Aanval op de grondwet duidt op zwakte westerse ‘elite’

Kritische stemmen werden buitengesloten en eenzijdige informatie leidde tot beleidsbeslissingen die sociale en materiële schade toebrachten aan de in het ongewisse gehouden samenleving. De politieke ‘elite’ wordt gevoed door dezelfde gemanipuleerde informatiebronnen – de media, denktanks en politieke adviseurs – die steevast het idee van hun land als lichtend voorbeeld van vrijheid en democratie blijven promoten. En net als in elk ander politiek bestel waar het officiële narratief eindeloos wordt herhaald, wordt het steeds moeilijker om kritische kanttekeningen te plaatsen bij de werkelijke stand van zaken.

Mike Benz, de populaire ex-CIA-analist, die de laatste maanden zijn X-volgers voorziet van een ongekende stroom aan informatie over de constructie van het officiële narratief, bracht ook Kenneth Osgood, auteur van Total Cold War (2006), onder de aandacht. Die schreef aan de hand van uiteindelijk vrijgegeven geheime documenten dat de VS al sinds 1952 bezig is geweest met het opzetten van een grootschalig propaganda- en censuur-apparaat om het publiek mee te manipuleren. Sindsdien, en via vele omwegen, is het ministerie van Buitenlandse Zaken de spin in het web geworden van een hele trits aan drieletter-organisaties in dienst van georganiseerd bedrog. De gestructureerde politiek van Amerikaanse propaganda en censuur is uitgerold naar zowel westerse als niet-westerse vazallen. Amerikaanse functionarissen, vaak ook van de CIA, kregen sinds de jaren zestig stevig voet aan de grond bij vrijwel alle belangrijke media: radio, tv en kranten. Ook universiteiten werden ingekapseld in de Amerikaanse invloedssfeer. Het beeld dat het Westen sinds de Koude Oorlog van zichzelf heeft geschapen – dat van een superieure, exceptionele cultuur – is ook zijn interne werkelijkheid gaan bepalen.

Doorzien van de façade

Uiteindelijk pakken propaganda-strategieën, aanvankelijk bedoeld om de natie te verheffen en een geopolitiek overwicht te creëren, op de lange termijn juist schadelijk uit en botst het zorgvuldig opgebouwde ideaalbeeld onvermijdelijk met de realiteit. Naarmate de (geo)politieke, economische en sociale problemen verergeren – zoals groeiende ongelijkheid, sociale spanningen en het falen van buitenlandse interventies – begint het publiek door de façade heen te kijken. De propaganda werkt dan averechts; wat ooit werd ingezet om de macht te versterken, begint dan diezelfde macht juist te ondermijnen. Het vertrouwen van de bevolking in de politieke ‘elite’ brokkelt eerst gestaag en vervolgens versneld af, omdat de kloof tussen het geschetste ideaal en de dagelijkse realiteit te groot is geworden. Dit fenomeen doet ook denken aan de fake-wereld van het Amerikaanse professioneel worstelen, waar zowel vechters, de jury als het publiek feit en fictie niet meer uit elkaar kunnen houden. Ook politici presenteren inmiddels zorgvuldig gecreëerde persona’s, in de hoop dat het publiek deze als authentiek zal ervaren. Ze spelen de rol van de gewone man of vrouw, terwijl ze zich verder dan ooit van die werkelijkheid bevinden. Wat resteert is een voorstelling, een show, die door het publiek steeds meer als nep en doorzichtig wordt ervaren.

Internationaal staat het morele gezag van de VS en het Westen op losse schroeven, met wijdverbreide kritiek op hun rol in conflicten en het voortdurend meten met twee maten. Maar ook binnen de grenzen van het eigen land wordt de kloof tussen het door propaganda geschetste ideaal en de dagelijkse werkelijkheid steeds groter.