Einde EU

Tijdens de top smeedden EU-bewindvoerders plannen – Lissabonstrategie genoemd – om de economie van het conglomeraat van de toenmalige vijftien EU-lidstaten duchtig te hervormen, opdat de EU “in 2010 de meest dynamische en concurrerende kenniseconomie ter wereld” zou zijn. Het jaar van de Lissabonstrategie was 2000. Zelden komen in een jaartal zoveel nullen voor en zij staan symbool voor het verdere verloop. Onderdeel van de plannen was om allereerst een stabiele munteenheid te creëren en die werd op 1 januari 2002 in twaalf West- en Zuid-Europese landen ingevoerd.

In 2010 was al duidelijk dat de Lissabonstrategie getuigde van megalomane, onhaalbare doelstellingen en moest erkend worden dat uitvoering van de plannen was mislukt. Een evaluatierapport, gepubliceerd op 2 februari 2010, verwoordde de mislukking verbloemd: “De Lissabonstrategie heeft bijgedragen aan een brede consensus over de hervormingen die de EU nodig heeft.” Kennelijk hebben de hervormingen niet gewerkt zoals bedoeld, want thans, een kwart eeuw na de millenniumoprisping van trotse overmoed, verkeren de EU-lidstaten in een verregaande staat van verval en is de EU als geopolitieke eenheid in snel tempo van buitenaf maar vooral van binnenuit naar de hoek van onbeduidendheid gedreven.

Verval en een mogelijk totale ontbinding van de EU lag al van het begin af aan in de Lissabonstrategie besloten, want aan het creëren van de superieure EU-economie werden enkele voorwaarden gesteld, waaronder: “in staat zijn tot duurzame economische groei met meer en betere banen, een grotere sociale cohesie en respect voor het milieu”.

‘Duurzame economische groei’ werd vertaald naar het terugdringen van klimaatopwarming door een onbezonnen ‘Green Deal’. In het centrum daarvan staat een destructieve energietransitie, met als doel het gebruik van CO₂-uitstotende brandstoffen in 2050 op netto nul te brengen. De gevolgen voor EU-burgers zijn een instabiele stroomvoorziening, schrikbarend hoge energierekeningen en stijgende consumentenprijzen. Men levert in rap tempo aan welvaart in. Ook verdrijft de energietransitie veel industrie – vanwege hoge energiekosten en verstikkende regelgeving – naar landen die de ridiculiteit van het EU-klimaatbeleid met verbazing gadeslaan. In plaats van met een knieval excuses aan te bieden, poeieren Europese politici burgers af met de dooddoener dat men maar moet wennen aan deze nieuwe werkelijkheid, die feitelijk een fantoomwerkelijkheid is.

Het ‘respect voor het milieu’ heeft geleid tot een stelsel van complexe EU-regelgeving, gericht op het behoud van de soortenrijkdom (biodiversiteit) aan flora en fauna in die gebieden die tot ‘natuurgebied’ zijn uitgeroepen. De lidstaten hebben deze Natura 2000-gebieden zelf mogen aanwijzen. Om aantasting te voorkomen, kunnen bedrijfstakken, met name de veeteelt, landbouw en de bouw, geconfronteerd worden met zware beperkingen op de stikstofuitstoot. De maatregelen tasten de bestaanszekerheid van boeren aan, alsook de voedselzekerheid van de bevolking, en leiden tot grote stagnatie in de woningbouw, met als gevolg een groot woningentekort, dat vooral jongeren raakt.

Een andere voorwaarde om de meest concurrerende kenniseconomie te worden was het vergroten van de ‘sociale cohesie’. Maar dat doe je niet door een tomeloze stroom van migranten – al dan niet asielzoekend – toe te laten. Een dergelijke politiek ondermijnt juist de sociale cohesie, en vergroot de tegenstellingen tussen bevolkingsgroepen. Daarnaast zijn overheden het afgelopen decennium bezig geweest om bevolkingsgroepen tegen elkaar op te zetten, teneinde tweedracht te zaaien in het kader van een verdeel-en-heerspolitiek.

Het volk mort, demonstreert en stemt massaal op politieke partijen die een tegengeluid laten horen en die door de gevestigde politici als ‘extreemrechts’ worden bestempeld. Individuen die onwelgevallige meningen poneren, vooral op sociale media, worden gecensureerd, of zelfs door het Openbaar Ministerie beschuldigd van opruiing, belediging van bewindspersonen of groepsbelediging. En in die tenlastelegging gaan rechters, de trias politica met voeten tredend, mee. Zij veroordelen de aangeklaagden, die een strafblad krijgen en het label crimineel opgeplakt krijgen.

Voorts deinzen overheden niet terug om de democratische rechtsstaat te ontmantelen. Om politieke partijen met onwelgevallige standpunten te kunnen dwarsbomen, heeft Nederland enkele jaren geleden de Wet op de politieke partijen opgesteld. Deze is nog in behandeling. Een nieuwe Autoriteit Politieke Partijen zou toezicht moeten houden. Met deze toezichthouder zouden parlementariërs een soort werknemers worden van de regering, wat een flagrante schending is van de scheiding van machten tussen regering en parlement. Dat is ongrondwettelijk, stelt de Raad van State in een advies waarover de minister op 10 januari 2025 de Tweede Kamer informeerde. Alleen al het feit dat de regering de brutaliteit heeft om een dergelijke wet in elkaar te fabrieken, toont aan dat zij niet de belangen van het volk behartigt en lak heeft aan de wensen van burgers.

In lijn met de bovengenoemde ongekende poging tot repressie, ligt het ongeldig verklaren van verkiezingsuitslagen, zoals recent is gebeurd in Roemenië, dat sinds 2007 lid is van de EU. Naarstig werd gezocht naar manieren om de presidentskandidaat, die de eerste ronde van de verkiezingen won met 23% van de stemmen, politiek monddood te maken. Het Roemeense constitutionele hof verklaarde de uitslag ongeldig wegens enorme buitenlandse, vooral Russische inmenging – zonder overigens over waterdichte bewijzen te beschikken. In recente peilingen staat de gewraakte kandidaat Georgescu met 36% aan kop. Mogelijk mag hij niet deelnemen aan de verkiezingen. Deze georganiseerde aanval op de democratie kan ook in andere EU-landen plaatsvinden, in Duitsland bijvoorbeeld, waar Ursula von der Leyen de uitslag van de verkiezingen op 23 februari dreigt ongeldig te verklaren wanneer Alternative für Deutschland (AfD) de grootste partij zou worden.

In 2010 was het aantal EU-lidstaten bijna verdubbeld tot 27 vergeleken met het jaar 2000. De twaalf toegevoegde landen liggen alle in Midden- en Oost-Europa, waaronder Polen, Bulgarije en Roemenië. Zij traden toe in de periode 2004-2007 en de overgrote meerderheid maakte ooit deel uit van het voormalige Warschaupact. Waarmee de bevolking van de EU in nog geen tien jaar groeide met bijna één kwart (ruim 100 miljoen mensen) – na de toetreding in 2013 van Kroatië. Economisch en cultureel bestaan er grote tegenstellingen tussen de EU-landen, zowel tussen noord en zuid alsook tussen oost en west. De aansluiting van deze dertien Midden- en Oost-Europese landen leidde tot enorme groeistuipen, waardoor het risico op instabiliteit drastisch toenam. De bevolking in deze landen merkt dat de grootscheepse overdracht van soevereiniteit aan Brussel weinig goeds heeft gebracht. Hun welvaart brokkelt gestaag af en jaar op jaar worden de zwaarste lasten gelegd op de broze schouders van de middenklasse, en daarmee wordt een belangrijke stabiliserende factor in een samenleving ondermijnd.

Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie heeft de EU verzaakt vriendschappelijke banden met Rusland aan te knopen. De EU-bewindslieden hebben zelfs een demonisch vijandbeeld geschapen van de huidige leider, erop vertrouwend dat zolang men als getrouw vazal gedwee de instructies van de VS opvolgt, welvaart en geopolitieke macht gegarandeerd zullen zijn. Daar is in het afgelopen decennium totale verandering in gekomen die – nu Trump aan het bewind is – in rap tempo pijnlijk zichtbaar wordt. In Trumps wereldbeeld is Europa als gevolg van stompzinnig beleid economisch en geopolitiek verworden tot een onbeduidend Klein Duimpje. Hij zal geen vinger uitsteken om Europa op welk gebied dan ook de helpende hand te reiken. Hij beseft dat de unipolaire wereldorde voorbij is en dat China een geduchte machtsfactor is geworden op economisch, technologisch en militair gebied.

De anderhalf uur durende telefonische bespreking die Trump medio februari met Poetin voerde en hun afspraak om elkaar persoonlijk te ontmoeten om over vrede te praten – en dat over de hoofden van de EU en Oekraïne heen – spreekt boekdelen. EU-politici reageerden geagiteerd, als mokkende scholieren die het klaslokaal zijn uitgestuurd.

Bovenstaande observaties tonen aan dat de ooit zo bejubelde Europese Unie in een fase van desintegratie is beland. De megalomane Lissabonstrategie is een faliekante vergissing gebleken, omdat het nastreven van duurzame economische groei, grotere sociale cohesie en respect voor het milieu hebben geleid tot het creëren van een fantoomwerkelijkheid, waarmee veel burgers geen affiniteit hebben en die rampzalig uitpakt voor hun welvaart en welzijn. Stapje voor stapje, en haast ongemerkt, is de EU de fuik van irrelevantie ingezwommen.