Karel van Wolferen
De kennis van de blinde mannen was afhankelijk van het deel van de olifant dat zij konden betasten. De een die het puntje van de staart beethad maakte er een penseel of een kwast van. De blinde die een van de slagtanden had gevoeld zag er een speer of een zwaard in. Een derde die tot op het oor was geklommen was ervan overtuigd met een waaier of een mandje van doen te hebben. En de vierde blinde die zijn armen met moeite om een poot had kunnen vouwen zag daarin, voorspelbaar genoeg, de pilaar die het gevaarte overeind moest houden.
Dit beroemde prachtige veelzeggende beeld komt ons bij de inhoud van dit Gezond Verstand nummer 108 om twee redenen goed uit. Wij groeperen artikelen achter elkaar die qua inhoud bij elkaar horen en noemen dat ‘zwaartepunten’. In dit nummer vindt u twee zwaartepunten: de tegenstrijdigheden in praktisch alles wat er momenteel over de Trump-revolutie in de alternatieve zowel als reguliere media wordt beweerd, en het van elkaar sterk afwijkende commentaar over AI, of kunstmatige intelligentie, dat dezer dagen centraal in de belangstelling is komen te staan.
De Trump-revolutie
In de afgelopen maanden hebben wij in Gezond Verstand over veel verwarring kunnen berichten. Maar de interpretaties van wat er momenteel gaande is met betrekking tot vrijwel alle aspecten van de Trump-revolutie spannen de kroon. Verwarring is niet eerder zo veelomvattend geweest. Bewonderaars zien een grote schoonmaakcampagne zonder precedent. President Trump, met Elon Musk als belangrijkste coördinator, durft niet alleen het ministerie van Justitie en de FBI aan te vallen, zoals we in z’n eerste week al zagen, maar ook de machtige en overheersende instelling van het Pentagon dat voor het eerst wordt geconfronteerd met de eis om nu eens te gaan vertellen waar al die belastingdollars die het heeft kunnen opzuigen, naartoe zijn gegaan. Overtollig en met woke steun naar de hoogste rangen opgeklauterd personeel en met rampspoed omgeven onzalig wapentuig zoals de F-35, zullen worden geschrapt.
Bewonderaars gaan ervan uit dat het radicaal uitdunnen van een uit haar krachten gegroeide en in veel gevallen ernstig gecorrumpeerde Amerikaanse ambtenarij, goed zal zijn voor ook de rest van de wereld. Lijnrecht hiertegenover staan de cynici die beweren dat de beweegredenen van Trump nog erger zijn dan die van z’n voorgangers die zonder hypocrisie hun gang gingen. Zulk cynisme is vooral opvallend in linkse gelederen. Linksigheid neigt mee te gaan met de ‘het is altijd al zo geweest’-overtuiging die, net als bij marxisten, uitgaat van historische wetmatigheid. Ik kijk dan ook naar het linkse commentaar op websites die dateren van eerdere periodes van Amerikaanse bedriegerij onder George W. Bush.
Daar lees ik: “De Verenigde Staten imploderen. Het bewind van Donald Trump is niet alleen een uitdaging en bedreigt de basis van haar constitutionele democratie, het roept de hegemonische rol na de Tweede Wereldoorlog in twijfel. (…) De Amerikaanse implosie is dramatisch in zijn intensiteit en snelheid. In iets meer dan drie weken heeft Donald Trump de positie van de Verenigde Staten in de wereld opnieuw kunnen definiëren van een wereldwijde macht naar een internationale outcast.”
USAID en transgender
De meeste belangstelling in de week dat dit wordt geschreven is uitgegaan naar de schokkende details over wat de United States Agency for International Development (USAID) in recente jaren allemaal heeft gesubsidieerd. Onder meer talloze ngo’s die gespecialiseerd waren in regime change-operaties. Verderop in dit nummer kunt u een opsomming daarvan lezen. Maar de critici gaan ervan uit dat deze instelling niet zoveel anders doet dan het doel dienen waarvoor het door John F. Kennedy was opgezet. Het is actief in 177 verschillende landen, waar het een positief Amerikaans imago heeft kunnen projecteren. Samantha Power, die voor het opdoeken van deze regeringsinstelling de beheerder ervan was, schrijft in The New York Times hoe van de uitgegeven $ 38 miljard “bijna $ 20 miljard was voor gezondheidsprogramma’s (zoals uitbraken van malaria, tuberculose, hiv/aids en infectieziekten)”.
Het besluit van president Trump om slechts twee geslachten, mannelijk en vrouwelijk, te erkennen heeft enorme golven van protest teweeggebracht. Hier een citaat: “Nu wordt het griezelige argument van ‘onschuldige kinderen verdedigen’ ingezet tegen genderbevestigende zorg. (…) Het ontkennen van deze zorg gaat niet over het beschermen maar repressief beheersen van jongeren.” En: “Door de geschiedenis heen hebben de onrechtvaardigen en machtigen geprobeerd de lichamen van mensen te beheersen als een middel om hun eigen sociale positie te behouden.”
Trump en Poetin
In de eerste weken baarde de houding van Trump met betrekking tot het beëindigen van de oorlog in Oekraïne nogal wat zorgen, omdat hij begon met verkeerde suggesties aan Poetin om allereerst met Zelenski te praten. Hij luisterde naar een verkeerde adviseur, Keith Kellogg. Die is inmiddels vervangen door de doorgewinterde diplomaat-zakenman Steve Witkoff, en op 12 februari kon Trump de wereld vertellen dat hij meer dan anderhalf uur lang een nuttig en vriendschappelijk telefonisch gesprek met Poetin had gevoerd, over essentiële punten voor het beëindigen van de oorlog, over ontwikkelingen in het Midden-Oosten en Iran, over reservevaluta’s en de wenselijkheid van een blijvende balans en veiligheidssysteem in de wereld.
- Het artikel gaat hieronder verder -
Het cartoonboek bevat een bonte verzameling van de beste, scherpste, mooiste en meest treffende cartoons uit Gezond Verstand.
Je maakt kennis met de cartoonisten, die je vervolgens meenemen in het creatieproces en stap voor stap laten zien hoe de cartoons tot stand komen. Waar komen de ideeën en inspiratie vandaan? Welke materialen gebruiken ze en wat vinden ze het mooiste en moeilijkste aan hun vak?
Normaal €42,50 voor abonnees €39,50
Het is nog niet zo lang geleden, zo herinnert Pepe Escobar ons eraan, dat Poetin het onderhandelen met Team Trump karakteriseerde als “schaken met een duif: de vogel loopt over het hele schaakbord, poept zonder onderscheid, gooit stukken om, verklaart de overwinning en rent dan weg”.
Het anderhalve uur durende gesprek tussen de twee presidenten mag dus worden gezien als een enorm belangrijke stap voorwaarts. Beiden nodigden elkaar uit. Na de succesvolle preliminaire onderhandelingen in Riyad wordt momenteel reeds een ontmoeting tussen beide presidenten voorbereid. Ook zou op 9 mei een bezoek van Trump aan Moskou ter gelegenheid van de viering van het einde van de Tweede Wereldoorlog kunnen plaatsvinden. Xi Jinping neemt ook aan die herdenking deel. Dit biedt het vooruitzicht op een herhaling van een Jalta-conferentie, waarover eerder speculaties de ronde deden. Precies tachtig jaar geleden gaven Stalin, Roosevelt en Churchill in Jalta vorm aan overeenkomsten die de geopolitiek in de tweede helft van de twintigste eeuw zouden gaan bepalen.
Het kijken naar video’s van recente Europese bijeenkomsten, zoals de Veiligheidsconferentie van München waar geopolitieke zaken en NAVO-aangelegenheden aan de orde kwamen, geeft sterk de indruk dat wat ik hier net heb geschreven het voorstellingsvermogen van de in München aanwezige topfunctionarissen geheel overstijgt. Hierbij dient men te beseffen dat deze hooggeplaatste Europeanen vanwege een geheugendefect of simpele intellectuele luiheid in een ander universum verkeren dan de werkelijkheid waarmee het door de neocons aangevoerde ‘project Oekraïne’ – een van de meest rampzalige Amerikaanse avonturen – begon: de staatsgreep in Kiev van 2014 als eerste zet van een proxyoorlog tegen Rusland die met Oekraïense strijdkrachten moest worden gevoerd. Dat bloedige project is nu verleden tijd. Het beëindigen ervan is onderdeel van Trumps grote schoonmaak.
Annalena Baerbock en Kaja Kallas waren evenwel verontwaardigd dat Trump hen niet raadpleegde voordat hij met Poetin beslissingen ging nemen, en voordat onderhandelingen over de details in Riyad begonnen eiste Ursula von der Leyen het recht op om daarbij aan te schuiven. Zij verkeren nog allemaal in de in 2022 gefantaseerde werkelijkheid die we uitentreuren uit de microfoon van Mark Rutte te horen krijgen, over de onuitgedaagde Russische agressie die de veiligheid van Europa zal blijven bedreigen. Het noodberaad in Parijs door Macron bijeengeroepen was een laatste stuiptrekking van wat EU-kopstukken en Mark Rutte alsnog dachten te kunnen ondernemen, waarbij voordat het vanwege uiteenlopende standpunten uiteenviel, Keir Starmer met het Britse MI6 in de rug op het nippertje nog kon beloven met troepen gereed te staan om de oorlog te verlengen.
Kunstmatige intelligentie
Met betrekking tot AI hebben de vier blinde mannen die de olifant onderzoeken het iets makkelijker. Op de volgende pagina’s gaan we er uitgebreid op in. De kernvraag komt erop neer of AI eigenlijk wel over ‘intelligentie’ gaat zoals we die van de mens kennen. Zo ja, dan komt het visioen in beeld waarmee in het bijzonder Ray Kurzweil beroemd is geworden, dat van singularity, het moment waarop de computer – of een serie van met elkaar converserende computers – de intelligentie van de mens op alle terreinen zal overtreffen. Dat maakt een natuurlijke vrees wakker voor het tweehonderd jaar oude Frankenstein-monster. (Geruststelling: schrijvers en redactie dezes denken niet dat die zal verschijnen). Maar ook al krijgen we geen machine die de mens volledig gaat overheersen, het nut van wat er al aan AI voorhanden is kan wel uitmonden in ongecontroleerd misbruik door algemene luiheid en desinteresse in de noodzaak van beoordelingen waarvoor alleen de mens de capaciteiten heeft.
Voor het besluit dat een instelling niet tegemoetkomt aan de eisen van de overheid met betrekking tot stikstofvermindering, kan een vrij eenvoudige robot de drie deeltijdrechters (meestal jonge vrouwen) makkelijk vervangen. En meer ingewikkelde algoritmen kunnen nog veel meer menselijke taken overnemen. De op zijn beurt negatieve kant van zulk nut is dat het tegemoetkomt aan de eisen van de protocollaire samenleving, waar menselijkheid is uit weg geperst. Het artikel “Van diagnose naar kookboekgeneeskunde” geeft daar een goed voorbeeld van.
Maar alles wat werkelijke kennis samengevoegd tot wijsheid vereist, zowel als beeldende en muzikale begaafdheid kunnen we niet in computeralgoritmen stoppen. Waar het zaken van enige complexiteit aangaat weten wij altijd meer dan we kunnen zeggen – zoals verderop uitgebreid wordt uitgelegd – en we hebben ontelbare ervaringen waar we onbewust kennis uit putten. Hetgeen we meer weten dan we kunnen zeggen is ook aan verandering onderhevig, terwijl wij in voortdurende verhouding staan tot anderen die allemaal meer weten dan wat zij kunnen zeggen. Dat betekent dat om van een machine een mens te maken, we oneindige hoeveelheden kennis van waar we niet over kunnen praten in de algoritmen zouden moeten stoppen. Geen kwantumcomputer of wat dan ook kan uit de voeten met die opstapeling van oneindigheden.
– einde artikel –
Je las een Premium artikel uit Gezond Verstand
Volg ons op social media
Kijk en beluister Gezond Verstand via
Gerelateerde berichten
