Scroll Top

Internationale reacties op de Nord Stream aanslagen (Paul Haarman)

Nord Stream aanslagen
Internationale reacties op de Nord Stream aanslagen
Paul Haarman
Met de aanslagen van 26 september op de Nord Stream 1 en 2 gaspijpleidingen is een definitieve streep getrokken door de gastoevoer van Rusland naar West Europa deze winter. Dat het een aanslag betreft staat niet ter discussie, beide pijpleidingen zijn op hetzelfde moment uitgeschakeld door hevige explosies. Wie deed dit?
A

ls luie detectives buigen de internationale media zich over dit mysterie. In vele Europese mainstream media had men geen enkele moeite met de ontrafeling van het plot. Binnen enkele uren was men eruit, het kon niet anders dan Rusland zijn geweest. Met de beweegredenen achter een Russische aanslag is het echter wat lastiger gesteld. In het NRC wordt het Russische motief als waarschuwing uitgelegd. Rusland zou met de aanslag willen laten zien waartoe het in staat is, wat betreft het treffen van cruciale infrastructuur. Het zou ook een waarschuwing zijn voor de Noors-Poolse Baltic Pipe pijpleiding, die een dag eerder was geopend. Verder zou Rusland de sociale onrust over de energieprijzen in Europa ermee willen aanwakkeren. Al deze motieven gaan echter voorbij aan het feit dat Nord Stream 1 al dicht was vanwege een gaslek en Nord Stream 2 nooit is opengegaan. Als Rusland echt zijn tanden wilde laten zien, zou het zinvoller zijn geweest om de nieuwe Baltic Pipe te saboteren en niet haar eigen leiding, waarvan ze zelf de kraan bedienen. Wat de onrust over de energieprijzen betreft, die was er al, niet door toedoen van Rusland, maar door eigen Europese beslissingen.

Ook in Zweden is de conclusie snel en helder. Volgens het dagblad Dagens Nyheter heeft Poetin met de aanslag zijn inzet verhoogd. De andere Scandinavische landen trekken dezelfde conclusie. Niet zo gek natuurlijk, gezien de recente toetredingsaanvragen voor de NAVO van Zweden en Finland. Zo liet de Finse regering twee dagen na de aanslagen weten dat men overweegt een hek te bouwen op de grens met Rusland.
Het Britse dagblad The Guardian, onkarakteristiek wat betreft de laatste jaren, draait het officiële verhaal om. Ook daar wijst men in de eerste regels Rusland aan als hoofdverdachte, bijna alsof het verplicht is. De rest van het artikel ondergraaft die stelling echter aan alle kanten. Terecht stelt men zich vragen bij de uitvoering van de aanslag. De explosies vonden plaats net buiten de territoriale wateren van Denemarken. Een onderzee­ ër zou daar in de ondiepe wateren van de Oostzee echter zeker opgemerkt zijn. Er zijn ook geen meldingen van onderzeeërs geweest in deze periode, althans dat was het bericht op dinsdag 27 september. Op donderdag 29 september meldt de Amerikaanse zender CNN ineens dat zowel op maandag 26 september als op dinsdag 27 september Russische oorlogsschepen en onderzeeërs gesignaleerd zijn. Ze zouden opgemerkt zijn door “Europese inlichtingen-medewerkers”. The Guardian gaat ook in op het voornamelijk Russische eigendom van de pijpleidingen. Wanneer Rusland achter de aanslag van haar eigen pijpleidingen zit, zou dat, in de woorden van

The Guardian, in ieder geval geen westerse militaire of NAVO reactie kunnen rechtvaardigen. Anders gezegd, zelfmutilatie is geen misdaad die vraagt om een straf. Bij de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula Von der Leyen, was die logische redenatie nog niet doorgedrongen toen ze twee dagen na de aanslag verklaarde: “Elke opzettelijke verstoring van de actieve Europese energieinfrastructuur is onaanvaardbaar en zal leiden tot de sterkst mogelijke reactie”. Daar moet bij aangetekend worden dat Von der Leyen niet expliciet Rusland als dader aanwees. Wellicht hintte ze op een andere in het oog springende verdachte: de VS. Het spreekt voor zich dat de Amerikaanse vloeibaar gas leveranciers zich verheugd in de handen wreven na de explosies. Hun investeringen in nieuwe LNG-schepen en LNG-terminals in West Europa zijn immens. In 2020 bedroegen die investeringen slechts 2 miljard dollar, maar in 2021 werd dit, met zeer vooruitziende blik, al opgevoerd naar 28 miljard dollar. Ook voor 2022 is 28 miljard begroot. Alleen op de lange termijn kunnen deze investeringen renderen. Het is er de VS dan ook alles aan gelegen om Europa voor eens en voor altijd aan het Amerikaanse gas te binden. Daar past een mogelijke heropstart van de Russische gastoevoer niet in. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken, was er dan ook als de kippen bij om de “win-win” van de aanslag te benadrukken. Volgens hem bood de schade aan de pijpleidingen een “aanzienlijke kans” voor West-Europa om Russisch aardgas te vervangen door het vloeibare Amerikaanse aardgas.

Nord Stream aanslagen

Wat de gelegenheid tot het uitvoeren van deze daad betreft: Het gedeelte waar de explosies plaatsvonden, vlakbij het Deense eiland Bornholm, ligt op enkel tientallen kilometers van de Zweedse, Duitse en Poolse kusten. Dit is een gebied dat de NAVO en de omliggende landen volledig onder controle hebben. Het lijkt waarschijnlijk dat alle bewegingen rondom deze belangrijke infrastructuur minutieus in de gaten worden gehouden. Bovendien hield de NAVO in juni van dit jaar een belangrijke oefening onder de naam Exercise Baltic Operations (BALTOPS) 22. Het doel van die oefening was het demonstreren van de ‘mijnjachtcapaciteiten’ van de NAVO, en met name het experimenteren met onbemande onderwatervoertuigen. De locatie: net voor de kust van het eiland Bornholm.

En dan is er nog de bekentenis, altijd een belangrijk – maar vaak afwezig – element bij een misdaadonderzoek. Hier staart het ons midden in het gezicht. Op 7 februari van dit jaar vond een ontmoeting plaats tussen president Biden en bondskanselier Scholtz van Duitsland. Tijdens de daarop volgende persconferentie uitte Biden voor alle camera’s precies dat dreigement wat nu ten uitvoer lijkt te zijn gebracht. Zijn letterlijke woorden: “Als Rusland binnenvalt en er tanks en troepen de grens met Oekraïne oversteken, dan is er geen Nord Stream 2 meer”. Op de vraag van een journalist hoe Biden zich dat dan precies voorstelde, aangezien het project onder Duitse controle valt, was het antwoord kort en duidelijk: “Ik beloof je dat wij daartoe in staat zijn”. Dat was in ieder geval een directe bedreiging, vooral naar Duitsland en de aanwezige Duitse Bondskanselier. En dat dreigement stond niet op zichzelf. Al jaren richt de VS zich op bedrijven die meewerken aan de aanleg van Nord Stream 2. In 2020 ontving het Duitse bedrijf Fährhafen Sassnitz een brief, ondertekend door 3 Amerikaanse senatoren, dat het bedrijf moest stoppen met constructiewerken voor de aanleg van Nord Stream 2, anders zou het bedrijf “financieel te gronde worden gericht”. Ook andere bedrijven werden onder druk gezet. In 2020 werd o.a. door de Texaanse senator Ted Cruz een wet geïntroduceerd met als doel alle bedrijven te sanctioneren die meewerkten aan de constructie van Nord Stream 2. Specifiek werden genoemd: Royal Dutch Shell, Engie en Total. In februari van dit jaar probeerden Poolse schepen de voltooiing van Nord Stream 2 openlijk te verhinderen, precies op de plek waar nu de aanslagen plaatsvonden, ten zuiden van het eiland Bornholm.

Gezond Verstand thuis ontvangen?
Doe mee en ontvang 24x per jaar Gezond Verstand thuis. Als abonnee krijg je toegang tot alle edities (online) én het ledenforum. Met jouw bijdrage ondersteun je de onafhankelijke journalistiek en berichtgeving voor en door Nederlandse burgers.

Over de Polen gesproken; direct na de aanslagen op 26 september volgde een tweet van Europees Parlementslid Radoslaw Sikorski. Zijn reactie was kort en duidelijk: “Thank you, USA”. Sikorski is een fanatieke anti-Russische pleitbezorger, net als zijn vrouw, de Amerikaanse journaliste Anne Applebaum. Blijkbaar wist Sikorski direct hoe de vork in de steel zat. Dat kan ook te maken hebben met de uitvoering van de operatie zelf en zijn achtergrond als voormalig minister van Defensie. De Poolse marine beschikt immers over een zeer gespecialiseerde groep van Speciale Strijdkrachten, de zogenaamde Formoza Unit, gespecialiseerd in maritieme sabotage.

En hoe denken de Duitsers erover? De aanslagen kan men niet anders interpreteren dan als een oorlogsverklaring. Tot voor de vernietiging was Duitsland het machtigste industrieland van de EU, en dat is het nu plotseling niet meer. De vernieling van Nordstream 2 blokkeert een eventuele terugkeer naar energiehandel met Rusland, waarmee de industrie nog zou kunnen worden gered. De Duitse overheid wacht met commentaar, maar in het Duitse dagblad Tagesspiegel wordt gewag gemaakt van Oekraïense troepen of “troepen die banden hebben met Oekraïne” als mogelijke dader. Natuurlijk is dat een indirecte vingerwijzing in de richting van een operatie onder regie van de VS. Gevraagd naar wat ‘usual suspect’ Rusland zelf eigenlijk van de westerse beschuldigingen vindt, antwoordt de Russische woordvoerder Dmitry Peskov: “Dat is nogal voorspelbaar en ook voorspelbaar dom”. Hij voegt eraan toe: “Dit is een groot probleem voor ons, omdat beide lijnen van Nord Stream 2 gevuld zijn met gas. Het hele systeem is klaar om gas te pompen en het gas is erg duur. Nu vliegt het gas de lucht in. Hebben wij daar interesse in? Nee, dat hebben we niet. We zijn een route voor gasleveringen naar Europa kwijt”. Dat lijkt een argument dat hout snijdt. Bovendien verzwakt deze sabotage voor zowel Europa als Rusland de mogelijkheid tot vredesonderhandelingen aangaande de oorlog in Oekraïne. En daar is niemand op het Europees continent mee gediend.

Je las een artikel uit:
Gezond Verstand nummer 51
Privacybeleid
Wanneer u onze website bezoekt, dan kan deze informatie via je browser opslaan voor specifieke services, meestal in de vorm van cookies. Hieronder kunt je je privacyvoorkeuren wijzigen. Houd er rekening mee dat het blokkeren van cookies van invloed kan zijn op je ervaring op onze website en de diensten die we aanbieden.