Lastige kinderen worden al jaren behandeld met gevaarlijke middelen

Ze hebben echter talrijke bijwerkingen. Slapeloosheid, nervositeit, hoofdpijn en buikpijn zijn veelvoorkomende klachten. Veel kinderen die deze ADHD-medicijnen gebruiken, ervaren verlies van eetlust en gewichtsverlies. Ze kunnen ook de lengtegroei onderdrukken. Alarmerender zijn de cardiovasculaire en neurologische risico’s: stimulerende middelen verhogen de hartslag en bloeddruk en hebben in zeldzame gevallen hartaanvallen of beroertes veroorzaakt bij jongeren met onopgemerkte hartproblemen. Tics en het syndroom van Gilles de la Tourette kunnen door deze medicijnen worden getriggerd of verergerd.

Een belangrijk probleem is tolerantie die na verloop van tijd kan toenemen, waardoor de dosis moet worden verhoogd. Veel tieners ontdekken overigens dat ze hun ADHD-pillen kunnen verpulveren en snuiven voor een sterkere ‘high’, of ze kunnen ze mengen met andere middelen, als een gevaarlijke opstap naar recreatief drugsmisbruik.

Adderall werd in 1996, net toen het patent van Ritalin afliep, op de markt gebracht als een nieuw gepatenteerd stimulerend middel. Vanaf dat moment werd het agressief gepromoot. Het verving Ritalin niet omdat het wetenschappelijk superieur was, maar vanwege de patenteconomie en marketingkracht. Dit was onder meer mogelijk omdat de regelgevende instanties hun verantwoordelijkheid verzaakten. De FDA (US Food and Drug Administration) bleef nieuwe, langwerkende stimulerende middelen goedkeuren. De Centers for Disease Control en beroepsorganisaties richtten zich op ‘bewustwording’ van ADHD en propageerden de lijst I-drugs als “veilig en effectief”. Ook in Nederland is Ritalin al geruime tijd (zestig jaar) voor gebruik door kinderen met ADHD goedgekeurd.

Er zijn andere minder schadelijke alternatieven dan verslavende drugs vermomd als medicijn. Bijvoorbeeld Pycnogenol, een extract van de bast van de Franse zeeden. Deze stof biedt een wetenschappelijk gevalideerd, veilig en holistisch alternatief. Klinische studies tonen aan dat Pycnogenol de aandacht en de concentratie verbetert terwijl er sprake is van vermindering van hyperactiviteit. En dat alles zonder de gevaren van stimulerende middelen.

Onderzoekers concluderen dat Pycnogenol een veelbelovend “natuurlijk supplement is om ADHD-symptomen te verlichten”. In meer dan veertig jaar onderzoek en gebruik heeft Pycnogenol een solide veiligheidsreputatie opgebouwd zonder dat er ernstige bijwerkingen aan worden toegeschreven. Pycnogenol is echter relatief onbekend in de reguliere geneeskunde en het wordt zelden voorgeschreven. Dat zou de belangen van Big Pharma schaden, want het kan niet worden gepatenteerd (het is een natuurlijk product), en een kuur met capsules met pijnboomschorsextract kost een fractie van merknaam-amfetamines.

Er is wel een weg terug. Die bestaat vooral uit bewustwording. Door ADHD te erkennen voor wat het vaak is – een reeks symptomen met uiteenlopende oorzaken – openen we de deur naar een veiliger en minder schadelijke individuele zorg. Van een gemedicaliseerd verhaal moeten we inzicht in kindergedrag herwinnen. Kinderen die meer moeite hebben met concentratie en impulsbeheersing verdienen begripvolle hulp, te beginnen met na te gaan waarom ze het eigenlijk moeilijk hebben. Een ‘tienminutenconsult’ kan achterliggende oorzaken niet vinden. Men moet zich bij de toediening van stoffen die op lijst I van de Opiumwet staan ook realiseren dat kinderen geen geïnformeerde toestemming kunnen geven. Zeker niet voor de nog nooit onderzochte langetermijnrisico’s waaraan ze worden blootgesteld.

Artsen moeten het aandurven om het recept niet langer direct klaar te hebben liggen. De voorkeur verdient een gezamenlijk gesprek over zaken als dieetaanpassingen, opvoedingsstrategieën of bijles. Daarbij kan toediening van een stof als Pycnogenol een gunstige en weinig belastende rol spelen.

Uiteraard moeten toezichthoudende instanties stoppen met het propageren van lijst I-drugs voor lastige kinderen en hun toestemming voor het gebruik intrekken, en moet de verantwoordelijke overheid een betere vorm van onderwijs geven faciliteren. Tevens moet men zich afvragen welke boodschap een kind ontvangt wanneer we op zijn energie of afleiding reageren met een verboden middel. Het leert dat zijn of haar natuurlijke zelf gebrekkig is, en dagelijks chemisch gecorrigeerd dient te worden.

Na jaren of decennia stimulerende middelen te hebben gebruikt, weet niemand echt wat de langetermijngevolgen zijn voor de zich ontwikkelende hersenen. De oudste “Ritaline-generatie” is nu in de dertig en veertig. Sommigen van die generatie spreken van worstelen met afhankelijkheid, aanhoudende depressie of cognitieve mist na jaren van stimulerend middelengebruik en -ontwenning. Het gebrek aan longitudinaal onderzoek is verbijsterend. Er is in feite een grootschalig experiment met kinderen opgezet zonder de uiteindelijke resultaten af te wachten.

Afscheid van de dwang van Big Pharma geeft kinderen hun jeugd terug, een ongedwongen periode die bevrijd hoort te zijn van een ‘amfetaminewolk’. De werkelijke remedie is dus om moed op te brengen om van koers te veranderen en de dwang en drang van het ADHD-industrieel complex te weerstaan.