Kaalslag in de zorg

Ruim een derde (ca. 37%) van deze werknemers werkt in de verpleging, verzorging en thuiszorg, een kwart (ca. 26%) werkt in een ziekenhuis en ca. 16% in de gehandicaptenzorg. Daarnaast werkten er ongeveer 178.000 zzp’ers in de zorg. (Zzp’ers zijn zelfstandig ondernemers zonder personeel). Veel van deze zzp’ers vullen de gaten op van ziek, vast personeel. Het ziekteverzuim in het vierde kwartaal 2024 in de verpleeghuizen, verzorgingshuizen en thuiszorg was 9,1%. Dit komt doordat veel zorgmedewerkers overbelast zijn.

Nu zegt de Belastingdienst dat vanaf 1 januari 2025, met een uitloop tot 1 mei, er geen zzp’ers meer werkzaam mogen zijn in de zorg. Aangezien zzp’ers vooral de gaten van langdurig zieken opvullen, is dit de genadeklap voor de zorg. De Belastingdienst trekt zich niks aan van dit soort gevolgen en dreigt zelfs met de Wet DBA (deregulering beoordeling arbeidsrelaties) bij zorgorganisaties. Dat houdt in dat wanneer een zelfstandige (zzp’er) taken vervult die horen bij een volledig dienstverband, er volgens het arbeidsrecht sprake is van een dienstverband in plaats van inhuren. Als de opdrachtgever zich niet aan deze wet houdt is deze verantwoordelijk voor de fiscale gevolgen en moet deze achteraf gaan vergoeden. Het doel van deze wet is dat zzp’ers weer in vaste dienst treden. Maar dat is niet waarom zzp’ers zzp’ers zijn geworden. Ze willen naast hun baan meer vrije tijd hebben en minder gedoe met de regeltjes en protocollen op de werkvloer.

De sector zal in 2025 zo’n 54.500 mensen tekortkomen volgens onderzoeksbureau ABF Research. En de komende tien jaar zal dat tekort in deze sector sterk oplopen. De FNV vreest dan ook voor een algeheel zorginfarct in 2034. Eerder werd voor 2033 nog uitgegaan van een tekort van 194.900 zorgmedewerkers, maar die prognose is nu bijgesteld tot een tekort van 265.600 zorgprofessionals. Dat zijn er dus 70.700 meer dan in 2033. De gaten worden alsmaar groter. Met andere woorden: niemand kan er nog op vertrouwen dat hij of zij in de toekomst zal worden verzorgd.

Ook in de ziekenhuizen gaat de situatie achteruit. In totaal werkten er vorig jaar 230.500 mensen in de ziekenhuizen, waarvan 32.830 (4,4%) zijn ingestroomd en 29.090 (5,8%) zijn uitgestroomd. De zorgvraag in de ziekenhuizen stijgt. Om de overige specialistische medische zorg van personeel te voorzien in de periode tot en met 2034 zijn er nog eens 25.800 zorgverleners voor behandelingen nodig. Maar het personeelsaanbod daalt met 8.000, waardoor zelfs de geleverde hoeveelheid zorg afneemt. Het resultaat is dat veel zorg niet meer uitgevoerd kan worden.

Een onderdeel van het probleem is dat het aantal studenten bij zorgopleidingen ook terugloopt. Studenten komen moeilijk aan hun punten op de werkvloer. Er is weinig tijd voor begeleiding, dus moeten ze vanaf het begin al heel zelfstandig werken. Maar daar zijn ze in het eerste stagejaar nog helemaal niet klaar voor. Daardoor haken veel studenten vroegtijdig af. Een kwart van de afgestudeerden werkt na twee jaar niet meer in de zorg.

Door bovenstaande komen veel verpleeghuisbewoners in de knel en moeten zij al om 21:00 uur op bed liggen. Anders redt het personeel het niet voor het einde van hun dienst. Deze bewoners worden in de nacht door de nachtdienst niet meer verschoond omdat de hoeveelheid ander werk dat niet meer toelaat. De nachtdienst moet medicatie uitzetten en controleren, en rapportages en disciplinaire overdrachten bijwerken. Er werkt in de nacht maar één verpleegkundige/verzorgende en één helpende op soms vijftig bewoners in het verpleeghuis. In de ochtend worden vaak mensen op bed gelaten omdat er in de avond niet genoeg personeel is om ze weer in bed te leggen. Dit gebeurt regelmatig door de tekorten. Ze krijgen dan brood op bed en de kruimels veroorzaken dan weer extra schuring waardoor er meer doorligwonden ontstaan.

Door het tekort aan personeel werken ziekenhuizen met een app voor de controle na een operatie. En bij bijvoorbeeld de Gipsafdeling wordt gewerkt met een chatapp bij vragen of klachten.