Trump laveert strategisch tussen Europese druk en Russische voorwaarden

Dit verklaart waarom veel Georgiërs vandaag de dag streven naar EU-lidmaatschap: voor hen staat Europa symbool voor Bach, Mozart, democratie, verlichting, onderwijs en technologie. Maar hier ontstaat een fundamenteel misverstand, omdat de EU vooral een postmoderne, postchristelijke entiteit is geworden, die sociale agenda’s en waarden uitdraagt die haaks staan op de traditionele en religieuze grondslagen van de Georgische samenleving. Terwijl Georgiërs de EU zien als toegang tot klassieke Europese cultuur en vooruitgang, verwacht Brussel juist dat nieuwkomers zich aanpassen aan liberale en seculiere waarden, inclusief kwesties rond identiteit en gender. De Georgische regering, die brede steun van de bevolking geniet, botst met Europese functionarissen die weinig begrip tonen voor deze culturele realiteit. Dit maakt dat de Europese geopolitieke strategie in de Zuidelijke Kaukasus uiteindelijk onsuccesvol zal zijn, omdat er geen echte basis bestaat voor wederzijds begrip.

De Verenigde Arabische Emiraten (VAE) hebben zich in de afgelopen vijftien jaar ontpopt tot de spil van een wereldwijd huurlingenimperium dat zich uitstrekt van West-Azië en Afrika tot in de Cariben. Wat begon als een strategie om de eigen monarchie te beschermen en interne oppositie neer te slaan, is uitgegroeid tot een model van geprivatiseerde oorlogsvoering dat lokale soevereiniteit ondermijnt en buitenlandse belangen dient. De architect van dit systeem is Erik Prince, de oprichter van het particuliere militaire bedrijf Blackwater, welke later in de VAE nieuw onderdak vond en duizenden Latijns-Amerikaanse huurlingen kon rekruteren. Zij werden aanvankelijk ingezet als paleiswachten en repressietroepen, maar al snel werden deze strijders ook naar buitenlandse slagvelden gestuurd. In Jemen traden honderden Colombianen en andere Latijns-Amerikanen op in de meest gevaarlijke frontgebieden, waar zij niet alleen dienden als reguliere manschappen, maar ook betrokken waren bij geheime moordprogramma’s.

In Libië fungeerde het schaduwleger als vehikel voor steun aan Khalifa Haftar (invloedrijke Libische generaal en krijgsheer), waarbij huurlingen en geavanceerde wapens werden geleverd. Parallel werden Somalische rekruten getraind onder het mom van antipiraterij, maar in werkelijkheid geïntegreerd in een bredere militaire strategie van Abu Dhabi. De meest explosieve onthullingen kwamen echter uit Sudan. Terwijl Darfur in 2023 opnieuw in brand stond, wezen rapporten erop dat de VAE de beruchte Rapid Support Forces (RSF) bewapenden en financierden. In 2025 crashte een Emirati vliegtuig in Darfur, waarbij veertig Colombiaanse huurlingen omkwamen. Beelden bevestigden dat hele bataljons door Abu Dhabi waren ingezet ter ondersteuning van de RSF. Deze onthullingen dwongen de Colombiaanse president Gustavo Petro tot een felle veroordeling, waarin hij sprak van “kooplui in de dood”.

Ook Gaza vormt inmiddels een toneel voor de huurlingenpolitiek. In oktober 2024 doken berichten op dat Abu Dhabi Afrikaanse strijders financiert die aan de zijde van Israël opereren in Gaza en Libanon. Getuigen meldden tanks met zowel Israëlische als Emirati vlaggen, terwijl gevangengenomen Palestijnen verklaarden ondervraagd te zijn door troepen die Arabisch spraken met een duidelijk Golf-accent. Volgens diplomatieke bronnen maakt dit deel uit van een strategisch plan van Israël en de VAE om Gaza na etnische zuiveringen te herstructureren en onder externe controle te plaatsen. Het netwerk reikt inmiddels tot Haïti, waar Prince met zijn nieuwe bedrijf Vectus Global een tienjarig contract tekende om bijna tweehonderd huurlingen in te zetten tegen bendes. Gewapend met drones, helikopters en sluipschutters voeren zij taken uit die normaal voorbehouden zijn aan een nationale staat: belasting inning, veiligheid en militaire operaties. Telkens duikt hetzelfde patroon op. Buitenlandse strijders worden gerekruteerd, ingezet om rivalen te destabiliseren en geopolitieke ambities veilig te stellen, terwijl de VAE en hun bondgenoten, in het bijzonder Israël, elke verantwoordelijkheid ontlopen. Het is een schaduwleger dat over drie continenten opereert en de grenzen tussen staat, bedrijf en oorlogsmisdaden volledig laat vervagen.

Met betrekking tot de erkenning van Palestina als onafhankelijke staat is de afgelopen maanden een opmerkelijke diplomatieke verschuiving zichtbaar geworden onder (voormalige) bondgenoten van Israël. Steeds meer landen hebben zich hierover uitgesproken. Waar Spanje, Ierland en Noorwegen de eerste westerse staten waren die die stap namen, volgt inmiddels ook Australië. Daarmee is de muur van stilzwijgende steun aan Israël aan het afbrokkelen. Voor Israël is dit een pijnlijk signaal, juist omdat enkele van deze landen tot voor kort behoorden tot zijn nauwe bondgenoten. De Verenigde Staten proberen ondertussen achter de schermen landen als Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk onder druk te zetten om niet tot erkenning over te gaan, maar hun invloed blijkt niet overal meer doorslaggevend. Er ontvouwt zich een diplomatiek schaakspel, waarin elke nieuwe erkenning een signaal afgeeft dat de internationale consensus aan het verschuiven is.

De omvang van de humanitaire crisis in Gaza speelt een doorslaggevende rol. Beelden en rapporten van tienduizenden doden en de vernietiging van burgerinfrastructuur zetten regeringen onder druk, niet alleen vanuit de internationale gemeenschap maar ook vanuit hun eigen bevolking. Voor veel leiders is erkenning van Palestina een manier om moreel stelling te nemen, zonder direct militair of economisch te hoeven ingrijpen.

Vooral in Europa groeit het besef dat jarenlange diplomatieke stilstand rond de twee-staten-oplossing enkel tot verdere escalatie heeft geleid. Door Palestina te erkennen, hopen landen een impuls te geven aan vredesbesprekingen en hun eigen reputatie als pleitbezorger van mensenrechten te herstellen. Daarbij komt dat de geopolitieke verhoudingen in de regio zelf veranderen. Golfstaten als Saudi-Arabië tonen zich opener in hun relaties met zowel westerse landen als China en Rusland, waardoor de westerse invloed afneemt. Voor landen als Spanje en Australië is erkenning van Palestina een kans om hun positie internationaal te versterken en zich aan de kant van de publieke opinie te plaatsen. Ook interne politieke factoren zijn niet te onderschatten. In veel landen groeit de druk vanuit de politiek, maatschappelijke organisaties en jongerenbewegingen om iets te doen aan wat zij zien als een systematisch onrecht. Een formele erkenning van Palestina biedt regeringen een relatief eenvoudige manier om gehoor te geven aan die oproep.

Tegenover deze golf van erkenning staat een verhardende houding vanuit Israël, en met name van premier Netanyahu. Onlangs bekritiseerde hij in verhitte bewoordingen landen die Palestina willen erkennen, met name Frankrijk en Australië. Hij stuurde brieven naar president Emmanuel Macron en premier Anthony Albanese waarin hij waarschuwde dat erkenning “het antisemitisme aanwakkert”, “terrorisme beloont”, en aanwijzingen zou geven aan Hamas om de gijzelaars niet vrij te laten. Netanyahu ging verder: hij bestempelde de Australische premier als ‘zwak’, en zei dat hij Israël verraden heeft en de Joodse gemeenschap in Australië in de steek heeft gelaten. Hij stelde bovendien een ultimatum: er moest vóór het Joodse Nieuwjaar op 23 september gereageerd worden. Netanyahu blijft categorisch tegen de oprichting van een Palestijnse staat. Tijdens een bezoek aan het Witte Huis in juli jl. herhaalde hij dit standpunt weer, met een verwijzing naar de Hamas-controle over Gaza. Verder deelde hij in augustus van dit jaar wederom zijn visie van een ‘Groter Israël’, waarbij hij sprak van een “historische en spirituele missie” en zijn verbondenheid met het idee dat Israël Palestijnse gebieden en zelfs delen van Jordanië, Egypte, Syrië en Libanon omvat.

De crisis in Israël wordt steeds groter, zowel militair als diplomatiek. Uit recente cijfers die onder meer door de Verenigde Naties zijn gemeld – maar als uiterst conservatief moeten worden opgevat – blijkt dat de oorlog in Gaza inmiddels meer dan vijftigduizend levens heeft geëist en dat bijna honderdtwintigduizend mensen gewond zijn geraakt. Een groot deel daarvan, naar schatting zo’n 80%, betreft burgers, waarvan 70% vrouwen en kinderen. Daarmee heeft de oorlog de omvang van een kolossale humanitaire ramp gekregen, waardoor Israël internationaal zwaar onder druk staat. Toch is de strijd nog niet voorbij. Hamas beschikt volgens militaire inschattingen nog altijd over ongeveer twintigduizend strijders en blijft daarmee een serieuze kracht in Gaza. Aan Israëlische zijde wordt de druk eveneens voelbaar: het leger worstelt met beperkte respons op mobilisatieopdrachten, wat de militaire capaciteit steeds meer ondermijnt. Ondertussen gaan de plannen voor nieuwe grondoperaties gewoon door. Op woensdag 20 augustus jl. werd door het Israëlische kabinet ingestemd met de militaire bezetting van Gaza-Stad en momenteel is de systematische verwoesting hiervan gaande.