Orbán: het Westen kan kiezen tussen verval en hervorming

Orbán stelt dat de omarming van een post-nationaal wereldbeeld door westerse elites een psychologische ontkoppeling heeft veroorzaakt van het eigen land en niet-westerse culturen. Gedreven door ideologieën uit de jaren zestig hebben deze elites afstand genomen van traditionele verbindingen met religie, gezin en vaderland. Dit heeft geleid tot een kosmopolitische visie waarin migratie en culturele diversiteit worden omarmd als noodzakelijke vooruitgang, ongeacht de zorgen van burgers over het verlies van nationale identiteiten. Deze ontkoppeling veroorzaakt volgens Orbán een existentiële onzekerheid bij de elites, omdat zij de stabiliteit en geborgenheid missen die traditionele structuren boden. Het streven naar grootsheid zonder grotere idealen leidt tot grandiositeit, en dat verschil is wezenlijk, aldus Orbán. Grootsheid komt voort uit het dienen van iets dat groter is dan jezelf, terwijl grandioosheid draait om zelfverheerlijking en het tonen van persoonlijke superioriteit zonder verbinding met een groter ideaal.

Groeiende kloof tussen machthebbers en bevolking

De westerse elites zijn in de loop der jaren steeds verder verwijderd geraakt van de bredere samenleving, wat heeft geleid tot een groeiende kloof tussen de machthebbers en een groot deel van de bevolking. Dit schisma is ook internationaal te zien. Westerse elites leggen hun eigen morele waarden op zonder rekening te houden met de specifieke culturele en sociale contexten van individuele landen. Niet-westerse landen zien deze benadering als een voortzetting van koloniale praktijken, waarbij de soevereiniteit van naties wordt ondermijnd ten gunste van een homogeen wereldwijd systeem dat de westerse belangen bevordert. De paternalistische en arrogante houding heeft geleid tot wrijving met en weerstand van landen die hun eigen soevereiniteit en cultuur willen behouden. Bovendien heeft de geopolitieke druk die door westerse landen wordt uitgeoefend, geleid tot een verharding van standpunten en het smeden van nieuwe allianties buiten de invloedssfeer van het Westen. Hierdoor is de invloed van het Westen ondermijnd en zijn nieuwe machtsblokken ontstaan die het geopolitieke landschap herdefiniëren.

Ideologische verblinding verklaart waarom de westerse elites niet in staat zijn om deze trends te doorzien. Ze hebben de neiging om gegevens die niet stroken met hun beleidsdoelen, te negeren of af te wijzen, waarbij de schuld voor eventuele negatieve resultaten wordt gelegd bij de bevolking in plaats van bij het beleid zelf. Dit is nu ook duidelijk zichtbaar in Engeland, waar de negatieve effecten van immigratiebeleid – afname van sociale cohesie en vertrouwen – door de elites worden toegeschreven aan vooroordelen en onverdraagzaamheid van de bevolking in plaats van aan de inherente gebreken van het beleid. Dit leidt weer tot een verdieping van de sociale spanningen. Ditzelfde fenomeen zien we op het wereldtoneel. De westerse elites betonen een totaal gebrek aan zelfreflectie en creëren zo de problemen waar ze anderen de schuld van geven. Dit zet kwaad bloed en zaait verdeeldheid.

De erosie van westerse waarden heeft trends in gang gezet die onomkeerbaar zijn, namelijk oplopende binnenlandse spanningen en economische, geopolitieke en culturele verzwakking. De vervaging van religie, familiewaarden en de natiestaat heeft geleid tot een economisch klimaat waarin traditionele structuren van sociale en economische steun zijn verzwakt. Door de afname van de stabiliserende invloed van deze pijlers kon hedonistisch individualisme en consumentisme woekeren, wat heeft geresulteerd in kortetermijndenken en gebrek aan cohesie in economisch beleid. Bovendien heeft de focus op globalisering, supranationale samenwerking en financialisering van de economie de nationale industrieën blootgesteld aan wereldwijde concurrentie, waardoor banen en economische zekerheid in het Westen zijn afgenomen. Deze verschuiving heeft bijgedragen aan economische ongelijkheid en onzekerheid binnen westerse landen.