ETS-2-windhandel om zero emissie in 2030 te halen

Onder ETS-2 vallen allereerst energieleveranciers, zoals Vattenfall en Eneco. Deze energieleveranciers moeten verplicht emissierechten inkopen voor de CO₂-emissies die vrijkomen als gevolg van het gebruik van gas. Het ETS-2-systeem geldt voor alle gasklanten van energiebedrijven, zowel particulieren als bedrijven. Het verschil met het eerdere ETS is dat onder ETS-2 de brandstofleveranciers (en niet de eindgebruikers) hun emissies moeten monitoren en rapporteren. De partijen, ruim driehonderd bedrijven, die onder ETS-2 vallen, moeten hun uitstoot in 2030 hebben verlaagd tot 42% ten opzichte van de uitstoot in 2005. Hoewel ETS-2 in 2027 van start gaat, beginnen in 2025 de eerste verplichtingen om de emissies te monitoren. Dit betekent in de praktijk dat brandstofleveranciers vóór 1 november 2025 hun vergunningsaanvraag en monitoringsplan bij de Nederlandse Emissieautoriteit moeten indienen en in 2025 een emissievergunning moeten hebben. Om deze vergunning te krijgen, moeten zij een monitoringsplan opstellen waarin staat hoe de emissie van de geleverde brandstoffen wordt bepaald. Vanaf 2027 moeten jaarlijks emissierechten worden ingeleverd en worden de beschikbare emissierechten geveild.

Brandstofverbruik in alle wegvoertuigen, behalve landbouwvoertuigen op verharde wegen, valt ook onder ETS-2. Vanaf 2027 worden dus benzine en diesel voor vervoer expliciet belast via CO₂-prijsstelling via de oliemaatschappijen die benzinepompen exploiteren. De EU-Commissie heeft al geschat dat de prijzen van benzine en diesel met zo’n 10 tot 20 cent per liter kunnen stijgen. Automobilisten zullen dus ondervinden dat autorijden duurder zal worden. Ondernemers in de transport en logistiek zullen hier ook pijn van gaan ondervinden. De benzinepomp wordt niet alleen een plek waar je afrekent voor je gebruik maar ook een plek waar je de knoet van de klimaatwaanzin van de EU gaat ondervinden. Veel automobilisten met een kleine beurs en ondernemers gaan merken dat aan mobiliteit een duur prijskaartje komt te hangen.

Met het Sociaal Klimaatfonds van de EU geeft men aan de gevolgen van de klimaat- en energietransitie te willen verzachten. Het is een fonds met een geplande omvang van € 86,7 miljard voor de periode 2026–2032, dat is bedoeld om huishoudens en kleine bedrijven bij de transitie te ondersteunen. Het gaat om hulp bij aanschaf van efficiënte verwarmingssystemen, subsidies voor woningisolatie of investeringen in deelmobiliteit en openbaar vervoer. Uit dat budget van € 86,7 miljard mag Nederland een beroep doen op € 720 miljoen. Het doel is duidelijk: eerst laat men de energieprijzen stijgen en vervolgens wordt men ‘gecompenseerd’, niet om deze pijn te verzachten maar om met dwang van de bestaande (‘fossiele’) energiebronnen af te stappen.

Daarnaast heeft de ministerraad op 25 april 2025 unilateraal besloten dat glastuinbouw ook onder ETS-2 gaat vallen. Dit is een uitbreiding van ETS-2 die niet bestaat in andere EU-landen, met als voorspelbaar gevolg dat de Nederlandse glastuinbouw minder concurrerend zal worden. De Nederlandse staat belooft compensatie zonder aan te geven hoe men dit wil vormgeven. Duidelijk is dat dit zal leiden tot meer staatsinmenging en het optuigen van een complex en makkelijk te corrumperen systeem. Bovendien valt nog maar te betwijfelen of deze nog niet geconcretiseerde compensatie op EU-niveau wel geoorloofd is en niet zal worden bestempeld als ongeoorloofde staatssteun. Naast de opname in ETS-2 krijgt de glastuinbouw ook een bijmengverplichting voor ‘groen’ gas, wat een extra last is voor de sector.

Achttien EU-landen hebben al gewaarschuwd voor snelle prijsstijgingen als gevolg van ETS-2 en pleiten voor een langzamere of verzachte implementatie. Een land als Polen neigt al naar een complete opt-out van ETS-2 en misschien zelfs van de hele Green Deal. Geschat is dat Nederlandse huishoudens voor autogebruik met benzine of diesel en verwarming van het huis door gas € 319 tot € 489 meer gaan betalen per jaar. Ook zal het ETS-2-systeem door het ‘verhandelen’ van emissierechten de inflatie nog meer aanjagen en zal de brij aan administratieve verplichtingen nog verder uitbreiden.

Dit alles moet natuurlijk in een breder kader worden bekeken. Het algehele zero-emissie beleid van de EU heeft al immense schade toegebracht aan de Europese economie, evenals de sancties gericht tegen Rusland die een pistool gericht tegen eigen borst inhouden. Daarbij komt nog de onhoudbaarheid van de euro en de schuldenbrij van een land als Frankrijk, en de onhoudbare oprekking van de NAVO-verplichtingen naar 5% van het bruto nationaal product. De invoering van ETS-2 valt te zien als het nog dieper indrukken van het gaspedaal van een auto die op een betonnen muur aanstuurt.

Iedere burger van de EU-lidstaten zal, zodra de effecten duidelijk worden, de Green Deal en de laatste loot aan deze stam, de ETS-2, zien als een directe aanslag op de portemonnee en de eigen vrijheid. En eigenlijk is deze aanslag al geruime tijd duidelijk. Politieke partijen die opkomen voor rationeel denken en die het bedrog van de klimaatwaanzin doorzien, zullen bij verkiezingen gaan profiteren zodra duidelijk wordt dat de lasten ondraagbaar zijn. Of het zover komt zijn ligt puur aan de vraag hoeveel de burger nog verdragen kan en wil. In september 2023 gaf de voorzitter van het Europese Parlement al aan dat de klimaatmaatregelen kiezers naar de ‘populistische partijen’ drijft. De ETS-2-maatregelen geven wellicht het laatste zetje.