Toekomstduidingen uit een wereld die niet meer bestaat

In concrete termen betekent dit dat de EU-lidstaten hals-overkop een peperduur oorlogsapparaat moeten optuigen, waarvoor onder de noemer ‘vrijheidsbijdrage’ burgers drastische belastingverhogingen opgelegd krijgen ten koste van hun welvaart. Von der Leyen wakkert de angst voor oorlog aan met uitspraken als: “Wanneer Oekraïne bezwijkt, staat Rusland voor onze deur. Het is in ons eigen belang om Oekraïne te steunen.” Daarbij wordt vergeten dat Rusland geen enkel belang heeft bij het binnenvallen van EU-lidstaten. Dat politici en ‘experts’ op het gebied van internationale betrekkingen aanhoudend op hoge toon beweren dat Rusland een enorme bedreiging vormt voor onze vrijheid is een fabeltje, zoals ook Boekestijns kernwapens in Irak een fabeltje was. De welvaart van de EU-bevolking neemt steeds verder af door de sancties tegen Rusland, waarmee de EU zich in de eigen economische voet heeft geschoten.

Ten tweede staan veel EU-lidstaten op de rand van een faillissement als gevolg van de voortgaande de-industrialisatie. Dat geldt zeker voor de voormalige economische grootmachten Duitsland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Voorts veronderstelt het nijvere maar misleide duo dat de democratische rechtsstaat, waarvan het voornaamste kenmerk de trias politica is – de scheiding van wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht – in de EU-lidstaten nog volledig intact is. Dat is een illusie, hetgeen vanaf het begin van de verzonnen coronapandemie pijnlijk duidelijk is geworden en hier geen verdere uitweiding behoeft. Dat de democratie ter ziele is, blijkt uit het feit dat politici, eenmaal gekozen, hun verkiezingsbeloften onbeschaamd verloochenen en soms zelfs beleid uitvoeren dat precies tegenovergesteld is aan die beloften. Daarbij zij opgemerkt dat Trump in Amerika en Wij een autocraat wordt genoemd. De Wijk karakteriseert autocraten, aan wie hij een hartgrondige hekel zegt te hebben, als mensen “die het volk gouden bergen beloven, maar feitelijk alleen maar uit zijn op eigen gewin, veelal niet kunnen besturen en al helemaal geen oplossingen kunnen bieden”. Laten dat nu precies de kenmerken zijn van de meeste EU-bewindvoerders.

Centraal in de wereldvisie van De Wijk en Boekestijn staat dat de EU haar machtsrol op het wereldtoneel kan herwinnen, wanneer de overheden van de lidstaten en de Europese Commissie krachtdadig de panelen verschuiven. In Amerika en Wij verwoordt De Wijk dit als volgt: “Als Europa de uitdagingen weet te pareren en het spel goed speelt, kan de Europese Unie een leidende rol in de wereld gaan spelen en dus veel sterker uit de strijd komen. Beter dan Amerika, beter dan China. En veel beter dan Rusland.” Daarbij ziet hij de tekenen van EU-desintegratie evenals het ongeëvenaarde niveau van het Russische wapenarsenaal volledig over het hoofd.

Het nastreven van duurzame economische groei, grotere sociale cohesie en respect voor het milieu, dat door de toenmalige vijftien EU-lidstaten in 2000 in Lissabon werd beklonken, heeft rampzalig uitgepakt voor de welvaart en het welzijn van de Europese burger. Tien jaar later, in 2010, was het aantal EU-lidstaten bijna verdubbeld tot 27, wat niet bevorderlijk is geweest voor een harmonieuze samenwerking. Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie heeft de EU verzaakt vriendschappelijke banden met Rusland aan te knopen, hoewel Poetin meermaals zijn vriendenhand heeft uitgestoken. De EU-bewindslieden hebben integendeel een demonisch vijandbeeld van hem geschapen, erop vertrouwend dat zolang men als trouwe vazal de instructies van de VS zou opvolgen, welvaart en geopolitieke macht gegarandeerd zouden zijn. Zoals De Wijk op tal van plaatsen in zijn boek erkent, stoot Trump, die hij een ‘botte machtspoliticus’ noemt, in rap tempo de EU van zich af, en een helpende hand zal hij nooit meer toesteken.

De Wijk biedt echter ook hoop en troost, want een nieuwe bloeiperiode voor Europa ligt volgens hem in het verschiet, maar dan zal Europa “zich moeten ontwikkelen tot een geopolitieke speler, die zal strijden om geopolitieke macht te verwerven. Daartoe moet de EU blijven samenwerken met coalitiepartners van buiten het continent (…) want dan zullen de lidstaten van de EU de beste kans hebben om goed uit deze geopolitieke strijd te komen”. Voorwaarde is wel, aldus De Wijk, “dat Europa zijn politieke eenheid weet te bewaren”. Een redenering die op drijfzand berust, want Europa kent geen politieke eenheid, laat staan dat die dus bewaard zou kunnen blijven. In de verhoudingen tussen de EU-lidstaten, vooral na de roekeloze uitbreiding in het eerste decennium van de 21ste eeuw, zijn zoveel onevenwichtigheden geslopen en barsten ontstaan, dat de EU nu op het punt staat uiteen te vallen.

Boekestijn en De Wijk verkondigen welbespraakt en ad rem hun voorspellingen aangaande een nieuwe wereldorde, waarin Europa een geopolitieke speler van betekenis kan worden. Met die blijde boodschap weten zij een groot publiek hoopvol te stemmen. Hoewel zij zichzelf presenteren als kritische commentatoren, blijkt bij nadere beschouwing dat hun toekomstduidingen vrijwel naadloos passen in het geldende narratief. Daarmee verzekeren zij zich van de voortdurende aandacht van de reguliere media.