West-Afrikaanse staten hopen een nieuw tijdperk te beginnen

Burkina Faso, Mali en Niger hebben in juli met een dramatische stap de banden met de halve eeuw oude Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten (ECOWAS) verbroken, en hun eigen confederatie opgericht. Deze nieuwe Confederatie van de Sahelstaten (AES) is voortgekomen uit ontevredenheid over de sancties na de staatsgrepen, en toenemende westerse inmenging in binnenlandse aangelegenheden, evenals de te zwakke inspanningen van de gemeenschap die zij achter zich hebben gelaten. Wat de nieuwe confederatie zal nastreven is regionale integratie en nieuwe allianties met vooral Rusland, Turkije en Iran.

De militaire leiders van alle drie de landen (Burkina Faso’s kapitein Ibrahim Traoré, Nigers generaal Abdourahmane Tchiani en Mali’s kolonel Assimi Goita) presenteerden in juli hun confederatieverdrag. Zij zullen zich nu richten op een grotere onderlinge integratie en werken aan het versterken van elkaars belangen. Ze hebben zich ook gecommitteerd aan het uitroeien van interne dreigingen (zoals terrorisme) en het bestrijden van externe inmenging, voornamelijk vanuit Frankrijk en de VS.

De Confederatie van de Sahel-staten heeft een totale bevolking van ongeveer 72 miljoen en wordt voor het eerste jaar door Mali geleid. ECOWAS strafte de drie staten, omdat ze niet werden geleid door democratisch gekozen functionarissen. In juli 2023 wierp de Nigereense Tchinai de gekozen president Mohamed Bazoum via een staatsgreep omver, minder dan een jaar nadat Traoré in Burkina Faso aan de macht kwam en Goita in 2021 de macht greep in Mali. De leiders hebben er echter genoeg van dat het Westen zich met hun zaken bemoeit.

De drie West-Afrikaanse staten spreken onomwonden over hun anti-imperialistische beweegredenen. “Afrika is een continent dat heeft geleden en nog steeds lijdt onder de imperialisten. Voor hen zijn de Afrikanen van hen, ons land is van hen. Ze zijn er nooit in geslaagd hun gedrag te veranderen”, aldus Traore. Hij uit ook kritiek op Afrikaanse leiders die worden gecontroleerd door voormalige koloniale machten, en noemt ze huisslaven.

“Imperialisten beschouwen Afrika als hun eigendom, in de overtuiging dat zij onze mensen, landen en hulpbronnen bezitten. Sinds de illusoire onafhankelijkheid die Afrikaanse landen in de jaren zestig verkregen, hebben ze lokale volmachten geïnstalleerd om hun controle te behouden.”

De leiders van ECOWAS zijn zeer gepikeerd en doen hun uiterste best om de drie landen terug te brengen. Samen met Togo’s president Faure Gnassingbé werd de Senegalese president Bassirou Diomaye Faye als speciale gezant naar de drie landen gestuurd om hen te overreden zich weer bij ECOWAS aan te sluiten.