orig jaar deden er over deze maatregel al geruchten de ronde, maar door het toen nog levendige boerenprotestklimaat verdween het voornemen voor een verbod naar de achtergrond. Het ministerie van Landbouw wilde daar zijn vingers niet aan branden, zo leek het. Het stuitte op zeer veel weerstand en leek het bewijs te zijn dat Nederland af wil van zijn boeren. Thans is dit beroepsverbod voor veel boeren en burgers een teken dat Agenda 2030 wordt uitgerold. In de snode plannen van de Grote Herstart resten er van ons land louter grote steden met stukken natuur en een enkele koe in de wei.
Het beroepsverbod voor de gehele EU heeft als reden dat een Nederlandse boer die gehoor geeft aan de opkoopregeling, niet in een voordelige positie terecht kan komen ten opzichte van collega-boeren in een andere lidstaat van de EU. Grond, machinepark en opstallen alsook de grootte van Nederlandse boerenbedrijven liggen qua waarde ver boven die van de gemiddelde Europese boeren. De productiemiddelen en de kostprijs zijn hoog in ons land. Het aanbod bij opkoop wordt 120% van de getaxeerde waarde. Dat doen de ministers bewust om de regeling ‘wild aantrekkelijk’ te maken. De boer die stopt en geld ontvangt, kan met dit naar verhouding grote bedrag een wel twee- of drie keer zo groot boerenbedrijf elders in Europa terugkopen. Dat zou een vorm van concurrentievervalsing zijn voor de boeren daar. Een hectare landbouwgrond kost in Bulgarije € 6.000. In ons land is een lap grond van die omvang minimaal € 60.000.
Voor een beroepsverbod dat alleen in Nederland geldt zijn eigenlijk geen argumenten te vinden. De EU vindt echter van wel, en aan de zijlijn staan landbouwminister Adema en Stikstofminister Van der Wal die het daar heel erg mee eens blijken te zijn. De motivatie van de Eurocommissaris van het Mededingingendepartement vindt dat de opkoop zonder beroepsverbod neerkomt op staatssteun. Met het algehele EU beroepsverbod is deze staatssteuntoets doorstaan. Boeren die na de opkoopregeling hun vak willen blijven uitoefenen zullen verder dan naar een Europees land moeten emigreren.
Vooralsnog werkt de opkoopregeling op basis van vrijwilligheid. Er is belastinggeld mee gemoeid dat bedoeld is om een probleem op te lossen. In dit geval het verzonnen stikstofprobleem. Wanneer een boer elders weer een ander bedrijf start van het ontvangen geld, is er geen sprake van sanering, maar van verplaatsing. Dit is een merkwaardige redenatie. Een drogreden, want de opkoopregeling met 120% vergoeding wordt alleen van kracht voor piekbelasters. Piekbelasters zijn boerenbedrijven die dichtbij of midden in een Natura2000-gebied ammoniak uitstoten. Als zij daar worden uitgekocht en elders in ons land een bedrijf overnemen of ver van een Natura2000 gebied starten, dan zou er geen sprake meer zijn van het zogenaamde piekbelasten, maar hier wordt niet bij stilgestaan. Het is wel opvallend dat de lijst met locaties, en dus boerenadressen, die onder de noemer van piekbelaster vallen, nog steeds niet bekend is. In juli wordt die lijst bekendgemaakt, en het zou om zo’n drieduizend bedrijven gaan.
In dit nummer onder meer:
Valse belofte nieuwe mens
Embryowet en dehumanisatie
Voedseltirannie
Corporate deugen
Metamorfose West-Azië
Naast de opkoopregeling voor piekbelasters is er nog een ‘stoppersregeling’ goedgekeurd. Enkele voorlichters van adviesbureaus laten weten dat zij, sinds het groene licht van de EU, tientallen telefoontjes per dag van boeren ontvangen met de vraag of zij zich al aan kunnen melden voor deze stoppersregeling. Men schat dat zeker tienduizend bedrijven zich zullen aanmelden. Dat is 20% van alle boeren. Dit is tekenend voor de huidige matte sfeer in de landbouwsector. Vlaggen hangen weer met het rood boven of zijn naar binnen gehaald. De gehele sector is blijkbaar moegestreden en boeren gaan in groten getale stoppen.
Dit heeft nog andere redenen. De opbrengstprijzen staan al jaren onder druk. Veel bedrijven kunnen geen opvolger vinden. Terwijl de toenemende regeldruk zachtjes gezegd de arbeidsvreugde niet ten goede komt. Voor veel boeren is de stoppersregeling een kans en wellicht een zegen. Bedrijven zijn onverkoopbaar in de markt door de onzekerheden en doordat banken nauwelijks nog financiering verstrekken. De stoppersregeling bestaat uit maximaal 100% van de taxatiewaarde van het bedrijf. Het beroepsverbod geldt ook hier.
Bij zowel de opkoop- als de stoppersregeling kan de boer zelf kiezen of de grond onderdeel uitmaakt van de deal of dat hij de hectares zelf aanhoudt. De landbouwgrond van het gestopte bedrijf maakt geen deel uit van de opkoop. In de stoppersregeling zit alleen een vergoeding voor de stallen en de productierechten. Niet voor de grond. Het is dus in principe aan de boer wat hij met de grond onder zijn bedrijf wil gaan doen. Verpachten of verhuren aan een derde behoort tot de mogelijkheden.
De overheid werkt ondertussen wel aan de inzet van het ‘voorkeursrecht’ op de agrarische grond. In dit geval heeft de overheid de mogelijkheid om de grond tegen de marktprijs te kopen. Er zijn momenteel nog circa vijftigduizend boerenbedrijven in ons land. Gelet op de animo voor de twee regelingen plus het natuurlijke verloop van stoppers zullen er binnen een paar jaar nog zo’n dertigduizend bedrijven over zijn. Dit heeft geen impact op de voedselvoorziening alhier, want 80% van de landbouwproducten gaat de grens over. Toch schuilt hier een addertje onder het gras. Juist omdat onze boeren voor de export produceren is de infrastructuur van verwerkers, slachterijen en de gehele agribusiness gericht op massa. Wanneer er een aanzienlijke productiehoeveelheid wegvalt, is het de vraag of deze bedrijven kunnen blijven draaien. De verwachting is dat zij zich buiten Nederland gaan vestigen. Dat heeft weer gevolgen voor de resterende boeren en hun afzet naar de verwerkers en slachterijen.
De hele stoppersoperatie van duizenden boerenbedrijven gaat de schatkist, dus de belastingbetaler, zeker € 2 tot € 4 miljard kosten. Terug naar waar het allemaal begon: een niet-bestaand stikstofprobleem. Dat wil niet zeggen dat de landbouw geen problemen veroorzaakt. Daarover heeft men geen goed debat gevoerd voor het maken van gefundeerde keuzes gebaseerd op feiten in plaats van een gefantaseerd gevaar. Over de legitieme vraag of een relatief klein land als Nederland zoveel varkens, kippen, geiten en koeien moet houden, heeft men zich niet gebogen. Naast het beslag op grond heeft de veehouderij impact op de leefomgeving. Het dierenwelzijn staat al decennialang onder druk. Voor deze problemen komt geen oplossing, wat mag worden aangemerkt als een dure fundamentele weeffout.
Wat nu gebeurt is het onder valse voorwendselen halveren van een sector. De rekening komt te liggen bij de samenleving – en men mag zeggen eigenlijk ook bij de resterende varkens. Zij blijven binnen op beton en tussen beton, met te veel bij elkaar in een hok.
Altijd op de hoogte van het werkelijke nieuws?
Word dan abonnee van Gezond Verstand
Je las een artikel uit Gezond Verstand nummer 66
Volg ons op social media
Kijk en beluister Gezond Verstand via