VS en Rusland onderhandelen, Oekraïne en Europa kijken toe

De Financial Times had kortgeleden een groot artikel op basis van “gelekte informatie van bronnen dicht bij het Kremlin”. Poetin zou bereid zijn afstand te doen van gebieden in de nieuwe provincies, in ruil voor een regeling waarin alle andere voorwaarden wél vervuld zouden worden. Het gaat om grote gebieden; Donetsk is maar voor 65-70% in handen van Rusland, Cherson en Zaporizja voor 50-60%, terwijl Loegansk als enige de 99% haalt. Rusland gaat, in strijd met de eigen grondwet, deze gebieden niet afstaan. Het artikel in de Financial Times bevatte nog veel meer onzinnigheid, waardoor het onmogelijk een serieus standpunt van het Kremlin zou kunnen vertegenwoordigen. Niettemin heeft de commotie rond deze publicatie nogmaals duidelijk gemaakt dat er in de huidige situatie geen enkele dialoog mogelijk is. Dmitri Peskov heeft het artikel direct bestempeld als fakenieuws, wat niet uitsluit dat het Kremlin dit verhaal mogelijk zelf de wereld in geholpen heeft.

Zelenski is niet vrij om een vredesregeling te sluiten. Als hij dat wel zou doen zou hij door zijn eigen neonazi-achterban gelyncht worden, nog los van het feit dat hij grondwettelijk geen mandaat heeft om als president op te treden. Illustratief is hoe Zelenski met veel misbaar weigert om zelfs maar te spreken over de mogelijkheid om de Krim te erkennen als deel van de Russische Federatie – inmiddels een ‘dwingende’ suggestie van de VS. Saillant detail is dat Rusland hier niet om heeft gevraagd en de VS heeft besloten dit van Zelenski te eisen. De Krim is van Rusland, al elf jaar, sinds het meest recente referendum in 2014, en al eeuwenlang, voordat Chroesjtsjov het in 1954 bij Oekraïne voegde. Iedereen weet dit, wat betekent dat Zelenski zich gedwongen weet om een verdere dialoog te weigeren. Oekraïne raakt hiermee steeds verder geïsoleerd, met als wrange consequentie dat de VS Zelenski ‘laat vallen’, na een verwoestende oorlog tegen Rusland die hij in opdracht van de VS heeft moeten voeren.

De samenkomst van de ‘Coalition of the Willing’ in Londen was al mislukt voordat het begon. Trump wilde een grote delegatie afgevaardigden sturen, met het idee dat er serieus met Oekraïense afgevaardigden gesproken zou kunnen worden over het Amerikaanse voorstel. De Oekraïense weigering maakte dat alle belangrijke spelers al van tevoren zijn afgehaakt. Alleen Keith Kellogg nam deel, maar zijn aanwezigheid onderstreepte juist de irrelevantie van deze bijeenkomst. Kelloggs inbreng was vanaf het begin alleen bedoeld om de Britten, de Fransen en Zelenski met allerlei kansloze beloften aan het lijntje te houden. Zijn aanwezigheid is feitelijk van decoratieve aard en er is niemand in Moskou die hem serieus neemt.

Trumps dreigement om weg te lopen moet serieus worden genomen. De fundamentele onverenigbaarheid van de huidige standpunten maakt dat hij geen alternatieven heeft op basis waarvan de VS nog als mediator kan optreden. Hierbij speelt een belangrijk maar onderbelicht probleem, namelijk dat de VS eigenlijk geen mediator tussen Oekraïne en Rusland kan zijn omdat het vanaf het begin in deze proxy-oorlog tegen Rusland zelf de oorlogvoerende partij is geweest. Men kan immers niet tegelijkertijd in hetzelfde conflict mediator én partij zijn, zeker niet als de verliezende partij. De positie van de VS tegenover Rusland is heel zwak waar het gaat om het bespoedigen – laat staan het afdwingen – van een vredesregeling; het Kremlin heeft alle kaarten in handen. Donald Trump heeft de best mogelijke reden om zijn dreigement in de nabije toekomst werkelijk uit te voeren.

Wat vertel ik mijn medemens?

1. De afloop van de diplomatieke onderhandelingen tussen de VS en Rusland zal grotendeels plaatsvinden onder Russische voorwaarden.
2. Oekraïne heeft beide staakt-het-vuren bestanden honderden keren geschonden en Rusland heeft hiermee gedemonstreerd dat Zelenski niet van zins is – of niet in staat is – om over vrede te spreken.