Sander Boon
Een van de belangrijkste aangekondigde onderwerpen op de agenda van de Kazan-top is de-dollarisatie, de inzet om de rol van de dollar in de wereld te gaan omzeilen. Andrey Mikhailishin, hoofd van de taskforce financiële diensten van de BRICS Business Council, vertelde begin september aan persbureau TASS dat er een lijst met projecten is vastgesteld: een gemeenschappelijke rekeneenheid (Unit), een platform voor internationale betalingen in BRICS digitale valuta (Bridge), een betalingssysteem (Pay), een settlement deposito (Clear), een verzekeringssysteem (Insurance) en een BRICS rating-systeem. De meeste aandacht zal uitgaan naar de Unit. Die zal voor 40% worden gekoppeld aan de waarde van goud en voor de resterende 60% aan een mandje van nationale valuta’s van de BRICS-landen. Deze benadering kan de Unit tot een handig en universeel instrument maken, stelt Mikhailishin: “Als je een rekeneenheid hebt die in elke nationale valuta kan worden omgezet, is het makkelijk om die aan te houden, omdat het een meer liquide instrument is.”
Terug naar een goudstandaard
De herintroductie van goud als onderdeel van het monetaire systeem van de BRICS-landen vormt een fundamentele breuk met het huidige fiat-valutasysteem, waarin valuta’s hun waarde ontlenen aan het vertrouwen van de markt, in plaats van aan fysieke activa, zoals goud. Het idee van een op goud gebaseerd systeem is aantrekkelijk voor landen die zich willen losmaken van de afhankelijkheid van de Amerikaanse dollar, omdat goud een stabieler en minder politiek kwetsbaar anker biedt. De discussie over goud sluit aan bij de bredere inspanningen van BRICS om hun handelsbetrekkingen te de-dollariseren. Momenteel is de Amerikaanse dollar goed voor ongeveer 90% van de wereldwijde valutatransacties en speelt de dollar een cruciale rol in de wereldwijde handel, vooral in de olie- en grondstoffenmarkten. De BRICS-landen hebben echter steeds meer kritiek op deze dominantie geuit, vooral omdat ze vinden dat de VS de dollar als wapen gebruikt, bijvoorbeeld door opgelegde sancties aan landen als Rusland en Iran. Een op goud gebaseerd systeem stelt hen in staat hun eigen handel en financiële transacties tegen dergelijke maatregelen te beschermen.
Geschiedenis van Bretton Woods
De gebeurtenissen die tot deze Kazan-top leidden, hebben sterke parallellen met het verleden, met name de oprichting en uiteindelijke ontmanteling van het Bretton Woods-systeem. In juli 1944, toen de Tweede Wereldoorlog op zijn einde liep, kwamen 44 geallieerde landen samen in Bretton Woods, New Hampshire, om een nieuw internationaal monetair systeem op te zetten. Het doel van deze conferentie was om de chaos van de vooroorlogse economieën niet te doen terugkeren en een stabiel systeem van vaste wisselkoersen te creëren, waarbij valuta’s werden gekoppeld aan de Amerikaanse dollar, die zelf gekoppeld was aan goud. De Verenigde Staten, die op dat moment de grootste economische macht waren, speelden een centrale rol in dit systeem. De dollar werd de onbetwiste wereldreservemunt, wat de VS aanzienlijke economische en geopolitieke macht opleverde.
Dit systeem functioneerde echter niet zonder problemen. In de jaren zestig daalde de gouddekking van de dollar snel, omdat de Amerikaanse economie werd belast door de kosten van de Vietnamoorlog en de toegenomen vraag naar dollars in Europa en Azië. Hierdoor ontstond er een situatie waarin het voor de VS steeds moeilijker werd om de belofte na te komen om dollars in goud om te wisselen. De opkomst van de eurodollar-markt in Londen in 1955 – een privaat dollarsysteem waarin dollars buiten de Verenigde Staten werden gecreëerd en verhandeld – ondermijnde de controle van het Bretton Woods-systeem nog verder. In feite was de integriteit van het systeem toen al ernstig aangetast.
Het formele einde van Bretton Woods kwam in augustus 1971, toen president Nixon de convertibiliteit van de dollar naar goud opschortte, wat bekend werd als de ‘Nixon Shock’. Dit markeerde het einde van wat nog over was van de goudstandaard en luidde een nieuw tijdperk van zwevende wisselkoersen in. In de decennia die volgden, bleef de Amerikaanse dollar echter dominant, mede dankzij het wereldwijde vertrouwen in de Amerikaanse economie en de liquiditeit van de dollar op de internationale markten. Een belangrijke steunpilaar van de dollar werd bovendien de in 1974 gesloten overeenkomst tussen de VS en Saoedi-Arabië, die stipuleerde dat de Saoedische olie alleen zou kunnen worden verkocht voor dollars, de zogenaamde petrodollars.
Het dollarsysteem staat anno 2024 echter onder zware druk. We zien een wereld die opnieuw verdeeld is, vergelijkbaar met de periode waarin Bretton Woods werd gecreëerd. De opkomende economieën van de BRICS-landen tornen aan de macht van de door het Westen gedomineerde financiële instellingen, zoals het IMF en de Wereldbank.
Sinds de oprichting in 2009 hebben de BRICS-landen hun samenwerking steeds verder verdiept, met als belangrijke stap de oprichting van de New Development Bank (NDB) in 2015. Deze bank is bedoeld om de infrastructuurprojecten van BRICS-leden te financieren en vormt een alternatief voor de westerse instellingen.
Economische BRICS-integratie
De top in Kazan zal zich richten op verdere economische integratie tussen de BRICS-landen en hun partners. Significant is dat Saoedi-Arabië – de initiële onderschrijver van de petrodollar – zich samen met de andere olieproducerende landen Iran en de Verenigde Arabische Emiraten heeft aangesloten bij BRICS. Deze nieuwe leden, die een aanzienlijk deel van de wereldwijde olieproductie vertegenwoordigen, versterken de economische slagkracht van BRICS en vergroten hun invloed op de mondiale energiehandel.
- Het artikel gaat hieronder verder -
Het cartoonboek bevat een bonte verzameling van de beste, scherpste, mooiste en meest treffende cartoons uit Gezond Verstand.
Je maakt kennis met de cartoonisten, die je vervolgens meenemen in het creatieproces en stap voor stap laten zien hoe de cartoons tot stand komen. Waar komen de ideeën en inspiratie vandaan? Welke materialen gebruiken ze en wat vinden ze het mooiste en moeilijkste aan hun vak?
Normaal €42,50 voor abonnees €39,50
De toetreding van deze olieproducerende landen zal de groep helpen haar economische onafhankelijkheid van het Westen te vergroten, vooral in verband van de nu nog dollar-gecentreerde oliehandel.
Als de BRICS-landen tijdens de top in Kazan besluiten om goud opnieuw als monetair anker te introduceren en hun betalingssysteem daardoor te versterken, zal dit aanzienlijke geopolitieke en economische gevolgen hebben voor het Westen. Ten eerste zal de verminderde afhankelijkheid van de Amerikaanse dollar als wereldreservemunt leiden tot een daling van de wereldwijde vraag naar dollars. Dit zou niet alleen de waarde van de dollar kunnen verzwakken, maar ook de inflatie en rentetarieven in de Verenigde Staten kunnen verhogen, aangezien de financiering van de Amerikaanse schuldenlast dan moeilijker wordt. Bovendien zou een vermindering van de dominantie van de dollar vanzelfsprekend de geopolitieke macht van de Verenigde Staten ondermijnen. Het vermogen van de VS om sancties op te leggen en financiële controle over andere landen uit te oefenen via het dollar-gecentreerde systeem, wordt dan ernstig verzwakt. Economisch gezien kan het Westen zelfs te maken krijgen met kapitaalvlucht, aangezien investeerders mogelijk hun kapitaal willen migreren naar stabielere activa, zoals goud, of naar opkomende markten die minder afhankelijk zijn van de dollar. Dit zou kunnen leiden tot instabiliteit op de westerse financiële markten en een verdere herbezinning van de markt op de rol van de dollar in de wereldeconomie.
Een nieuwe financiële wereldorde
Net zoals het Bretton Woods-systeem in 1944 het financiële systeem van de twintigste eeuw vormgaf, zou de Kazan-top van 22-24 oktober 2024 wel eens met concrete stappen de monetaire en financiële basis kunnen leggen voor een nieuwe multipolaire wereldorde. In deze nieuwe structuur zal ook de rol van de landen van het Mondiale Zuiden versterkt worden, waardoor de balans van economische macht verschuift van het Westen naar de opkomende economieën. Voor het Westen is de uitkomst van de Kazan-top dan ook van cruciaal belang. De wereldwijde financiële spelregels worden mogelijk opnieuw geschreven, met verstrekkende gevolgen voor de toekomst. De vraag of Kazan het nieuwe Bretton Woods zal worden, met de mogelijke herintroductie van goud als monetair anker en de ontwikkeling van een onafhankelijk betalingssysteem zoals BRICS Bridge, en de daaruit volgende wereldwijde economische machtsverhoudingen, zou het Westen daarom veel meer bezig moeten houden dan de klaarblijkelijk geringe aandacht die het momenteel hieraan schenkt.
– einde artikel –
Je las een Premium artikel uit Gezond Verstand
Volg ons op social media
Kijk en beluister Gezond Verstand via
Gerelateerde berichten
