Clingendael, waar Postcode Loterij en consorten het nieuws duiden

Een instelling die ongemerkt werkt aan het dagelijks bijstellen van het narratief, is Clingendael in Den Haag. Er werken honderd ambtenaren. Het is een onderdeel van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Naar buiten toe wijst Clingendael zichzelf aan als een onafhankelijke ‘denktank’ die ‘duiding’ (uitleg) en analyse verstrekt over de toestand in de wereld. In werkelijkheid blijft Clingendael steken op het niveau van goedkope propaganda. Bij Clingendael weet men bij elke crisis meteen waar het kwaad vandaan komt. Nu al bepleit Clingendael – zonder analyse – wapenleveranties aan het nieuwe regime in Syrië, hoewel niemand enig zicht heeft op het gehalte van wie daar de dienst gaat uitmaken. Toch is het voor twijfelende Kamerleden onmogelijk zich af te keren van de conclusies van Clingendael, dat 100% via het ministerie is gekoppeld aan de regering.

Het instituut wordt geleid door Monika Sie Dhian Ho. Ze opereert in stilte, ze treedt zelden op de voorgrond en publiceert maar mondjesmaat. Haar naam zegt de Nederlandse burger niets. Dat lijkt de bedoeling. De buitenlandpolitiek wordt overheerst door de binnenlandse politiek waarin de toon wordt bepaald door ethisch geneuzel, waarbij nationale, anti-Nederlandse zelfhaat veelvuldig de kop opsteekt. Aan koele analyse is in die zelfgenoegzame kring weinig behoefte. Het hoeft niet te verbazen dat Monika, gezien haar achtergrond, een ideologisch stempel kan drukken op Clingendael. Ze is prominent lid van de PvdA. Ze is medeauteur van het beginselprogram van de PvdA. Ze was directeur van de Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijk bureau ervan. In PvdA-kringen ziet men in haar een doener, een realist. Ze wil dat asielzoekers voortaan buiten de grenzen van Europa hun aanvraag moeten indienen. Dat idee heeft ze naar voren gebracht voorzien van allerlei mitsen en maren, haar doortastendheid is een doodlopende weg. Tot haar vrijetijdsbestedingen behoort het plaatsvervangend voorzitterschap van de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen 2050. Waar haalt ze de tijd vandaan? Is dat Clingendael wel zo belangrijk?

De ‘denktank’ Clingendael heeft als voorzitter de heer Jaap de Hoop Scheffer, voorheen opperbaas van de NAVO. Hij wordt in het bestuur bijgestaan door een bankier van de ING en een luitenant-generaal. Geen wonder dat Clingendael veertig jaar geleden is opgericht door de toenmalige minister van Defensie. De arrogantie heerst. Op 11 december sprak Erwin van Veen van Clingendael als volgt tot de Tweede Kamer: “Assad in Syrië is net zoiets als Kim-Yong Un in Noord-Korea.” Wie zó uit de losse pols kletst, is ongeloofwaardig als onderzoeker. Even onzinnig is de volgende bewering van Clingendael: “Recente overstromingen in Spanje laten zien dat een nieuwe grote crisis denkbaar is. Onze veiligheid is in tijden niet zo kwetsbaar geweest.” Hier wordt angst gezaaid. Tegelijk gaat Clingendael voorbij aan het verhaal dat rond Valencia de sluizen waren opengezet. Zonder nadenken namen de Nederlandse media de versie van Clingendael over. Nu begrijpt men dat Clingendael, kennelijk verzot op bangmakerij, onlangs is uitgebreid met een eigen filiaal ter bestrijding van het terrorisme. Alsof de regering niet genoeg heeft aan de NCTV (1.000 man) resp. de militaire MIVD (2.000 man). Onheilspellend is de mededeling van Clingendael dat het instituut werkt aan ‘een weerbare samenleving’. Wat mag dat zijn? Nog meer bangmakerij?

Soms schrijven medewerkers analyses die niet in de smaak vallen bij de hogere leiding. Er was een medewerker die de meningsvrijheid van Geert Wilders officieel aan banden wilde leggen. In een recente folder laat Clingendael instemmend weten dat Israël ‘een pak slaag heeft toegediend aan Iran’. Dit is de taal van Pietje Bell. Het is alsof bij Clingendael wordt gespeeld met Dinky Toys en Lego-blokjes. De noodzaak van een meer volwassen aanpak werd begrepen door Rob de Wijk, een Clingendael-medewerker die een vaste verschijning op de televisie was. Enkele jaren geleden verklaarde hij dat hij niet langer bereid was om direct na een terroristische aanslag hierop commentaar te leveren.

Vermoedelijk is Nederland het enige land met een buitenlandministerie dat – via Clingendael – gelden van alles en iedereen verwelkomt. Zo harkt Clingendael donaties binnen van de NAVO, de Postcode Loterij, de pro-Israëlische Open Society Foundation (van George Soros), van Emirates Diplomatic Academy, King Saud University, de regering van Kazachstan, de regering van Taiwan, de bank Van Lanschot Kempen, van Aegon, ING, Shell. Van Pensioenfonds PGGM, Robeco, ABN-AMRO, KLM, van het Centraal Justitieel Incassobureau, de Algemene Rekenkamer, de Tweede Kamer, het landelijk Openbaar Ministerie, de Europese Commissie, USAID, Vattenfal. Het is: wiens brood men eet, diens taal men spreekt. Soros en koning Saud praten mee, Monika brengt de koffie rond. Naar onafhankelijk onderzoek kan men fluiten.