Trumps aanpak hervorming leger is contraproductief

Op verzoek van Robert F. Kennedy jr. schreef oud-kolonel Douglas Macgregor een document waarin een grondige herziening van de defensiestrategie werd bepleit. Zijn analyse was glashelder. De VS kampt met een onhoudbare financiële koers en een leger dat vastzit in bureaucratische logica en ranginflatie. Waar tijdens de Tweede Wereldoorlog slechts zeven viersterrengeneraals leiding gaven aan twaalf miljoen militairen, telt het hedendaagse leger van ruim één miljoen manschappen meer dan veertig viersterrengeneraals. Deze disproportionele groei symboliseert inefficiëntie, logge machtsstructuren en een cultuur die zichzelf beschermt in plaats van hervormt.

Trump en zijn regering pikten bepaalde elementen uit het document, maar vertaalden deze op een manier die contraproductief werkt. In plaats van een weloverwogen strategie om de machtspiramides af te bouwen, reduceerde Trump de kwestie tot losse uitspraken die het aanzien van generaals en militairen ondermijnen. Daarmee keert hij zich tegen een instituut dat in de Amerikaanse samenleving een heilige status geniet. Het leger en zijn generaals worden door de bevolking beschouwd als onaantastbare symbolen van nationale trots. Trump raakt hiermee een gevoelige snaar en begaat een strategische fout door zijn kritiek hard en ongenuanceerd te formuleren.

De actuele context laat zien hoe kwetsbaar het systeem is. Minister Hegseth heeft plannen voor brede, willekeurige leugendetectortesten en strenge geheimhoudingscontracten binnen het leger om lekken te voorkomen. Dit illustreert een groeiend klimaat van wantrouwen binnen de militaire hiërarchie, waar loyaliteit en discretie boven open debat en noodzakelijke hervormingen lijken te worden geplaatst. Het beeld dat ontstaat, is dat van een leger dat niet zozeer moderniseert, maar zichzelf afsluit om de eigen macht en reputatie te behouden.

Een ander opmerkelijk schouwspel speelde zich in september jl. af bij de jaarlijkse Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (UNGA) in New York. De korte ontmoeting aldaar van zeven minuten tussen Trump en Zelenski veroorzaakte veel rumoer, niet alleen door de beknoptheid van het gesprek, maar vooral door Trumps onverwachte boodschap op sociale media. Hij wekte de indruk een koerswijziging te zullen inzetten in zijn benadering van de oorlog in Oekraïne en de relatie met Rusland. Hoewel de boodschap op het eerste gezicht een signaal leek van toenadering tot Kiev, was dit juist bedoeld om politieke tegenstanders in verwarring te brengen en zijn eigen positie te versterken, en niet om daadwerkelijke beleidsveranderingen aan te kondigen.

Trump wil zich profileren als een leider die niet afhankelijk is van Moskou en die geen marionet is van Poetin. Tegelijkertijd blijft hij vasthouden aan het idee dat een constructieve relatie tussen Washington en Moskou essentieel is voor internationale stabiliteit. Dit past binnen de geopolitieke visie waarin multipolariteit en realistische machtsverhoudingen de toon zetten. Binnen de Republikeinse Partij bestaan echter sterk anti-Russische stromingen, voortkomend uit de erfenis van senatoren als John McCain en van huidige stemmen als die van Lindsey Graham. Om binnenlands draagvlak te behouden, kan Trump zich niet te pro-Russisch voordoen. Zijn communicatie balanceert tussen twee realiteiten. Enerzijds de overtuiging dat Oekraïne de oorlog tegen Rusland niet kan winnen, anderzijds de noodzaak om geen ruimte te laten voor beschuldigingen van ‘zwakte’ tegenover Moskou.

Zoals al eerder beschreven in Gezond Verstand past het optreden van Trump in een patroon van strategische communicatie, namelijk het omdraaien van de werkelijkheid om tegenstanders te ontregelen. Door publiekelijk te suggereren dat Oekraïne sterker staat dan in werkelijkheid het geval is, legt hij de verantwoordelijkheid voor een mogelijke nederlaag bij Biden en Europese leiders. Als Kiev uiteindelijk bezwijkt onder Russische druk, kan Trump claimen dat hij het onvermijdelijke zag aankomen en zijn land ervoor behoedde opnieuw te worden meegesleurd in een uitzichtloze oorlog. Dit verklaart ook zijn relatieve afstandelijkheid. In 2026 vinden in de VS ‘midterm’-verkiezingen plaats. Bij die gelegenheid worden alle zetels van het Huis van Afgevaardigden opnieuw verkiesbaar gesteld, evenals 35 van de 100 Senaatszetels. Te nauwe associaties met Moskou zouden Trumps tegenstanders de kans geven hem af te schilderen als kwetsbaar of afhankelijk, wat zijn electorale positie verzwakt.