Tjeu Lemmens
De werkelijkheid wijst echter een heel andere kant op. Zo zijn de taken en het doel van de ATR vaag geformuleerd. Het ATR stelt met enige bravoure dat het hun doel is om vóór eind 2026 20% van de onnodige regeldruk in negen van de mkb-sectoren – waaronder de bouw – te verminderen, of dit in gang te hebben gezet. De kernvraag is: wie bepaalt wat ‘onnodige regeldruk’ is en het tijdstip waarop iets in gang wordt gezet. De genoemde 20% kan dus gemakkelijk behaald worden door het hanteren van flexibele definities. Ook bestaan voorlopers van de ATR al vanaf het jaar 2000, zonder dat in de kwart eeuw die inmiddels is verstreken de regeldruk is verminderd. Die is integendeel juist sterk gestegen, vooral voor kleine ondernemingen, onder wie boeren. Het instellen van adviescolleges die wetsvoorstellen op regeldruk toetsen, heeft in 25 jaar tijd geen enkel effect gesorteerd.
Gaandeweg werd het korset van regelgeving voor ondernemers zo knellend, dat MKB-Nederland in juli 2021 een zwartboek publiceerde: Regeldruk: het zand in de motor. Daarin wordt aan de hand van casestudies een schrijnend beeld geschetst van de verstikkende en verlammende werking van een overmaat aan bestuurlijke bemoeienis, onder andere doordat ondernemers een groot deel van hun tijd kwijt zijn aan taken die niets met hun ondernemingsactiviteiten te maken hebben, maar uitgevoerd dienen te worden in opdracht van de overheid. Zij worden daarmee gedegradeerd tot onbezoldigd deeltijdambtenaar. En verzaakt de ondernemer, dan volgt een fikse boete.
Hier volgt een kleine greep uit de tijd- en geldverslindende formulierencarrousel, die zoveel zand in de motor van kleine ondernemingen strooit. Houders van dierenpensions zijn wettelijk verplicht kopieën van inentingsbewijzen van verblijvende huisdieren te maken en te administreren, als aantoonbaar bewijs dat zij de inentingsstatus hebben gecontroleerd. Voor de drie kopieën per dier is de bewaarplicht twee jaar, waardoor bij pensions tot wel tienduizend kopieën in de archiefkast liggen. Het enige doel van alle rompslomp is dat de overheid kan controleren dat de pensionhouder gecontroleerd heeft. De zwaarste molensteen die het zwartboek opsomt is met stip de in 2018 ingevoerde Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), die de overheid ingevoerd zegt te hebben ter bescherming van de privacy van consumenten. Deze verordening geldt voor alle bedrijven en organisaties die persoonsgegevens administreren, zelfs voor zzp’ers. Ook zij moeten een administratie optuigen, hetgeen veel tijd vergt en veel geld kost, omdat zij vaak bij gebrek aan eigen expertise specialisten moeten inhuren.
Ook worden kleine ondernemers langs indirecte weg geconfronteerd met administratieve lastenverzwaring. De EU-richtlijn voor de rapportageplicht over duurzaam ondernemen (Corporate Sustainability Reporting Directive; CSRD) is primair gericht op grote bedrijven. Niet alleen dient gerapporteerd te worden over het eigen bedrijf, maar ook over toeleveranciers. De voedingsindustrie dient daarom boeren en tuinders te benaderen met het ‘verzoek’ een boekhouding op te zetten voor het verzamelen van gegevens over CO₂-uitstoot, energie- en waterverbruik, insecticidengebruik en biodiversiteit. Agrariërs zijn nu al een volle werkweek per maand bezig aan rapportageverplichtingen. De CSRD-duurzaamheidsrapportage zou dit jaar ingaan, maar invoering is begin april uitgesteld naar 2027. Uitstel betekent nog geen afstel, hoewel de huidige Europese Commissie het verminderen van regeldruk voor grote bedrijven beschouwt als kerntaak, vooral om de concurrentiepositie te verbeteren. In het voorwoord van het ATR-jaarverslag 2024 valt te lezen: “Nederland is onvoldoende in staat om in een vroegtijdig stadium in de Brusselse vergaderzalen onnodige regeldruk in Europa en Nederland te voorkomen. Het kabinet onderkent dit en wil met het uitbrengen van het ‘Actieprogramma Minder Druk met Regels’ de concurrentiekracht van Nederland verbeteren.” Kennelijk staan bij overheden alleen de grote bedrijven op het netvlies, niet de kleine ondernemers.
Een op ondernemers gerichte website van de Rijksoverheid opent met de dooddoener: “Ondernemers hebben ruimte nodig om te ondernemen, innoveren en experimenteren.” Vervolgens wordt onderkend dat er te veel regels zijn, wat vreet aan de tijd die besteed kan worden aan kernactiviteiten. Tegelijkertijd communiceert de Rijksoverheid dat het verminderen van onnodige regeldruk topprioriteit heeft, met als uitgangspunt: lastenverlichting is de standaard, niet lastenverzwaring. Het lijkt erop dat het kabinet het boetekleed heeft aangetrokken en beterschap belooft. Om in te schatten of dat oprecht gemeend is, is het goed om in ogenschouw te nemen dat in de afgelopen 25 jaar het aantal regels drastisch is verhoogd, zozeer zelfs, dat ondernemers haast bezwijken onder de regellast. Na die inschatting ontstaat een doorkijkje naar de werkelijke bedoelingen.
Velen wijten de overmatige regeldruk aan het wantrouwen dat de overheid koestert jegens haar eigen burgers, onder wie de mkb-ondernemers. Dat zou zomaar kunnen kloppen. Want grootschalig bemoeit de rijksoverheid zich met microproblemen. Nieuwe regels lossen deze problemen niet op, of verergeren ze vaak alleen maar. Nieuwe wetten hangen als los zand aan elkaar en grijpen niet in elkaar als de raderen van een goed geoliede machine.
Het lijkt er meer op dat de overheid bezig is om mkb’ers via de fuik van strenge regelgeving het ondernemen onmogelijk te maken en hen het brood uit de mond te stoten. Het doel daarvan is dat zij op termijn hun ondernemersactiviteiten staken, zodat internationaal opererende megabedrijven die kunnen overnemen. Een peilmerk voor deze veronderstelling is de ‘financiële ondersteuning’ die de overheid aan het bedrijfsleven heeft toegekend tijdens de coronaperiode. Deze steun werd gepresenteerd als gift, maar bleek bij nader inzien een keiharde lening, die binnen een termijn van enkele jaren terugbetaald moest worden. Voor tienduizenden kleine ondernemingen betekent deze terugbetalingsplicht hun ondergang.
Met het instemmen met de permanente status van de ATR geven de 150 Tweede Kamerleden en hun vele medewerkers schaamteloos toe dat zij onvoldoende kennis van zaken hebben om de consequenties van de door hen geamendeerde en goedgekeurde wetten werkelijk te doorgronden. En dat, terwijl volgens onze grondwet de Staten-Generaal de wetgevende macht vormt en er al een adviesorgaan bestaat dat wetsvoorstellen onder de loep neemt: de Raad van State. De regering is wettelijk verplicht aan deze Raad advies te vragen over wetsvoorstellen die zij naar de Staten-Generaal stuurt. Een van de argumenten om een apart adviescollege in te stellen, is dat politici de neiging zouden hebben om problemen in de samenleving op te willen lossen met het invoeren van nieuwe wetten, waardoor er steeds meer regels bijkomen. Het gevolg is een ondoorzichtig woud van regels, gepareerd met een ondoorzichtig woud van adviesorganen. Dit bevestigt het vermoeden dat de instelling van adviesorganen bedoeld is als camouflage, een rookgordijn. Onder het mom van het verminderen van de regeldruk, wordt deze juist verhoogd. De werkelijke bedoeling is klaarblijkelijk niet om gegevens van ondernemingen te verzamelen en hun bedrijfsvoering te controleren. De werkelijke bedoeling is het mkb te dwarsbomen door het te belasten met massale hoeveelheden administratief werk, waardoor een gezonde bedrijfsvoering vrijwel onmogelijk wordt. Geconfronteerd met deze nauwelijks te dragen lasten, is het beëindigen van het bedrijf voor velen de enig overgebleven optie. Sommigen zetten hun onderneming voort in een ander land met minder strenge regelgeving.
De regelgeving van de Nederlandse overheid is gebaseerd op een top-downbenadering van de samenleving. In een dergelijke van bovenaf georkestreerde samenleving bepaalt de overheid wat goed is voor de burger, stelt de doelen op en legt in minutieuze regels de uitvoerings- en handhavingskaders vast. Hierbij leggen ambtenaren samen met hun ingehuurde consultants de werkelijkheid op de tekentafel, trekken lijnen van de huidige situatie naar een gewenste toekomst en bedenken daar dan nieuwe maatregelen voor. Het resultaat is een overheid die tot in de haarvaten het reilen en zeilen van het ondernemerschap bestiert en controleert. Deze werkwijze van het landsbestuur heeft alle kenmerken van een totalitair regime en is als een sloopkogel die het mkb meedogenloos en trefzeker aan diggelen slaat.
– einde artikel –
Je las een Premium artikel uit Gezond Verstand
Volg ons op social media
Kijk en beluister Gezond Verstand via
Gerelateerde berichten
