Sander Boon
Trumps buitenlandpolitiek lijkt een moderne herhaling van de negentiende-eeuwse geopolitieke constellaties, waarin de VS en Rusland samenwerkten om Britse imperiale ambities te dwarsbomen. Tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) stuurde Rusland marineschepen naar de VS om Britse en Franse inmenging te ontmoedigen, terwijl de verkoop van Alaska in 1867 de Britse expansie in Noord-Amerika moest blokkeren. Vandaag zien we een vergelijkbare dynamiek in Trumps pogingen om de relaties met Rusland te normaliseren, een breuk met decennia van confrontatiepolitiek. Donald Trump en Vladimir Poetin willen tot overeenstemming komen om de bilaterale banden te herstellen, met een focus op de oorlog in Oekraïne. Deze toenadering weerspiegelt een pragmatische aanpak, gericht op Amerikaanse belangen boven ideologische dogma’s. Afgelopen maanden heeft Trump afscheid genomen van diverse internationale verdragen. In juli jl. kondigde hij belangrijke beleidsveranderingen aan voor het Arctisch gebied, waar Rusland en de VS samenwerken aan energie- en grondstoffenprojecten, zoals het Sakhalin-project, waar Exxon Mobil in geheime onderhandelingen met Russische staatsbedrijven – na een schielijk vertrek in 2022 – de terugkeer naar de olie- en gasvelden van Rusland verkent. Poetin sprak in augustus jl. van “licht aan het eind van de tunnel” in de VS-Rusland-relaties, met mogelijke deals rond Alaska als inzet. Deze ontwikkelingen laten een strategische heroriëntatie zien, waarbij Trump de VS positioneert als een autonome speler in een multipolaire wereld, los van de traditionele trans-Atlantische allianties.
De historische ‘speciale relatie’ tussen de VS en het VK staat onder druk. De Britse geopolitieke strategie om als machtige zeevarende natie Rusland en Europa uit elkaar te spelen, zoals geformuleerd in Halford Mackinders ‘Heartland Theorie’ (1904), draaide om het voorkomen van een economische integratie van het Euraziatische continent, uit angst voor marginalisering van het Britse imperium. In 2025 zien we deze strategie terug in de botsende belangen in Oekraïne. Trumps bereidheid om territoriale concessies te accepteren en NAVO-uitbreiding te stoppen staat haaks op het pleidooi van het VK voor Oekraïense territoriale integriteit en NAVO-lidmaatschap. De kloof werd pijnlijk duidelijk toen Tulsi Gabbard, Trumps baas van de Amerikaanse inlichtingendiensten, op 20 juli jl. een bevel uitvaardigde om inlichtingen over Russisch-Oekraïense onderhandelingen te classificeren als ‘NOFORN’ (niet voor buitenlandse verspreiding), zelfs voor ‘Five Eyes-partners’ als het VK. Dit weerspiegelt de vrees dat Londen informatie zou lekken naar Oekraïne, wat de Amerikaanse onderhandelingspositie zou ondermijnen. Britse media spreken van een ‘onrustige’ relatie, met risico’s op economische achteruitgang en de-industrialisatie als de VS-steun afneemt. Europese leiders, inclusief die in Londen, roepen Trump op om druk op Rusland te blijven uitoefenen, maar de onmacht om de Amerikaanse koers te beïnvloeden onderstreept de tanende invloed. Deze verschuiving markeert een historische breuk; waar het VK ooit de spil was van de Angelsaksische wereldorde, wordt het nu gemarginaliseerd in een multipolaire realiteit en kiest de VS onder Trump voor een geopolitieke alleengang.
Parallel aan deze geopolitieke heroriëntatie voert Trump een monetaire revolutie door, die het traditionele banksysteem, geworteld in de City of London, gaat omzeilen. Het eurodollar-systeem, ontstaan in de jaren zestig als een offshore-markt voor dollar-deposito’s en dollarleningen, kampt sinds de kredietcrisis van 2008 met structurele problemen en afhankelijkheid van interventies door de centrale banken van de VS, het VK en de EU. Het is door de symbiotische vervlechting met overheden een belangrijke spil geworden in de financiering van de trans-Atlantische technocratische elites en de Deep State, nauw verbonden met ngo’s en lobbypraktijken van grote bedrijven. De GENIUS Act (Guiding and Establishing National Innovation for U.S. Stablecoins Act), op 18 juli jl. door Trump ondertekend, creëert een federaal kader voor stablecoins – digitale activa volledig gedekt door dollars of US Treasuries.
Dit creëert een parallel financieel systeem, dat de afhankelijkheid van traditionele banken en offshore eurodollars vermindert.
Trumps inzet op cryptovaluta is deels een antwoord op zijn eigen ervaringen met ‘de-banking’. Sinds 2020 sloten banken, zoals Deutsche Bank, JP Morgan en Bank of America, rekeningen van Trump en zijn bedrijven, vooral na 6 januari 2021, onder het mom van ‘reputatierisico’s’. Eric Trump, zoon van Donald, sprak van “honderden rekeningen” die werden opgeheven, een vorm van ‘gewapend bankieren’ die de familie naar crypto dreef. Een presidentieel decreet van augustus jl. tegen de-banking verplicht banken om crypto-bedrijven te bedienen, een directe tegenzet tegen de financiële uitsluiting. De parallelle markt krijgt snel tractie, Walmart en Amazon zijn al bezig met het opzetten van eigen stablecoins, om zo miljarden aan bank- en creditcardkosten te kunnen omzeilen. De Europese Centrale Bank (ECB) pusht ondertussen de centraal uitgegeven digitale euro, maar bankiers als ECB-bestuurslid Piero Cipollone en ook ECB-voorzitter Christine Lagarde waarschuwen dat stablecoins vóór de invoering ervan de Europese banken door kapitaalvlucht al kunnen marginaliseren. Trumps monetaire koers, gecombineerd met zijn geopolitieke wending, ondermijnt de traditionele financiële orde en versterkt de Amerikaanse autonomie.
Terwijl Trump de wereldorde hertekent met de heropleving van nationale soevereiniteit, blijft Europa vasthouden aan het zieltogende Atlanticisme, een aanvankelijk dominante doctrine die de trans-Atlantische eenheid onder Amerikaanse leiding verheerlijkt. De EU, verstrikt in interne verdeeldheid en afhankelijkheid van de VS, worstelt met het vinden van een eigen geopolitieke stem. Trumps tarieven, die sectoren als de auto-industrie, farmacie en machinebouw raken, dwingen de EU tot hogere defensie-uitgaven en een herbezinning op strategische autonomie. De Europese onmacht wordt versterkt door Trumps bereidheid om deals te sluiten met Rusland, die Europese veronderstelde belangen, zoals de steun aan Oekraïne, marginaliseren. De vrees voor een verzwakte NAVO en een geërodeerde ‘rules-based order’ groeit, terwijl de EU worstelt met de realiteit van een multipolaire wereld waarin haar invloed afneemt. Mario Draghi, voormalig voorzitter van de ECB en voormalig premier van Italië, gaf in een recente lezing aan dat de economische positie van de EU niet garant staat voor geopolitieke invloed. Volgens Draghi speelt de EU een marginale rol in internationale aangelegenheden; ondanks het feit dat het een van de grootste medestanders van Oekraïne is, werd Europa buitenspel gezet bij de vredesbesprekingen en ook bij andere internationale crises. Dat Draghi de tijdgeest niet heeft begrepen blijkt echter uit zijn oplossing voor de huidige Europese problemen: het opheffen van nationale soevereiniteit en centralisering van politieke macht in een Federale Europese Staat.
Trumps koers, met zijn nadruk op herstel van geopolitieke en economische banden met Rusland, stablecoins en een breuk met de Angelsaksische hegemonie, daagt de naoorlogse trans-Atlantische orde fundamenteel uit. Door prioriteit te geven aan Amerikaanse belangen boven traditionele bondgenoten, vergroot hij de isolatie van Europa en het VK en versterkt hij de VS in een multipolaire wereld. De wereld kijkt nu gespannen toe of Trumps realpolitik vrede brengt in Oekraïne, of nieuwe rivaliteiten aanwakkert. Zijn visie, geworteld in negentiende-eeuwse machtspolitiek, dwingt Europa en het VK hun plaats te herdefiniëren in een wereld die niet langer draait om de Atlantische as.
Stablecoins spelen hierbij een cruciale rol, het gebruik ervan zal zich in de komende jaren vermenigvuldigen. De ECB is zo bevreesd voor deze ontwikkeling, dat het de introductie van een eigen CBDC flink naar voren heeft geschoven, mogelijk al naar 2028. Terwijl de EU op deze manier blijft hangen in de wereld van gisteren, markeert Trumps revolutie een onomkeerbare stap naar een nieuwe orde – een orde waarin de VS, Rusland en opkomende machten de toon zetten, en de oude elites, van Londen tot Brussel, slechts toeschouwers zijn.
– einde artikel –
Je las een Premium artikel uit Gezond Verstand
Volg ons op social media
Kijk en beluister Gezond Verstand via
Gerelateerde berichten
