Richard Rijsdijk
De ‘aanlandingsplicht’ is een voorbeeld van onuitvoerbare EU-regelgeving. Sinds 2015 moet alle gevangen vis aan wal worden gebracht. Een contraproductieve bepaling, zeker bezien vanuit de beoogde doelstelling dat dit ten goede moet komen aan het milieu. Voorheen werd de voor de visser economisch niet interessante bijvangst direct overboord gegooid. Die vis overleefde grotendeels; goed voor het milieu, de visstand en dus de visquota voor de andere vissers. De tien jaar geleden ingevoerde EU-regels schrijven nauwgezette registratie van vangst inclusief bijvangst voor, wat in de praktijk zo goed als onmogelijk is.
Deze onwerkbare regelgeving maakt naleving onmogelijk, maar dat deerde de EU niet, en die verordonneerde in 2023 cameraplicht aan boord, opdat controleurs ook midden op de Doggersbank bij windkracht acht kunnen nagaan hoe vissers omgaan met de aanlandingsplicht.
Innovatieve technieken, zoals de teloorgegane pulsvisserij, worden – soms zonder steekhoudende argumentatie – verboden. Bij de traditionele boomkorvisserij sleepten netten over de zeebodem waardoor de vis in het net terechtkwam. Het verbod hierop werd geïnitieerd door invloedrijke ngo’s, zoals het World Wildlife Fund (WWF) en Greenpeace. Wetenschappers van de Universiteit van Oxford en de International Council for the Exploration of the Sea (ICES) pikten dit signaal op. Zij concludeerden dat deze vismethode de biodiversiteit op de zeebodem ernstig schaadde.
Het directe gevolg was een EU-verbod in 2016 op boomkorvisserij in de Atlantische Oceaan en grote delen van de Noordzee. Maar wanneer het tij verloopt, verzetten vindingrijke ondernemers de bakens. Het antwoord was een vorm van pulsvisserij waarbij de netten niet langer over de zeebodem slepen, maar de vis door zwakke stroompulsen wordt opgeschrikt en in het net terechtkomt.
Ruim tachtig Nederlandse kotters visten met deze techniek, die – zo bleek uit onderzoek – zorgde voor aanzienlijk minder bijvangst, een lager brandstofverbruik en minder bodemberoering. Dat interesseerde het Europarlement echter totaal niet. Slechts vijf jaar later per medio 2021, verboden ze de pulsvisserij. De Nederlandse Staat spande hiertegen een rechtszaak aan, die eindigde bij het Europese Hof van Justitie. Volgens de Staat was het onderzoek voor de EU-verordening niet gebaseerd op het best beschikbare wetenschappelijk bewijs. Het Hof oordeelde anders, en per 1 juli 2021 werd de pulsvisserij zo goed als geheel verboden.
Zo’n gerechtelijke uitspraak zet elk initiatief tot innovatie op losse schroeven. De vage, onduidelijke Brusselse regelgeving is een groot struikelblok. Innovatief vistuig kan eventueel worden toegelaten, nadat uit een uitgebreide beoordeling blijkt dat het geen noemenswaardige nadelige effecten heeft. De praktische uitvoerbaarheid is echter lastig, omdat een definitie van ‘innovatief vistuig’ ontbreekt. Onduidelijk is wanneer positieve onderzoeksresultaten als belangrijk genoeg gezien worden voor de operationele inzet van de innovatie.
De milieubewustheid van de visserij blijkt uit een reeks van innovaties zoals de ‘Kiwi-kuil’ die leidt tot minder bijvangst. Uit noodzaak geboren, zoeken ook garnalenvissers naarstig naar innovatieve vangstmethoden.
De garnalenvisserij kwam in het beklaagdenbankje terecht door een onderzoek van de Universiteit van Wageningen in 2020. Hun vismethode zou de populatie van de grote Amerikaanse zwaardvis bevorderen. Activistische, via de Postcodeloterij gesubsidieerde ngo’s, zoals de Vogelbescherming, Natuur & Milieu en het WWF, stapten naar de rechter en dwongen een nieuw restrictief vergunningsbeleid af, dat veel garnalenvissers in financiële moeilijkheden bracht. Recent nieuw onderzoek van diezelfde Wageningen Universiteit ontkrachtte het eerdere onderzoek. Of Den Haag het strenge vergunningsbeleid zal herzien, is nog niet bekend.
- Het artikel gaat hieronder verder -
De Gift Card is een leuke manier om Gezond Verstand een kwartaal of een jaar lang cadeau doen. De Gift Card is digitaal verkrijgbaar én als pasje met daarop een unieke code + een feestelijke cadeau-enveloppe.
Abonnees krijgen 15% korting!
Gezond Verstand 6x cadeau doen
Op papier én digitaal
Normaal €24,- voor abonnees €20,-
Gezond Verstand 24x cadeau doen
Op papier én digitaal
Normaal €80,- voor abonnees €70,-
In 2022 werden diverse garnalengronden tot Natura 2000-gebied omgedoopt, waardoor garnalenkotters een stikstofkatalysator van € 100.000 moesten installeren. Schandalig, want de overige vaart, inclusief zeer grote zeeschepen, is niet katalysator-plichtig. Inmiddels overwegen vijftig van de honderdvijftig garnalenvissers te stoppen.
De bouw van de Tweede Maasvlakte (2008-2013) werd gerealiseerd binnen een Natura 2000-gebied in de zogenaamde Voordelta. De Staat verleende daarvoor een ontheffing, na toestemming van Brussel. De motivatie was ‘zwaarwegend openbaar belang’ en de mogelijkheid tot natuurcompensatie op grond van de Habitat-richtlijn, die streeft naar herstel en instandhouding van natuurgebieden. Die natuurcompensatie vond en vindt plaats elders in de Voordelta, vooral om het Rotterdamse Havenbedrijf van hun milieucompensatie-probleem af te helpen.
Zo wordt, aansluitend aan de zuidflank van de Tweede Maasvlakte, het Delta21-project gepland. Een megalomaan, geldverslindend project, overgoten met een ‘groen’ energietransitie-sausje vermengd met klimaatalarmisme, om de Voordelta te beschermen tegen de veronderstelde zeespiegelstijging.
Op de Borsseleplaat, voor de Westerscheldemonding, zijn zo’n 24 kilometer uit de kust de windparken Borssele 1-5 gerealiseerd. Deze windfarms – en andere in aanbouw – worden via tientallen kilometerslange kabels dwars door het Natura-gebied in de Voordelta met de wal verbonden.
De visserijsector ziet zich geconfronteerd met een stapeling van ruimteclaims in de kustwateren. Elke ruimteclaim betekent een afsluiting, beperking of herbestemming van een deel van de visgronden. Van een integrale visie, waarin ook de visserij een plaats heeft, is geen sprake, aldus de Nederlandse Vissersbond. De economische, culturele en sociale betekenis van de sector voor kustgemeenschappen wordt nauwelijks meegewogen.
Zeewatervervuiling door grote rederijen en lozingen van giftige stoffen door multinationals worden nauwelijks aangepakt. Volgens de International Maritime Organization (IMO) wordt slechts 1 à 5% van de illegale lozingen op de Noordzee opgemerkt. Volgens de Nederlandse autoriteiten zijn er tussen de duizend en tweeduizend gerapporteerde illegale lozingen in Nederlandse wateren. Volgens de IMO zijn bulkcarriers met vloeibare ladingen als olie en chemicaliën, verantwoordelijk voor 70% van de illegale lozingen, die altijd enorme milieuschade veroorzaken. Eén lozing kan leiden tot een verlies van 50-100% van de visstand in een gebied van 100-500 km².
De milieuschade door illegale activiteiten van vissers, zoals overtreding van de vangstquota of gebruik van illegaal vistuig, vallen in het niet vergeleken bij de schade veroorzaakt door illegale lozingen. Illegale lozingen veroorzaken naar schatting vijf- tot tienmaal meer schade dan visserij-overtredingen. Bovendien schiet de handhaving op illegale lozingen schromelijk tekort. Volgens de Inspectie Leefomgeving en Transport krijgt van de betrapte zeevaart hooguit 20% een boete. Dat reduceert de pakkans praktisch gezien tot bijna nul.
De Nederlandse Vissersbond besloot in december 2024 naar de rechter te stappen wegens ernstige PFOS-vervuiling van de Westerschelde door het in Belgisch Zwijndrecht gevestigde bedrijf M3. De staat sloot vanwege die vervuiling het oostelijk Westerscheldegebied af voor de visserij. De Nederlandse Vissersbond eist erkenning van het feit dat de economische schade voor vissers voornamelijk wordt veroorzaakt door M3.
De EU subsidieert de bestrijding van zeevervuiling. Maar volgens de Europese Rekenkamer konden lidstaten nauwelijks aangeven in welke mate zij hiervan gebruikmaakten. Het – uiteraard onhaalbare – Brusselse doel is om alle vervuiling door menselijke activiteiten op zee vóór 2030 uit te bannen. Terwijl onze kottervloot vrijwillig deelneemt aan projecten als Fishing for Litter en het programma Visserij voor een Schone Zee, gaan de grote rederijen en multinationals ongestraft door met hun vaak enorme olie- en chemicaliënlozingen.
Soms zijn er kleine successen voor onze vissers. In april dit jaar werd het windenergiegebied Lagelander, westelijk van Texel en Vlieland, geschrapt vanwege de grote waarde voor de tongvisserij. In het toekomstige windfarmgebied 6/7 wordt ruim 1.500 km2 vrijgehouden voor de visserij, iets dat zeer belangrijk is voor de langoustinevisserij en de voortzetting van de huidige visactiviteiten.
De Brexit van het VK vergde nieuwe afspraken rondom visserij van EU-lidstaten in Britse wateren. Onlangs werd een overeenkomst bereikt die tot 2038 vrije toegang voor vissers van de EU toestaat. Maar dat is, wanneer de huidige trend zich voortzet, slechts een doekje voor het bloeden, gezien de stikstof- en CO₂-regelgeving, beperkingen van de vangstquota, de steeds duurder wordende brandstof en de import van goedkope vis van elders, waar al die beperkingen niet gelden.
Wat vertel ik mijn medemens?
- EU-regels schrijven nauwgezette registratie van vangst inclusief bijvangst voor, wat in de praktijk zo goed als onmogelijk is.
- De milieuschade door overtreding van de vangstquota of gebruik van illegaal vistuig, valt in het niet vergeleken bij de schade veroorzaakt door illegale lozingen, welke nauwelijks worden aangepakt.
– einde artikel –
Je las een Premium artikel uit Gezond Verstand
Volg ons op social media
Kijk en beluister Gezond Verstand via
Gerelateerde berichten
