Margreet Booij
Het lukte met de bekende achterkamertjespolitiek in de tweede ronde wel de benodigde stemmen te bemachtigen, na een zeven uur durende vergadermarathon, terwijl het geopolitiek geïnteresseerde deel van de wereld verwonderd toekeek. Voor zijn succes in de tweede ronde moest Merz kunnen rekenen op de steun van Die Grünen en Die Linke, en na de stemming werd openlijk aangegeven dat in ruil voor deze medewerking nu ook van de kant van de nieuwe bondskanselier verregaande samenwerking wordt verwacht. Vrij vertaald betekent dit dat zij willen meeregeren, en deze coalitie nog linkser zal zijn dan de vorige. Die vorige werd precies om die reden – de negatieve gevolgen van dat linkse beleid – weggestemd. Daardoor was met name de economie op de rand van instorten aangeland. Hoe dat meeregeren eruit gaat zien lijkt nu al duidelijk te worden met Felix Banaszak (Die Grünen) die Lars Klingbeil van de SPD er nu al aan herinnert dat er afspraken zijn gemaakt en het tijd wordt – de regering is net enkele weken bezig – dat Klingbeil levert. Banaszak wil investeringen in klimaatneutrale scholen, zonnepanelen en kapotte straten. Hij spreekt alleen Klingbeil aan, alsof de CDU helemaal niet in de regering zit. Nu blijkt pas duidelijk hoeveel moest worden weggegeven om maar een regering zonder de AfD te kunnen vormen, want achter de schermen blijkt nu dat die Union helemaal geen zin heeft in zulke krankzinnige investeringen en de rem erop zet.
Christian Görke van Die Linke heeft vorige week lopen stoken door Die Grünen te waarschuwen dat er in de praktijk helemaal geen plannen zijn om de megaschulden aan te gaan.
Bovendien kan Merz zichzelf met zijn beloftes in een netelige positie hebben gebracht omdat het hem op een hellend vlak heeft gebracht van afspraken, beloftes, verwachtingen en ambities die in veel gevallen met elkaar in strijd zijn.
Nog met de oude Bondsdag en voordat Merz met coalitiebesprekingen was begonnen, deed hij wat in het naoorlogse Duitsland als een taboe werd beschouwd: afscheid nemen van het wettelijk bepaalde plafond van het aangaan van staatsschulden. Dit was de controverse die de feitelijke ontbinding van de eerdere regering had veroorzaakt. De start van Merz’ kanselierschap begon met het springen over hindernissen, wat bijna mis leek te gaan, en daarna zijn onmiddellijke vertrek naar ambtsgenoten in Parijs en Warschau, naar secretaris-generaal van de NAVO Rutte in Brussel, en naar Zelenski in Kiev. Dat gaf de indruk van een vlucht voor lastige confrontaties met pers en buitenlandse analisten.
Merz praat elke dag over de dreiging van Rusland en geplande exorbitante investeringen in de wapenindustrie die hij daarvoor van de belastingbetalende burger verlangt. Roderich Kiesewetter (CDU), oud-kolonel, was er in zijn toespraak tijdens de jaarlijkse Evangelischer Kirchentag begin mei in Hannover van overtuigd dat de Duitsers geen probleem zullen hebben om belastingverhogingen te aanvaarden en desnoods af te zien van salaris, in ruil voor bescherming tegen Rusland van Finland, Zweden, de Baltische Staten en Polen.
Merz heeft een nieuw Duits leger in gedachten dat met zijn omvang voor Europa een voorbeeld moet zijn. De opbouw van 182.500 naar 460.000 soldaten is echter niet iets dat zomaar wil vlotten, nog los van de grote vraag waar de pantservoertuigen waar deze manschappen voor opgeleid zullen worden, in het gewenste tempo vandaan gaan komen. Kiesewetter en Boris Pistorius, minister van Defensie (SPD), zijn dan ook voorstander van herinvoering van de dienstplicht.
Merz en de zijnen zijn vanzelfsprekend niet zo machtig als ze eerst dachten. De Taurus-kruisraketten, waarover Merz een jaar lang sprak als bestemd voor Oekraïne zodra hij kanselier zou zijn geworden, staan nog steeds op Duitse bodem. Die zijn weliswaar van Duits-Zweedse makelij maar de VS claimt dat er Amerikaanse onderdelen in zitten, en heeft derhalve het ter beschikking stellen ervan aan Oekraïne verboden. Alice Weidel van de Alternative für Deutschland (AfD) beschuldigt Merz ervan de raketten stiekem op transport te willen zetten, en dat hij zo de risico’s op een niet in te schatten groter conflict riskeert en hiermee zijn eigen positie in gevaar zou brengen.
Kanselier Merz wordt ook geconfronteerd met binnenlandse problemen. Daar waar hij en zijn CDU zich vóór de verkiezingen rijkelijk hebben bediend van de punten uit het partijprogramma van de AfD, gingen ze samen met coalitiepartner SPD in het vacuüm tussen ‘oude’ en nieuwe regering de AfD via de geheime diensten ‘te lijf’ door op laakbare wijze de partij het etiket ‘rechts-extreem’ op te plakken. Dat deed minister van Binnenlandse Zaken Nancy Faeser (SPD), vier dagen voor haar ambtsbeëindiging via de Binnenlandse Veiligheidsdienst (Bundesamt für Verfassungsschutz, BfV).
Wat de kartelpartijen met deze AfD-kwalificatie willen bereiken is een uiteindelijk verbod, wat dagelijks in de linkse gelederen luid wordt geëist. De AfD stapt met het 1.100 pagina’s tellend rapport naar de rechter. Het is interessant de teksten van de AfD-ers eens te vergelijken met die van voormalig kanselier Helmut Kohl (CDU), in de jaren negentig. In die tijd werden uitlatingen van het soort die nu afkomstig zijn van AfD-politici, uit de mond van Kohl breed toegejuicht. Nu zouden het plotseling gevaarlijke teksten zijn, en genoeg reden om de partij te diskwalificeren.
De scheuren binnen de coalitie zijn na enkele weken al goed zichtbaar. Dietmar Woidke (SPD) wil dat de banden met Rusland worden aangehaald en gasleveringen daarvandaan worden hervat om zo bedrijfsleven en burgers financieel te ontlasten. Lars Klingbeil, partijgenoot en vice-kanselier, wil dit per se niet. Julia Klöckner (CDU) laat als voorzitter van de Bondsdag zien boven de partijen te staan en iedereen gelijk te behandelen, door ook de leden van de AfD alle ruimte te geven tijdens hun spreekmomenten. Daar waar haar voorgangster Bärbel Bas (SPD) voortdurend redevoeringen onderbrak, en soms zelfs de microfoon uitzette, laat Klöckner telkens iedereen uitpraten. Zij laat zien dat haar partijgenoot weliswaar kanselier is, maar dat zij de baas is in de Bondsdag.
Merz heeft lopen strooien met beloftes in ruil voor zijn kanselierschap maar hij moet nu spitsroeden lopen omdat hij onmogelijk iedereen tevreden kan stellen. Het coalitieakkoord is, gelukkig voor hem, niets meer dan een aantal intenties, waarvan vele vatbaar zijn voor diverse interpretaties. Het is een probleem hoe je te werk moet gaan als je de SPD beloofd hebt de grenzen tegen immigranten niet te sluiten, terwijl je CDU-partijgenoot Alexander Dobrindt wel met een strenger immigratiebeleid bezig lijkt te zijn. Een beslissing is uiterst moeilijk wanneer uit alle gelederen een AfD-verbod wordt verlangd en Merz zelf dit niet aandurft. Wat doet Merz nu hij Die Grünen heeft beloofd om nog eens een extra € 50 miljard in de ‘groene transitie’ te investeren, terwijl de eigen achterban met de gehele investering daarin het liefst per direct wil stoppen.
Op het internationale vlak komt Friedrich Merz niet in de buurt van het postuur en de rol die Angela Merkel vervulde toen zij de scepter over Duitsland zwaaide. In haar tijd was Duitsland het economisch sterkste land van Europa, en liet dit bij tijd en wijle duidelijk weten. Die industriële macht is nu – door eigen verwaarlozing en oppositie tegen Rusland – zo goed als verdwenen, en zijn de rollen omgedraaid. Als onderdeel van de zogenaamde Coalitie van Bereidwilligen die een vredesakkoord tussen Oekraïne en Rusland tegenwerkt, geeft vooral Merz de indruk een pathetische figuur te zijn, onderdanig aan Macron en de Britse premier Starmer.
Wat vertel ik mijn medemens?
- Al vóór de start van de nieuwe regering is duidelijk dat de eenheid binnen deze nieuwe Duitse regering ver te zoeken zal zijn.
- Merz bevindt zich op een hellend vlak van afspraken, beloftes, verwachtingen en ambities die in veel gevallen met elkaar in strijd zijn.
– einde artikel –
Je las een Premium artikel uit Gezond Verstand
Volg ons op social media
Kijk en beluister Gezond Verstand via
Gerelateerde berichten
