Jeroen van den Berg en Cornelis de Deugd
Nu militaire leiders en belangrijke adviseurs afstand van hem nemen, wordt zijn recente besluit om directe gesprekken met Poetin aan te gaan zonder een staakt-het-vuren, gezien als een wanhopige overgave. Achter gesloten deuren wakkert Zelenski’s onvermogen om zijn leiderschapsteam te verenigen de angst voor een politieke ineenstorting aan. Terwijl Oekraïne zich voorbereidt op mogelijke onderhandelingen, vertoont het eens zo standvastige verzet barsten, en hangt het lot van de oorlog aan een zijden draadje. Op het moment van dit schrijven is er nog geen duidelijkheid over de resultaten van de onderhandelingen.
In het weekend van 10 mei jl. vond een intens diplomatiek offensief plaats. De Europese leiders Macron (Frankrijk), Merz (Duitsland), Tusk (Polen) en Starmer (Verenigd Koninkrijk) reisden naar Kiev en stelden samen met Zelenski een ultimatum aan Rusland. Een onvoorwaardelijk 30-daags staakt-het-vuren, anders zouden nieuwe sancties volgen. Het voorstel was gebaseerd op het zogeheten Kellogg-plan, vernoemd naar de Amerikaanse vredesgezant oud-generaal Kellogg. Donald Trump nam telefonisch deel aan het overleg. Poetin reageerde nog diezelfde nacht met een toespraak. Hij stelde voor om op 15 mei onderhandelingen direct met Oekraïne – zonder voorafgaande voorwaarden – te hervatten in Istanboel, op basis van de status van april 2022.
Rusland heeft sinds juni vorig jaar de ‘Istanboel Plus-voorwaarden’ vele malen herhaald. De vredesdeal uit 2022 werd destijds door het hele Westen getorpedeerd, waarbij de Britse premier Boris Johnson de boodschapper was. Turkije heeft ook nu weer toegezegd de neutrale onderhandelingslocatie beschikbaar te stellen. De speech van Poetin was scherp, goed doordacht en diplomatiek sterk. Poetin legde de nadruk op de Oekraïense schendingen van eerdere wapenstilstanden. Het geheel heeft alle eigenschappen van een valstrik voor Oekraïne. Zij hebben daar namelijk een wet aangenomen die het verbiedt om te onderhandelen met Rusland; Zelenski is juridisch gezien dus helemaal niet bij machte om te onderhandelen. Bovendien vreest Zelenski voor zijn leven wanneer hij met een vredesdeal terug zou komen in Kiev. Het feit dat Zelenski de beruchte wet niet heeft teruggedraaid bewijst dat hij niet serieus wil onderhandelen met Rusland. Daarnaast geeft Poetin, door de te verwachten negatieve uitkomst van de gesprekken op 15 mei, Trump de mogelijkheid om te kiezen voor een exit-scenario en de rol van de VS binnen het conflict stop te zetten. De Europese leiders proberen op hun beurt Trump in de val te lokken door hem te verleiden nog meer strenge sancties tegen Rusland op te leggen. Het doel hiervan is om Trump intensief betrokken te houden bij de oorlog.
Er ontstond na de speech van Poetin een chaotische situatie. Aanvankelijk was Trump het eens met het plan voor een 30-daagse wapenstilstand, en plaatste een Truth Social-bericht dat als een indirecte bedreiging aan Rusland werd geïnterpreteerd. Later liet Trump twijfel doorschemeren over de Oekraïense oprechtheid in het streven naar vrede. Hij noemde vervolgens Poetins voorstel tot onderhandelingen een “potentieel groot moment voor vrede”. Zelenski reageerde in eerste instantie negatief op het voorstel van Poetin, maar paste zijn toon later aan onder druk van Trump en gaf aan wel naar Istanboel te willen gaan, mits Poetin zelf ook komt. Dit lijkt op een propagandastunt, aangezien Poetin duidelijk heeft aangegeven niet te komen.
De posities van Rusland en het Westen zijn feitelijk onveranderd. Rusland wil onderhandelen voordat er een wapenstilstand komt, en het Westen wil een wapenstilstand voordat er onderhandelingen plaatsvinden. Poetins snelle reactie was bedoeld om kracht en consistentie uit te stralen. Trump speelt een dubbelzinnige rol: hij gaat formeel mee in het Europese kamp, maar met duidelijke reserves. Istanboel wordt nu een symboolmoment, Poetin benadrukte door het herhalen van Istanboel Plus uit 2024 de toewijding van Rusland aan serieuze onderhandelingen, gericht op het aanpakken van de oorzaken van het conflict en het bereiken van langdurige vrede, in plaats van een tijdelijke wapenstilstand. Een simpele wapenstilstand geeft de tegenstander ruimte zich te herbewapenen en sterker terug te keren. Poetin stelt nu expliciet dat hij niet dezelfde fout gaat maken als in 2022, tijdens de eerdere onderhandelingen in Istanboel.
De uitputtende oorlog in Oekraïne is ondertussen een nieuwe fase ingegaan. Het Oekraïense leger brokkelt steeds verder af, het is een slopende strijd en het Westen wil de nederlaag niet toegeven. Dit soort oorlogen worden niet gewonnen door terrein te veroveren, maar door zorgvuldig beheer van hulpbronnen, waarbij de eigen hulpbronnen behouden blijven en die van de vijand vernietigd worden. De weg naar de overwinning ligt in het vermogen om verliezen te compenseren en tegelijkertijd nieuwe troepen in te zetten en de burgereconomie en het moreel op peil te houden. Dit is ook de reden waarom Rusland pas in februari 2022 de speciale militaire operatie kon starten, want toen was het land voldoende in staat om onder de (komende) westerse sancties te kunnen blijven functioneren. Op dit moment willen de Russen de Krim en vier van de Oekraïense oblasten, een verbod op Oekraïne om toe te treden tot de NAVO en de EU, en gegarandeerde rechten voor Russischtaligen. Deze eisen gelden voor regio’s waar het Russische leger al 60% of meer van het grondgebied controleert.
Rusland is in staat om zijn verliezen te compenseren en toch de omvang van het leger te laten groeien. De schattingen, gedaan door militair analist Alex Vershinin van het Royal United Services Institute, zijn dat er gemiddeld 3.600 Russische doden per maand zijn en 14.400 gewonden, dat is een maandelijks verlies van 18.000. Driekwart van de gewonden keert terug naar het front en tegelijkertijd rekruteert Rusland 50.000 à 60.000 vrijwilligers per maand. In de ruim 40 maanden durende oorlog komt het aantal gesneuvelde Russische soldaten op een totaal van 144.000. De totale verliezen van Oekraïne zijn door de Jamestown Foundation ingeschat.
- Het artikel gaat hieronder verder -
De Gift Card is een leuke manier om Gezond Verstand een kwartaal of een jaar lang cadeau doen. De Gift Card is digitaal verkrijgbaar én als pasje met daarop een unieke code + een feestelijke cadeau-enveloppe.
Abonnees krijgen 15% korting!
Gezond Verstand 6x cadeau doen
Op papier én digitaal
Normaal €24,- voor abonnees €20,-
Gezond Verstand 24x cadeau doen
Op papier én digitaal
Normaal €80,- voor abonnees €70,-
Zij komen met een uiteindelijk aantal van ca. 770.000 doden en gebaseerd op historische gegevens waarschijnlijk ook nog eens hetzelfde aantal gewonden die nooit voldoende zullen herstellen om terug te keren naar het front. Dit hoge verliespercentage betekent dat Oekraïne inmiddels te weinig getrainde en gemotiveerde formaties heeft. Als Oekraïne instort, zal het Russische leger verder oprukken, waardoor de contactlijn dieper Oekraïne in wordt geduwd en de voorwaarden verslechteren. Er is een goede kans dat Rusland heel Novorossia zal aanpakken en de oblasten Charkov, Odessa, Mykolajiv, Poltava en Djnepropetrovsk aan zijn eisen zal toevoegen, evenals referenda over overdracht in Transkarpatië. Dit zal Oekraïne reduceren tot een door land ingesloten rompstaat rond Kiev, Tsjernihiv en Lviv.
De spanningen tussen de VS en Israël bereiken een nieuw hoogtepunt nu er berichten circuleren dat Trump en Netanyahu het contact met elkaar verbroken hebben. Sinds 2020 is de relatie al moeizaam, nadat Trump zich verraden voelde door Netahayu omdat die Bidens verkiezingsoverwinning erkende, terwijl Trump dit op dat moment nog bij de rechter aanvocht. Dit bleek een zeer persoonlijke kwestie, aangezien Trump volhield dat hij de verkiezingen destijds had gewonnen. Recentelijk heeft Netanyahu Trump onder druk gezet om Iran aan te vallen, wat Trump heeft geweigerd. Veiligheidsadviseur Mike Waltz is naar de VN verbannen, omdat hij feitelijk functioneerde als een Israëlische mol in de Trump-regering. Daarnaast heeft de VS onlangs een overeenkomst met de Houthi’s gesloten, waarin Israël volledig buiten beschouwing werd gelaten. Ook heeft Washington rechtstreeks met Hamas onderhandeld, waarbij Israël aan de kant werd geschoven. Verder wil de VS de erkenning van Israël door Saoedi-Arabië loskoppelen van de civiele nucleaire onderhandelingen met het land. Als klap op de vuurpijl wordt er zelfs gespeculeerd dat Trump de staat Palestina tijdens de Golf-Amerika-top in Riyad zou kunnen gaan erkennen. Bovendien heeft Trump een duidelijke boodschap naar Israël gestuurd door tijdens het Midden-Oostenbezoek Netanyahu niet te willen ontmoeten. De Amerikaanse minister van Defensie Pete Hegseth annuleerde tegelijkertijd de geplande reis naar Israël.
De Israëlische minister van Strategische Zaken (en voormalig ambassadeur in de VS) Ron Dermer, was op 8 mei jl. in Washington voor een ontmoeting met Trump. Volgens een Amerikaanse functionaris werd Dermer botweg verteld dat de VS door zal gaan met regionale plannen zonder coördinatie met Netanyahu, en dat ze hem daarnaast van manipulatie beschuldigden. Dit alles maakt de berichtgeving over een breuk tussen de VS en Israël geloofwaardig.
De laatste ronde van nucleaire onderhandelingen tussen Iran en de VS is volgens Iran moeilijk verlopen, maar beide partijen zijn het erover eens dat de gesprekken voortgezet moeten worden. Het feit dat er überhaupt overleg is kan als een doorbraak worden gezien, er zijn echter nog geen tekenen van significante vooruitgang. Beide landen hebben desondanks hun bereidheid uitgesproken om hun geschillen op te lossen door middel van diplomatie. Een centrale kwestie blijft de eis van Iran om uranium te blijven verrijken voor zijn nucleaire programma. Steve Witkoff, die de Amerikaanse kant van de gesprekken heeft geleid, waarschuwde dat wanneer de gesprekken niet productief zijn, ze er niet mee zullen doorgaan en voor een andere route zal moeten worden gekozen. Witkoff zei dat “een nucleair verrijkingsprogramma nooit kan bestaan in Iran, dat is onze rode lijn”. Iran heeft gezegd dat het zijn vermogen om uranium te verrijken niet zal opgeven. Het land heeft al sinds geruime tijd aangegeven dat het geen kernwapen wil en dat zijn nucleaire programma alleen voor civiele doeleinden bestemd is.
Wat vertel ik mijn medemens?
- De houding van Washington laat een koerswijziging zien; de macht wordt duidelijk in handen van Poetin gelegd.
- In Oekraïne vertoont het verzet barsten en hangt het lot van de oorlog aan een zijden draadje.
- Er circuleren berichten dat Trump en Netanyahu het contact met elkaar verbroken hebben.
- Iran en de VS hebben de bereidheid uitgesproken om hun geschillen op te lossen door middel van diplomatie.
– einde artikel –
Je las een Premium artikel uit Gezond Verstand
Volg ons op social media
Kijk en beluister Gezond Verstand via
Gerelateerde berichten
