De Haagse politiek volgt tussen de bedrijven door blindelings de NAVO-lijn

Op de valreep moeten er in de Tweede Kamer nog allerlei agendapunten, moties en amendementen worden afgewerkt. Onder de vorige Kamervoorzitters werd dat vaak nachtwerk. Zeker op de allerlaatste vergaderdag in het parlementaire jaar waarbij gewoonlijk tot diep in de nacht nog enorme lijsten moties in stemming moesten worden gebracht. De huidige voorzitter houdt tien uur in de avond als strenge deadline aan voor de beraadslagingen en slaagt daar tot dusver vrij goed in. De nog openstaande onderwerpen worden over de laatste paar weken verdeeld.

Dat levert een merkwaardige mix aan zware en lichtere onderwerpen op, met aan de ene kant eindeloze procedurevergaderingen over onderwerpen die al dan niet ‘controversieel’ moeten worden verklaard. Hier proberen partijen onderwerpen tijdelijk ‘buiten haken’ te plaatsen die in de huidige parlementaire samenstelling een andere behandeling zouden krijgen dan in het coalitieakkoord is vastgelegd.

Aan de andere kant is er het loodzware onderwerp NAVO-verplichtingen en de aanstaande NAVO-top in Den Haag.

Hier gaat het over het voldoen aan de nieuw vastgestelde NAVO-norm van 5% van het bruto nationaal product. Om precies te zijn: 3,5% militaire uitgaven en 1,5% infrastructuur. De ‘Defense Investment Pledge’. Dit betekent een extra uitgavenpost voor de overheid van ongeveer € 20 miljard per jaar. Te bereiken in jaarlijkse stappen van € 2 à 4 miljard tot 2032.

Slechts een enkeling (Thierry Baudet) stelde in de Kamer de vraag aan de orde of er voor Nederland wel Russische dreiging bestaat die dit soort gigantische budgetverhogingen rechtvaardigt. En of we hiermee niet domweg meebetalen aan de Amerikaanse geopolitieke ambities tegen Rusland waarmee geen Nederlands belang gediend is. Daarop is geen antwoord. De demissionaire premier zegt: “De NAVO is sinds 1949 ons schild voor collectieve veiligheid en tegen agressie. Het bondgenootschap heeft vrede en veiligheid in het Euro-Atlantisch gebied de afgelopen decennia verzekerd. De Russische agressie vormt een onmiskenbare bedreiging van deze essentiële verworvenheden. Dit vraagt verdere inspanningen.”

Eind vorig jaar was er een politieke crisis bij de begrotingsbehandeling van OCW naar aanleiding van een bezuiniging van € 2 miljard. “Gigantisch en volstrekt onverantwoord”, werd er toen geroepen in de Tweede Kamer. Na koortsachtig beraad in een parlementair onderonsje werd toen € 750 miljoen minder bezuiniging in de plannen opgenomen. Bij deze nieuwe defensie-uitgaven gaat het over het tienvoudige van die € 2 miljard.

De Tweede Kamer ging er in de avond van 17 juni in meerderheid gewoon mee akkoord, zodat het demissionaire kabinet een fiere houding kan aannemen bij het gastheerschap van de aanstaande NAVO-top. Met dat resultaat werd de premier gefeliciteerd door de fractieleider van GroenLinks/PvdA. De partij waar in het verleden alles rondom leger en defensie werd verfoeid. GroenLinks-PvdA vindt nu dat deze miljarden niet gezocht mogen worden bij zorg, onderwijs of lastenverzwaring voor de middenklasse. Een extra solidariteitsbelasting voor welgestelden wordt geopperd.

Volgens de VVD moet dit verhoogde defensiebedrag worden gevonden door strenge bezuinigingen. De meeste andere partijen zitten een beetje tussen beide standpunten in.

De financiële invulling wordt overgelaten aan het volgende kabinet.