fbpx
Scroll Top

Accidentele samenzweerders (Pieter Stuurman)

Accidentele samenzweerd
Accidentele samenzweerders

Pieter Stuurman

De afgelopen drie jaren is overduidelijk geworden dat de westerse regeringen worden aangestuurd door samenwerkende supranationale machten. Wanneer ik dat meld, krijg ik vaak als tegenwerping dat zoiets onmogelijk zou zijn, omdat er dan vele duizenden bestuurders en ambtenaren ingewijd zouden moeten zijn in deze samenzwering.
M

aar om de vereiste bemanning voor een grootschalige samenzwering te rekruteren, is het helemaal niet nodig om al die mensen in te wijden in de duistere plannen. Dat zou omslachtig en riskant zijn. Handiger is het om gebruik te maken van bekende zwaktes van bestuurders, en ze daarmee tot collaboratie te verleiden zonder dat ze dit in eerste instantie zelf beseffen. Er komt een moment waarop ze dat wel gaan beseffen, en dan moeten ze een principiële keuze maken tussen moraliteit en een aanmerkelijk eigenbelang. De meeste bestuurders kiezen voor het laatste, en daarna is er geen weg meer terug. Om zoiets te realiseren, is het noodzakelijk dat de betreffende bestuurders zich eerst vergissen. Dat ze een fout maken, dus.

Om dat gemakkelijk te maken, werden bestuurders voorzien van frauduleuze computermodellen, gemaakt door ‘experts’ waarvan ze voordien nooit gehoord hadden. Bestuurders zijn generalisten die niet over de cognitieve of intellectuele bagage beschikken die nodig is om de computermodellen inhoudelijk te kunnen beoordelen, en dat wordt dus ook niet van ze verwacht. Modellen waarachter ze zich dus gemakkelijk konden verschuilen zonder dat ze dit persoonlijk kon worden aangerekend – iets dat altijd aantrekkelijk is voor gezagsdragers, zeker op momenten van grote maatschappelijke onrust, als er van ze verwacht wordt dat ze snelle beslissingen nemen. Precies zoals bij de aanvang van de coronacampagne. Pas toen bleek dat de werkelijkheid rigoureus afweek van wat de modellen voorspelden (waarmee de onjuistheid ervan dus werd aangetoond), kregen de bestuurders zowel de gelegenheid als de morele plicht om van koers te wijzigen, door toe te geven dat ze zich vergist hadden, of zich hadden laten misleiden.

De overeenkomst tussen een vergissing en een leugen is dat het in beide gevallen een onwaarheid betreft. Het verschil is dat een leugen een opzettelijk geformuleerde onwaarheid is, bedoeld om anderen een vervalst werkelijkheidsbeeld te geven, en een vergissing niet. Vergissen is menselijk, zeggen we daarom, en dat zal in de meeste gevallen worden vergeven. Een vergissing kan daarom worden rechtgezet, zonder daarvoor te worden afgebrand. Desondanks komt het veelvuldig voor dat mensen dat liever niet doen, en in hun vergissing blijven volharden, ondanks het eigen besef dat het een vergissing betrof. Zo verwordt die vergissing alsnog tot een leugen. En leugens zijn wel volledig verwijtbaar. In tegenstelling tot degene die zich vergist, weet de leugenaar immers dat zijn leugen een onwaarheid betreft.

Hoe langer daarin wordt volhard, hoe verwijtbaarder dat wordt, en hoe ingrijpender de consequenties van ontmaskering zullen zijn. En dat geeft vervolgens een groeiend motief om verder te volharden in de vergissing die nu een leugen geworden is. Er is dan geen weg meer terug, zonder ernstige consequenties voor de leugenaar.

Gezond Verstand thuis ontvangen?
Doe mee en ontvang 24x per jaar Gezond Verstand thuis. Als abonnee krijg je toegang tot alle edities (online) én het ledenforum. Met jouw bijdrage ondersteun je de onafhankelijke journalistiek en berichtgeving voor en door Nederlandse burgers.

Als de leugen niet langer te verhullen valt, kunnen er twee dingen gebeuren. De leugenaar zal aansprakelijk gesteld worden, of degene die de leugen ontmaskert zal door de leugenaar worden aangevallen. Het resulteert dus of in schade voor de leugenaar, of voor degene die hem dreigt te ontmaskeren. Daarmee komen er geheel andere overwegingen in het spel dan alleen waarheid of onwaarheid. Het wordt een strijd waarbij de oorspronkelijke uitgangspunten verwateren. Het wordt een kwestie van winnen of verliezen, en daarbij doet de waarheid er in steeds mindere mate toe. Niet degene die het bij het rechte eind heeft zal de strijd winnen, maar degene die het sterkste is.

Het hierboven geschetste patroon zal de meeste mensen wel bekend voorkomen. Bijna iedereen heeft er wel eens mee te maken gehad. Maar het wordt zorgelijker als dit verschijnsel zich in bestuurlijke kringen voordoet. Ten eerste omdat bestuurders een andere verantwoordelijkheid hebben dan normale mensen. Vergissingen van bestuurders hebben immers niet alleen gevolgen voor hun directe omgeving, maar ook voor iedereen die onderhevig is aan hun beleidsbeslissingen. Maken bestuurders per ongeluk een fout, dan raakt dat iedereen die door hen wordt bestuurd. En daarmee ontstaat een motief om een dergelijke vergissing vooral niet toe te geven of recht te zetten, want de maatschappelijke schade is dan al toegebracht, en de betreffende bestuurder zal daarvoor aansprakelijk gehouden worden. En dat kan hem zomaar zijn positie en loopbaan kosten. Daarom zien we dat bestuurders veel vaker volharden in hun vergissingen, tot voorbij het punt waarop er nog sprake is van een vergissing. Tot voorbij het punt waarop die vergissing geen vergissing meer is, maar een harde leugen geworden is.

Ten tweede hebben bestuurders een autoriteitspositie. En die positie kan worden ingezet in de strijd die uiteindelijk altijd volgt op een leugen. Naarmate ontmaskering dichterbij komt, zal er steeds krachtiger worden ingezet op agressie en misbruik van de autoriteitspositie. Niet per se omdat de betreffende bestuurders achter de doelstellingen van de samenzweerders staan, maar omdat ze er min of meer per ongeluk bij betrokken zijn geraakt, en daarom hun positie op de tocht is komen te staan.

Hoe langer bestuurders volharden in onwaarheden, hoe ernstiger de consequenties van ontmaskering, hoe sterker het motief om erin te blijven volharden, en hoe minder mogelijkheden er overblijven om tot inkeer te komen. Naarmate dit proces vordert, wordt de tot leugen verworden vergissing inhoudelijk steeds moeilijker verdedigbaar, en daarmee groeit de noodzaak om in toenemende mate te vervallen in een autoritaire opstelling. Hun positie biedt ze dus niet alleen een motief, maar ook de gelegenheid om dat te doen. Het begint met het spelen van onschuld, en het eindigt in keiharde repressie van de waarheid, en verwijdering en vervolging van iedereen die de waarheid durft te benoemen. Hiermee groeit de verwijtbaarheid, en dus de aansprakelijkheid, en dat maakt het de dwalende bestuurders onmogelijk om op hun schreden terug te keren.

Accidentele samenzweerd

Zo kunnen hele bestuurslagen, zonder dat ze ingewijd hoeven te worden, ingelijfd worden in een grote samenzwering en daaraan medeplichtig gemaakt worden. Ook als ze niet werkelijk achter de doelstellingen van de samenzweerders staan. Zelfs als ze überhaupt niet beseften dat de samenzwering bestaat. Het resulteert in een verlengde autoriteitsketen waarin ze opereren als uitvoerende (maar desondanks essentiële) tussenpersonen in plaats van autonome, verantwoordelijke en beslissingsbevoegde bestuurders. Zonder daar zelf aanvankelijk bewust voor gekozen te hebben. De enige mogelijkheid om deze inlijving te voorkomen, bestond op het moment dat het besef doordrong dat de vergissing een vergissing betrof. Dat was letterlijk het moment van de waarheid. Er moest op dat moment een keuze gemaakt worden: de vergissing toegeven met het bijbehorende gezichtsverlies, of liegen.

Tot inkeer komen is echter een individueel proces, en bestuurders functioneren niet individueel. Ze maken deel uit van bestuurlijke lagen waarin ook anderen opereren. Komt een individuele bestuurder in gewetensnood en besluit hij of zij zich uit te spreken (zoals dat bijvoorbeeld gebeurde met staatssecretaris Mona Keijzer die zich niet meer kon verenigen met het coronabeleid), terwijl de omringende collega’s dat niet aandurven, dan zal de betreffende bestuurder gezien worden als een bedreiging en dan zal hij of zij door die collega’s worden verwijderd (zoals ook met Mona Keijzer gebeurde). Voor andere collega’s die overwegen om open kaart te gaan spelen, werpt deze ervaring een extra hindernis op. Het wordt duidelijk dat eerlijkheid hun positie niet gaat redden, en dat werkt als extra motivatie om dan ook maar te liegen. En vanaf dat moment is er geen weg meer terug, zonder fatale schade. Naarmate dit proces vordert, wordt het steeds onmogelijker om tot inkeer te komen. We kunnen daarom niet verwachten dat de nu nog zittende bestuurders alsnog tot herbezinning gaan komen, en dat betekent dat ze geen andere keuze hebben dan zich in toenemende mate autoritair op te stellen. Het is een proces dat onmogelijk vanzelf kan stoppen, en dat onvermijdelijk eindigt in totale tirannie, als de bevolking zich niet massaal losmaakt van de corrumperende bestuurlijke autoriteiten.

Veruit de meeste bestuurders hebben er dus niet bewust voor gekozen te collaboreren aan deze ongekende samenzwering. Ze zijn er min of meer per ongeluk ingerold, of ingelokt. Zijn ze daarmee niet verwijtbaar? Zeker wel! Bestuurders dragen grotere verantwoordelijkheden dan de meeste andere mensen en juist daarom zouden ze zich meer bewust moeten zijn van ethische grenzen. Vanaf het moment dat de onbewuste vergissing een bewuste leugen werd, en die ethische grenzen dus werden overschreden, zijn ze volledig aansprakelijk. Voor bestuurders is liegen een doodszonde en daarop zouden ze, zonder uitzondering, moeten worden afgerekend. Voor bestuurders die, om welke reden dan ook, hun persoonlijk belang laten prevaleren boven de maatschappelijke verantwoordelijkheid die inherent is aan hun positie, geldt hetzelfde.

Je las een artikel uit:
Gezond Verstand nummer 58
Privacybeleid
Wanneer u onze website bezoekt, dan kan deze informatie via je browser opslaan voor specifieke services, meestal in de vorm van cookies. Hieronder kunt je je privacyvoorkeuren wijzigen. Houd er rekening mee dat het blokkeren van cookies van invloed kan zijn op je ervaring op onze website en de diensten die we aanbieden.