De hachelijke situatie van Oekraïne

Het lijkt erop dat men in het Westen is uitgekeken geraakt op Zelenski. Zijn onbuigzame houding ten opzichte van onderhandelingen heeft ertoe geleid dat Washington hem graag kwijt zou willen. Volgens de Russische inlichtingendienst loopt er nu bij de NAVO een campagne om Zelenski in diskrediet te brengen. De meest nette manier om in Oekraïne een regimechange te bewerkstelligen zouden verkiezingen zijn. Keith Kellogg, Trumps speciale afgezant voor Oekraïne, stelt dit dan ook voor als probaat middel om tot een staakt-het-vuren te komen, blijkbaar zonder te beseffen dat Rusland daar niet in geïnteresseerd is, maar een duurzame vredesregeling wil bereiken. De positie van Zelenski is aan het wankelen. Een parlementslid twijfelde al openlijk aan de verstandelijke vermogens van Zelenski, zonder dat dit tot nu toe tot een aanklacht heeft geleid. Ook de chef van de geheime dienst, Boedanov, gelooft niet meer in een overwinning; hij stelde onlangs dat Oekraïne zonder ingrijpen van de NAVO de oorlog hooguit nog zes maanden kan volhouden. Tegen hem is nu een onderzoek begonnen wegens ‘staatsverraad’.

Rusland noemt altijd twee punten die de eventuele onderhandelingen belemmeren: Zelenski is niet meer de legitieme president en hij kan dus geen geldige verdragen tekenen. Ten tweede heeft Zelenski in oktober 2022 een wet ondertekend waarin iedere vorm van onderhandeling met Rusland wordt verboden.

Wanneer er van mogelijke onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland sprake is, voert Rusland dit aan als argumenten om te verklaren waarom onderhandelingen op dit moment onmogelijk zijn. Maar de kern van de zaak is dat in Rusland het animo om te onderhandelen gering is omdat er geen vertrouwen bestaat dat het Westen zich aan welke afspraak dan ook zou houden. Bovendien: waarom zou je over een staakt-het-vuren onderhandelen als je de oorlog in feite al hebt gewonnen?

Hoop op pr-successen
Intussen doet Zelenski er alles aan om de aandacht van het Westen weer op Oekraïne te vestigen. Onlangs heeft Piers Morgan een spraakmakend interview met hem gevoerd, waarin Zelenski o.a. kernwapens eiste. Hij lijkt zich erbij te hebben neergelegd dat Oekraïne niet in de NAVO wordt opgenomen, maar hij vindt dat in plaats daarvan Oekraïne de mogelijkheid moet worden geboden om – liefst met behulp van kernwapens – zichzelf te verdedigen.

Hij hoopt tevens nog steeds op pr-successen die het Westen ertoe zullen brengen om alsnog in te grijpen. Op 2 februari werd er in de Koersk-oblast (in het door Oekraïne bezette deel), in Soedzja, vanuit Oekraïne een internaat gebombardeerd. Volgens geruchten hadden de Oekraïners daar burgers bijeengedreven, die dan in een valse-vlagoperatie als slachtoffers van een Russisch bombardement moesten dienen. Zelfs de westerse media trapten er deze keer niet meer in. In de Oekraïense optiek zijn terreinwinsten het enige dat telt. Deze kunnen dan in het Westen als grote successen worden afgeschilderd, waardoor verdere financiering wordt gewaarborgd.

De Russen volgen een andere strategie; een van hun belangrijkste doelstellingen is het behoud van soldatenlevens. Zij zijn meester in de tactische terugtocht, die dan door het Westen altijd als verliezen worden geïnterpreteerd. Deze twee visies leiden ertoe dat Oekraïne steeds weer in dezelfde val trapt en nooit een verloren stelling opgeeft, maar er in tegendeel juist meer troepen naartoe stuurt. Wat tot enorme verliezen leidt.

USAID
In het Westen wordt nog steeds een beeld geschetst van Oekraïne als een voorbeeldig democratisch en onafhankelijk land. Dat dit niet waar is, kwam onlangs duidelijk naar voren toen de nieuwe Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Marco Rubio, een moratorium van negentig dagen op alle buitenlandse hulp afkondigde. De vele clandestiene projecten van USAID werden duidelijk en de opschorting van de financiering van USAID heeft ertoe geleid dat de meeste media in Oekraïne nu zonder geld zitten, omdat deze voor 90% door de USAID werden gefinancierd.

Het vertrouwen in de regering slinkt met de dag en het binnenlandse verzet groeit. Wellicht wordt deze onzalige oorlog – tegelijk met de nederlaag van het leger – uiteindelijk door een staatsgreep beëindigd.