Bert Nagelvoort
e complexiteit van de oorlog, de aanleiding en bovenal de speculaties over het einde en de consequenties ervan, zijn gereduceerd tot een beperkt en ingekaderd verhaal dat het voor iedereen gemakkelijk maakt. Een dappere David neemt het op tegen een tirannieke Goliath. De wat nuchterder politieke analisten die men meer in de Verenigde Staten dan in Europa aantreft, spreken dan ook in termen van een dieptepunt van infantilisme waarin de volkscultuur is terechtgekomen. We hebben te maken met een goed georganiseerde leugencampagne, een psychologische operatie, die alleen kan worden gevoerd dankzij de volslagen uniforme berichtgeving van een mediamacht in handen van een oligarchie van media-eigenaren. Alle personen die tegengeluiden, nuanceringen of zelfs academische beschouwingen aanvoeren, worden ervan verdacht aan ‘de verkeerde kant’ te staan, en dus pro-Poetin en bevooroordeeld te zijn.
Om de toegestane interpretaties in stand te houden bemoeilijken de autoriteiten het gebruik van alternatieve nieuwsvoorzieningen. Russische mediakanalen als RT.com en Sputnik News worden op last van de Europese Commissie geblokkeerd via lokale internetproviders zoals KPN en Vodafone. Geven deze hieraan geen gehoor, dan plegen zij een strafbaar feit en zal het Ministerie van Economische Zaken daarop via het OM handhaven.
Het Oekraïne-conflict beheerst het gesprek van de dag in kranten, recensies, talkshows, op straat en op het werk. De propaganda zorgt voor een bestendiging van de boodschap tot op onbewust niveau doordat mensen er continu aan herinnerd worden. In de publieke ruimte zijn overal Oekraïense vlaggen en symbolen te zien. Organisaties en verenigingen betuigen hun medeleven en ondernemen acties. Kerken luiden hun klokken. Hulpgoederenacties ontstaan vanuit particuliere initiatieven. Bekende Nederlanders halen in een gezamenlijke televisieactie geld op. Giro555 stroomt vol. Scholen bedenken allerhande acties, zoals het inzamelen van lege flessen door kinderen, voorzien van een geschminkte blauwgele vlag op hun wang. Een oorlog aan de rand van het rijk is verworden tot een soort voorjaarsfestival.
Bekende Nederlanders roepen op om particuliere huizen open te stellen voor de opvang van vluchtelingen, en sommigen geven zelf het goede voorbeeld. De voorzitter van de Veiligheidsregio’s Hubert Bruls oppert openlijk dat de overheid vastgoedeigenaren mogelijk moet kunnen dwingen om vluchtelingen op te vangen als de opvang onbeheersbaar wordt – alles geheel te organiseren middels nog niet bestaande noodwetgeving.
Uit dit alles blijkt dat men de publieke opinie razendsnel kan laten omslaan met gebruik van uitgekiende communicatietechnieken. Nog maar enige weken geleden, voor de Russische interventie, werd Oekraïne door de media beschreven als een corrupt land, een plek op aarde waar het niet goed toeven. Oekraïne stond negatief bekend als een centrum van mensenhandel, prostitutie en criminaliteit in alle soorten en maten.
Oekraïene’s president, Volodymyr Zelensky, werd door weinigen die zich met wereldpolitiek bezighouden, voor vol aangezien. In één klap kon hij, door de propagandacampagne in de reguliere media en bij collega-politici, een kolossale promotie maken. Voor Poetins interventie was hij nog een komiek die toevallig, en per ongeluk, president werd. Sinds midden februari wordt hij door de gelijkgeschakelde media geportretteerd als een oorlogsheld die zich plotsklaps tot heldhaftig leider van zijn land kon ontwikkelen. Sommigen hebben hem zelfs met Churchill vergeleken. Volgens 36 actieve EU-ambtsdragers moet hij genomineerd worden voor de Nobelprijs voor de Vrede, vanwege zijn vermeende strijd tegen autoritarisme. Zij hebben het verantwoordelijke comité verzocht om de inschrijftermijn te verruimen om hun aanvraag te kunnen verwezenlijken.
De wereldwijde digitale tournee die Zelensky aflegt voor parlementaire toespraken, zoals in de VS, Duitsland, Frankrijk, Italië en de EU als geheel, levert overal staande ovaties en hulp toezeggingen op. In deze toespraken vergelijkt hij de situatie in Oekraïne, en zijn eigen situatie, met een heroïsche gebeurtenis in het land dat hij toespreekt. Voor Engeland vergeleek hij het lot van Oekraïne bijvoorbeeld met de Slag om Engeland in 1940, en daarbij gebruikte hij de beroemde Churchilliaanse zinsneden, maar dan toegespitst op het Oekraïense landschap. Voor Duitsland had hij het over de val van de Berlijnse muur, voor de VS kon zijn situatie alleen maar worden vergeleken met die van 9/11, voor Japan met de kernreactorramp in Fukushima, en voor Frankrijk gebruikte Zelensky het nationale motto van ‘liberté, égalité, fraternité’.
Sommige oud-correspondenten zowel als verschillende politiek analisten maken zich zorgen over de ontoereikende berichtgeving, die veel valse voorstellingen van zaken veroorzaakt, wat eventuele verstandige reacties vanuit het Westen ernstig bemoeilijkt.
Neil Mackay, oud-correspondent van de Schotse Sunday Herald meent dat Groot-Brittannië en de Verenigde Staten al zo lang meedogenloos oorlog hebben gevoerd, dat Westerse journalisten en commentatoren al hun gevoel voor proportie hebben verloren. Alle berichtgeving houdt zich krampachtig aan een dubbele standaard. De gevestigde media presenteren de militaire acties van het Westen als noodzakelijke interventies om de vrede in de wereld te bewaren. Daarbij moet worden aangetekend dat de VS met zijn oorlogen in vijf jaar tijd zeven landen heeft vernietigd. In Rusland kan men daarentegen alleen maar oorlogscriminelen vinden, zoals de schrijver Andrei Martyanov het samenvat. De politiek analist Ben Norton constateert dat de interventie door Rusland in 24 uur meer mediaaandacht kreeg dan de zeven jaar van de VS/Saoedische oorlog in Jemen (momenteel hebben bombardementen op dat land het hoogste niveau sinds 2018 bereikt, maar dat feit krijgt nauwelijks of helemaal geen aandacht in de reguliere media).
Volgens Neil Mackay dient de anti-Russische berichtgeving maar één doel: Rusland moet kapot. Door een economische neergang en pariastatus van het land hopen de beleidsmakers in Washington de Russische bevolking tot opstand te bewegen, wat volgens hen zou leiden tot de val van Poetin. Dat dit de opzet is, concludeert ook de gerenommeerde auteur en econoom Paul Craig Roberts. Washington wilde deze interventie en heeft Rusland ertoe verleid om deze stap te nemen. Roberts, die als staatssecretaris in de regering Reagan dienst deed, analyseert al jarenlang de catastrofale houding van Washington ten opzichte van de Russische Federatie. De Amerikaanse beleidsmakers vrezen de ondergang van hun imperium en het verlies van Europese vazallen. Ze zijn momenteel angstig dat de Europeanen verbeterde handelsrelaties met Rusland aangaan, en goedkope Russische energie afnemen. Hij vat de Amerikaanse nieuwsvoorziening samen als voorbeeld van een ‘fake news matrix’, waarbij geen sprake is van verslaggeving, maar enkel ficties worden verspreid die Poetin en Rusland demoniseren.
Anders dan de propaganda die luidt dat het gedemoraliseerde Russische leger aan het eind van zijn mogelijkheden is gekomen, en China smeekt om wapens, stelt Roberts dat de interventie als uitermate succesvol moet worden gezien. Deze analyse wordt gedeeld door oud-medewerker van de CIA Larry Johnson, en (vanzelfsprekend) door de woordvoerder van de Russische minister van Defensie generaal Igor Konashenkov. Volgens die laatste is de slagkracht van het Oekraïense leger gedecimeerd. De twee overgebleven obstakels voor de Russische strijdkrachten zijn enerzijds de neonazi-eenheden die zich in zelfgemaakte burgerdoelen ophouden en de bevolking als menselijk schild gebruiken, en anderzijds de overgebleven krijgsmachtonderdelen die zijn ingebed in de woonwijken van Kiev, Charkov en andere steden waarbij eveneens het OekraÂïense leger de bevolking als menselijk schild gebruikt.
Politiek analist Stephen Lendman signaleert dat werkelijke journalistiek zoals men die zou mogen verwachten in de dagelijkse nieuwsberichten, volledig afwezig is. Wat men nu produceert is misinformatie, desinformatie en staatsvriendelijk geproduceerde berichtgeving. Het gevolg is een uitzonderlijke propaganda met verregaande beïnvloeding waardoor de publieke opinie een escalatie van het conflict instemmend begint te benaderen, omdat men geen enkele alternatieve geluiden kan horen. In deze situatie past op een gevaarlijke manier de recente heldenstatus van Zelensky. Wat hij zegt wordt ingegeven en/of gecontroleerd door de CIA. In zijn videoboodschappen vraagt hij de NAVO om zijn land meer wapens te leveren. Indien de NAVO hieraan gehoor zou geven, kan dat door Rusland worden opgevat als een oorlogsdaad waardoor het conflict automatisch kan escaleren, en dat met volledige instemming van de publieke opinie, dankzij deze oorlogspropaganda zonder precedent.
Altijd op de hoogte van het werkelijke nieuws?
Word dan abonnee van Gezond Verstand
Je las een artikel uit Gezond Verstand nummer 38
Volg ons op social media
Kijk en beluister Gezond Verstand via