen te versnellen en de verantwoordelijkheid voor het conflict met Rusland zelf te dragen, iets wat geduid kan worden als een voorstadium van een strategische scheiding tussen de VS en de NAVO. Om dit kracht bij te zetten heeft Congreslid Thomas Massie hiervoor reeds een wetsvoorstel ingebracht.
Tegelijk blijft Washington vasthouden aan de ambitie de rijkste en militair sterkste natie ter wereld te zijn. Rusland krijgt een andere rol toebedeeld: niet langer primair een vijand, maar een macht waarmee stabiliteit moet worden gezocht, vooral omdat een einde aan de oorlog in Oekraïne als van vitaal Amerikaans belang wordt gezien. Daardoor ontstaat een strategie die wemelt van de spanningen. Europa bereidt zich voor op een oorlog met Rusland, terwijl Washington aangeeft de relatie met Moskou te willen normaliseren. De NAVO-uitbreiding wordt geremd, maar hogere Europese defensiebudgetten worden gestimuleerd. De VS wil zich terugtrekken uit langdurige buitenlandse verstrengelingen, maar blijft wel (tegen betaling) wapens leveren, conflicten managen en vazallen disciplineren. Dit alles heeft veel weg van een fase in eerdere momenten in de geschiedenis waarbij imperiale mogendheden hun reikwijdte probeerden te herdefiniëren. Het streven naar stabiliteit wordt doorkruist door diepe tegenstrijdigheden, een machtig bureaucratisch apparaat dat veranderingen tegenwerkt en bondgenoten die andere doelstellingen nastreven dan Washington. Zo ontstaat een veiligheidsbeleid dat zowel defensief als assertief is, introspectief maar ook imperialistisch, en waarvan de uiteindelijke houdbaarheid vooral zal afhangen van de mate waarin de VS deze nieuwe koers daadwerkelijk zal kunnen afdwingen bij partners en binnen de eigen politieke en institutionele situatie. Het nieuwe veiligheidsplan benadrukt bovendien dat technologische autonomie een kerndoel wordt. De VS wil essentiële productieketens voor energie, AI, halfgeleiders en defensie volledig terughalen naar eigen bodem.
De huidige fase van het conflict tussen Rusland en Oekraïne wordt gekenmerkt door een combinatie van militaire versnelling, strategische verschuiving en politieke verstarring, waarbij de feiten op het slagveld steeds minder overeenkomen met de retoriek uit Kiev en de hoofdsteden van Europa. Het front is in hoog tempo aan het kantelen. Het tekort aan mankracht begint schrijnend te worden. In het Oekraïense parlement wordt gesproken van 400.000 deserteurs sinds het begin van de oorlog. Zelenski’s partij – Dienaar van het Volk – staat niet meer volledig achter hem. Het recent aan het licht gekomen corruptieschandaal breidt zich steeds verder uit. Zelenski was daardoor gedwongen zijn nauwste medewerker, Andrej Jermak, die bekend stond als het ‘brein van Zelenski’, te ontslaan. Zelenski raakt als gevolg hiervan steeds meer van zijn andere vertrouwelingen kwijt, twee ervan zijn reeds naar Israël gevlucht. De anticorruptie-instantie NABOe publiceert bovendien steeds meer gesprekken van betrokkenen, inmiddels is daarbij ook de naam Olena Zelenska (echtgenote Zelenski) opgedoken.
Russische troepen voeren vrijwel dagelijks massale drone- en raketaanvallen uit. Deze zijn inmiddels zo intens geworden, dat grote delen van Oekraïne gedurende zestien uur per dag zonder elektriciteit zitten, en dat midden in de winter. De impact daarvan reikt veel verder dan de persoonlijke ontberingen van burgers. De industrie komt volledig tot stilstand, logistiek valt weg, communicatie stokt en zelfs de generatoren waarop ziekenhuizen en appartementenblokken leunen functioneren steeds minder betrouwbaar. Ondertussen ontwikkelt Rusland nieuwe generaties drones, waaronder varianten die met raketten zijn uitgerust en in staat zijn de Oekraïense drone-interceptiecapaciteiten te neutraliseren. De luchtoorlog wordt daarmee steeds meer een asymmetrisch technologisch domein, waarin Oekraïne feitelijk geen rol meer kan spelen. Op de grond loopt de druk nog sneller op. De Russische opmars in Zaporizja heeft geleid tot het vermoedelijke verlies van de versterkte buitenring van deze stad, waardoor Russische drones en artillerie nu ongehinderd de stad en haar toevoerlijnen kunnen bereiken. De val van nabijgelegen dorpen bevestigt dat de Oekraïense verdediging zich in een staat van onomkeerbare ineenstorting bevindt. Deze verliezen vormen samen een patroon. Met elke ondergang van een sector komt een volgende linie in gevaar, alsof het front een rij dominostenen is die steeds sneller omvalt.
Het vooruitzicht van een beleg van Orichiv, en vervolgens van Zaporizja zelf, is waarschijnlijk potentieel fataal voor Oekraïne als staat. De Russische luchtmacht voert ondertussen zware bombardementen uit op de cruciale oostelijke schakel in de verdedigingsgordel, wat erop wijst dat een volledige omsingeling nabij is. Het zuidelijke gedeelte van de oblast Zaporozjë bevindt zich al sinds het voorjaar van 2022 in Russische handen, alleen het noordelijke gedeelte met de stad Zaporizja is nog in Oekraïens bezit. Oekraïne verwachtte een Russische aanval vanuit het zuiden en daar werden de verdedigingslinies versterkt, maar tegen de verwachtingen in vielen de Russen vanuit het noordoosten aan en maken daar belangrijke vorderingen.
- Het artikel gaat hieronder verder -
De Gift Card is een leuke manier om Gezond Verstand een kwartaal of een jaar lang cadeau doen. De Gift Card is digitaal verkrijgbaar én als pasje met daarop een unieke code + een feestelijke cadeau-enveloppe.
Abonnees krijgen 15% korting!
Gezond Verstand 6x cadeau doen
Op papier én digitaal
Normaal €24,- voor abonnees €20,-
Gezond Verstand 24x cadeau doen
Op papier én digitaal
Normaal €80,- voor abonnees €70,-
De stad Zaporizja ligt aan de rivier de Dnjepr, ten zuiden van de stad buigt deze rivier naar het westen af en vormt vooralsnog een grens tussen het Russische en het Oekraïense territorium. Ten zuidwesten van de stad ligt de veelbesproken kerncentrale Zaporozjë. In Donbas is het beeld minstens zo dramatisch. De Oekraïense legertop lijdt zulke massale verliezen dat elitebrigades in vruchteloze tegenaanvallen zijn opgebrand en dat de resterende manschappen vaak tot het uiterste doorvechten, omdat ze van Kiev het bevel krijgen zich niet over te geven, ook wanneer omsingeling volledig is. De Russen zouden intussen meerdere nieuwe ‘ketels’ (volledige omsingeling) vormen, waardoor duizenden Oekraïense militairen afgesneden raken van voorraden, leveringen die nu soms uitsluitend nog via drones plaatsvinden en daardoor steeds onbetrouwbaarder worden.
De Europese leiders hebben geen enkele binding meer met de werkelijkheid. De corruptie in de politieke top is van een ongekend niveau, daarom moet de oorlog zo lang mogelijk blijven duren. Ursula von der Leyen gedraagt zich als een dictator die aanstuurt op een compleet bankroet van Europa, met uitgeholde retoriek over democratie, die in feite allang is afgeschaft. Zelenski heeft in eerste instantie alle voorstellen tot concessies categorisch afgewezen, ook de concessies die draaiden om gedeeltelijke terugtrekking of het opgeven van grondgebied. Op 10 december jl. heeft Zelenski zich echter bereid verklaard verkiezingen te gaan houden, mits de VS en Europa ervoor zorgen dat deze verkiezingen veilig kunnen verlopen. De Amerikanen, die beseffen dat Rusland qua onderhandelingspositie aan het stuur zit, moeten eerst Kiev rond de tafel zien te krijgen voor serieuze besprekingen, iets wat tot dusver niet is gelukt.
Europa draagt ondertussen bij aan het bestendigen van het surrealisme door Zelenski aan te moedigen om op maximale doelen te blijven inzetten, waaronder een toekomstig NAVO-lidmaatschap, iets dat in Russische ogen volledig onbespreekbaar is. Tegen deze achtergrond is de politieke elite van Europa en Kiev compleet wereldvreemd. Intussen heeft de westerse druk op Rusland geen enkel effect meer; zowel China als India weigeren zich tegen Moskou te laten gebruiken, en de sancties hebben ook hun doel gemist. Zo ontstaat het beeld van een conflict dat zijn beslissende fase nadert, niet omdat er een onderhandelde vrede in zicht is, maar omdat de militaire balans zó sterk is doorgeslagen dat men zowel qua tijd als wat betreft aanvoer van nieuwe manschappen aan Oekraïense zijde praktisch geen kant meer op kan. Terwijl de situatie aan het front steeds sneller verslechtert, blijft de diplomatie hangen in posities die de werkelijkheid negeren, waardoor het risico groeit dat de uiteindelijke ineenstorting van de Oekraïense verdediging abrupt en chaotisch zal verlopen. In die zin toont de huidige fase van de oorlog niet alleen de militaire uitputting van Oekraïne, maar ook de uitputting van Europa op alle vlakken.
De huidige situatie in Venezuela wordt gekenmerkt door een explosieve mix van geopolitieke druk, interne verzwakking en een internationale financiële orde die het land niet alleen isoleert, maar het ook inzet als speelbal in bredere machtsconflicten. Terwijl Washington steeds openlijker flirt met de gedachte aan een interventie – zogenaamd gerechtvaardigd door het grensconflict met Guyana en het narratief van de narcostaat – ontstaat een gevaarlijke dynamiek. Dit narratief legitimeert de militaire druk, maar verhult de diepere wortels van de crisis, namelijk jarenlange sancties, economische verstikking en een structurele afhankelijkheid van internationale geldstromen die zorgvuldig worden beheerd en gemanipuleerd door de westerse financiële centra.
Een cruciale maar zelden benoemde factor in dit geheel is de rol van de City of London. Dit financiële machtscentrum, dat al eeuwenlang fungeert als zenuwknoop van offshore geldstromen, belastingparadijzen en schimmige financiële structuren, vormt een essentieel kanaal voor de wereldwijde drugseconomie en de gigantische hoeveelheden duistere geldstromen die daarmee gepaard gaan. Venezuela is daar geen uitzondering op. Het land is uitgegroeid tot een belangrijke schakel in de internationale narcotica-infrastructuur, niet louter omdat criminele netwerken er floreren, maar omdat de financiële eindbestemmingen van die drugsgelden zich bevinden in Londense en Brits-Caribische jurisdicties. Het Maduro-regime wordt in deze context niet alleen gezien als een autoritaire macht die zijn eigen bevolking onderdrukt, maar ook als het uitvoerend onderdeel van een bredere narco-financiële architectuur, waarbij de City of London een sleutelrol speelt in het witwassen, verplaatsen en beschermen van de enorme kapitaalstromen die via Latijns-Amerika lopen.
Dit maakt de crisis in Venezuela tot veel meer dan een regionaal probleem. De verwoestende hyperinflatie, de massale emigratie, problemen met de olie-industrie en het wegvallen van basisdiensten zijn onlosmakelijk verbonden met een internationale financiële orde die enerzijds Venezuela economisch wurgt en anderzijds profiteert van de illegale geldstromen die zich door dezelfde regio bewegen. Sinds het nationaliseren en politiseren van het staatsoliebedrijf is de technische expertise met betrekking tot olieproductie grotendeels verdwenen. Tienduizenden ervaren ingenieurs en managers werden vervangen door loyale, maar vaak ongeschoolde partijgetrouwen. Terwijl Washington spreekt over het bestrijden van narcoterrorisme, blijft het fundament van dit systeem, met zijn offshore netwerken, Britse banken en zwartgeldstructuren, onbenoemd in de reguliere media. De Amerikaanse militaire aanwezigheid in de Cariben en de recente aanvallen op drugstransporten moeten niet alleen worden gezien als acties tegen kartels, maar ook als pogingen om de digitale en financiële sporen van deze netwerken bloot te leggen. Dat is tevens een belangrijke reden voor het vliegdekschip dat voor de kust ligt, dat mede dient om inlichtingen te verzamelen.
In Caracas, hoofdstad van Venezuela, versterkt deze internationale druk de autoritaire tendensen van de regering-Maduro. Sancties en economische isolatie hebben eerder geleid tot consolidatie van de macht dan tot hervorming. De oppositie wordt onderdrukt, de media gemuilkorfd en verkiezingen worden gemanipuleerd. Tegelijkertijd wordt nationalistische retoriek ingezet om de buitenlandse dreiging te pareren, wat de kans op escalatie rond de grens met Guyana alleen maar vergroot. Voor de bevolking betekent dit een dagelijks gevecht tegen schaarste, repressie en een economie die grotendeels draait op informele en illegale structuren. Daarom vormt Venezuela vandaag een brandpunt van meerdere overlappende conflicten, een humanitaire crisis, een geopolitieke confrontatie in de Amerikaanse achtertuin, en een financieel schaduwspel waarin de City of London een centrale rol speelt.
Het recente bezoek van Vladimir Poetin aan India, waarbij hij samen met premier Modi in dezelfde auto zat, zonder tolk, is een krachtig signaal van vertrouwelijkheid tussen de beide leiders. Zo’n informeel, direct gesprek – vrij van diplomatieke intermediairs – duidt op een relatie die verder reikt dan alleen geopolitieke noodzaak: het wijst op een zeer amicale verstandhouding, waarin strategische belangen soepel kunnen worden besproken. Voor Rusland, dat door de westerse sancties sterk beperkt is in zijn logistieke en maritieme toegang, is India een belangrijke partner, die zowel economisch als militair ruimte biedt. Het idee van een warmwaterhaven is van immens belang. India fungeert als een stabiel logistiek en politiek ankerpunt voor Russische belangen in Azië. Intussen groeit ook de militaire samenwerking uit tot een bastion van een omvang en technologische diepgang dat zijn weerga in de regio nauwelijks kent, met gezamenlijke oefeningen, wapenontwikkeling en een interoperabiliteit die Moskou waardevolle alternatieven biedt voor de verloren westerse connecties.
– einde artikel –
Je las een Premium artikel uit Gezond Verstand
Volg ons op social media
Kijk en beluister Gezond Verstand via