Gestegen rente doet banken en het financiële stelsel wankelen (Sander Boon)

De veel besproken invoering van CBDC’s door centrale banken lijkt door de nieuw opgedoemde bankproblemen te zorgen voor weer een nieuwe reden om het nut hiervan te betwijfelen. Die bieden namelijk geen oplossing voor dit probleem. Integendeel, ze zullen dit soort problemen juist alleen maar versterken. De digitale valuta zijn namelijk in de basis een concurrent van het commerciële bankgeld. Komen banken in de problemen, zoals nu SVB en Credit Suisse, dan zal onmiddellijk een vlucht uit commerciële banken ontstaan richting de veiligere digitale munten van centrale banken. Het begrenzen van de vlucht richting CBDC’s is echter geen oplossing voor het bankprobleem dat we nu zien. Ook de waardedaling van staatsleningen vormt een probleem voor de CBDC’s, want zolang er geen alternatief is, vormt dat de tegenwaarde van zo’n digitale munt op de balans van centrale banken. Vertrouwen in de CBDC’s van landen met zwakke overheidsfinanciën zal dan ook niet groot zijn.

In de VS zijn bankdeposito’s normaal gesproken gegarandeerd tot $250.000. Omdat negentig procent van het vermogen van personen, bedrijven en instellingen bij SVB boven deze grens lag, dreigde een kaalslag. Ook bij andere banken kwam een run op gang. Om dit te stoppen, garanderen het Amerikaanse ministerie van Financiën en de Fed nu ook al het spaargeld boven de grens van een kwart miljoen, met behulp van weer een nieuw steunprogramma. De noodlening van de Zwitserse centrale bank zorgt ervoor dat Credit Suisse geen verlies meer loopt op de verkoop van staatsleningen, zodat het gat in de balans niet nog groter wordt als nog meer mensen hun geld weghalen. Deze maatregelen leggen de zwakte bloot van het door de VS gedomineerde financiële, culturele en bestuurlijke bestel. Er is sprake van een bail-out (reddingsoperatie) van een bedrijfscultuur en een politieke cultuur die door de hoge schulden inmiddels alleen nog kan bestaan bij de gratie van lage rentes. Het zorgt opnieuw voor het vergroten van de moral hazard; het beschermen van personen en instellingen die ten koste van de belastingbetaler veel risico nemen.

Zoals censuur eerder een teken is van zwakte dan van macht, zo wijst het redden van banken niet op daadkracht, maar op een zwak financieel bestel. Het financiële bestel is inherent instabiel geworden en vraagt nu om permanente steun van overheden. Diezelfde overheden zijn echter ook overladen met schulden. De VS dreigt zelfs al snel in een schuldenspiraal te geraken van steeds meer lenen om schulden af te lossen, aldus een rapport uit 2021 van ons eigen ministerie van Financiën (‘Een onhoudbaar fiscaal pad’). Het is ironisch dat staatsleningen die door centrale banken worden geclassificeerd als risicovrij nu zorgen voor grote problemen bij banken waar ze toezicht op houden. Het wijst allemaal op het naderende einde van het op de dollar gebaseerde financiële stelsel en daarmee de geopolitieke macht van de VS.